België heeft 35 militairen naar Irak gestuurd om er het Iraakse leger te helpen bij de recrutering van soldaten en andere opleidings- en adviestaken.  Om een land te gaan verdedigen dat eigenlijk alleen in onze hoofden bestaat, en bovendien riskeren we opnieuw soldaten te gaan opleiden die straks de wapens zullen opnemen tegen ons belang, zoals eigenlijk elke keer al is gebeurd wanneer we dat deden. We moeten ook heel goed beseffen dat we in de kaart van Iran spelen, dat de facto de controle over het Iraakse leger lijkt te hebben dezer dagen. 

Het Iraakse leger is langs geen kanten representatief voor het land in kwestie. Het is een affaire van de Sjiïeten. De Amerikanen probeerden wel om er kunstmatig Soennieten in te steken, maar de dag nadat het Amerikaanse bezettingsleger de hielen lichtte, begon toenmalig premier Maliki met de zuivering van dat leger: alle soennieten werden in no time van posities die er toe doen verwijderd en vervangen door sjiïeten.

Irak is eigenlijk drie landen en sinds de komst van IS zelfs vier. Er is de Sjiitische meerderheid, er zijn de Soennieten, er zijn de Koerden. En er is dus Islamitische Staat, dat voor een stuk overlapt met de Soennitische belangen. Bijlange niet alle, maar een groeiend deel van de Soennitische bevolking in Irak tolereert en heeft IS zelfs in de armen gesloten. Het is iets wat we moeilijk kunnen of willen aanvaarden in het Westen, maar het is een feit desalniettemin.

Dat is ook niet de eerste keer: in 2003 herbergden de Soennieten in Irak al-Qaida. Het was pas drie jaar later, nadat de Amerikanen de Soennitische stammen met miljoenen dollars begonnen om te kopen (in totaal deelden ze 400 miljoen euro cash uit in enkele maanden) dat die Soennieten zich tegen al-Qaida keerden.

Iran

Het Iraaks leger is deze week een operatie gestart om Tikrit weer af te pakken van IS. Het doet dat samen met Sjiitische milities, die bewapend en gestuurd worden vanuit Teheran. Het kan niet anders, want het Iraaks leger zelf is een grap. Het bestaat voornamelijk, in tegenstelling tot de milities, uit mensen die niet bereid zijn om te sterven voor hun land maar gewoon een uniform dragen omdat ze daar een paycheck voor krijgen. We moeten goed beseffen dat op Firdos Square, het plein waar in 2003 dat gigantische beeld van Saddam Hoessein onderuit werd gehaald, vandaag een billboard staat met daarop de beeltenis van de Iraanse leider Ayatollah Khameini.

Zelfs Amerikanen compleet verrast

De beslissing om Tikrit aan te vallen gebeurde zonder medeweten van de Amerikanen om. Ondanks het feit dat die logistieke steun geven aan het Iraakse leger en de coalitie bovendien de zaak ondersteunt met de peperdure bombardementen op IS. Het Pentagon was echt compleet verrast – het had twee dagen eerder nog toegegeven dat de operatie om Tikrit en Mosul te bevrijden pas voor de zomer zou zijn, omdat “het Iraaks leger gewoonweg niet klaar is”. 

Mosul verloren in 10 uur tijd, ondanks 15 keer meer soldaten

Vraag is maar of dat Iraaks leger wél ooit klaargeraakt. Ongeveer een jaar geleden bestond het nog uit 17 divisies. Nu zijn het er nog hooguit zeven, misschien zelfs maar vijf. En zoals gezegd, het is altijd al een beetje een grap geweest. Op 10 juni 2014 verloor dat Iraaks leger de belangrijke stad Mosul aan IS in 10 uur tijd. Ondanks het feit dat het 15 keer meer mankracht had in Mosul dan IS, dat arriveerde in pickup trucks. Om in Mosul te vechten tegen een Iraaks leger dat bepantserde Amerikaanse Humvees, helikopters, artillerie en de nieuwste Amerikaanse zware assault rifles had. Al die dingen vielen overigens in handen van IS.

Irak bestaat alleen nog in de hoofden van het Westen

IS kon dat flikken, niet per se omdat het betere vechters zijn, wel omdat het Iraaks leger in Mosul op de loop ging voor er echt gevochten werd. Zoals gezegd: het bestaat uit mensen die een paycheck willen, en niet uit mensen die bereid zijn om te sterven voor een land dat alleen in de hoofden van het Westen bestaat.

De Soennieten, 20 procent van de bevolking,  zelfs degenen die niet echt religieus zijn, weigeren een Irak te erkennen dat hen geen inspraak geeft. De Sjiïeten, 60 procent van de bevolking, willen hen die niet geven. Een dag nadat de Amerikanen vertrokken in Irak, liet de toenmalige sjiitische premier Maliki de door de Amerikanen geplaceerde vice-premier en Soenniet Tariq al-Hashemi meteen oppakken, om dat even te illustreren. 

De echte reden van een Iraaks leger

Dan zijn er de Koerden, ook 20 procent, die eigenlijk gewoon niks willen weten van Irak en een onafhankelijk Koerdistan willen in het olie- en gasrijke noorden van Irak. Het punt is dat het Iraaks leger, dat we nu dus ook met Belgische militairen aan het opleiden en steunen zijn, een leger is dat dient om Sjiïeten in Irak te beschermen van Soennieten in Irak en dat dient om ervoor te zorgen dat de Koerden toch zeker hun onafhankelijkheid niet zullen winnen.

We moeten heel goed de implicaties daarvan begrijpen: het betekent dat – hoewel we dat eerlijk gezegd niet snel zien gebeuren – in het geval IS wordt verslagen en verdreven, we de kant hebben gekozen van een partij die zich eerst zal storten op de Soennitische “minderheid”, en dat zal doen met de steun van Iran, voor zover we begrijpen toch nog steeds niet onze beste vrienden. 

Het bloedbad dat nog moet komen

Iedereen die ook maar enigszins verstand heeft van Irak, onder wie een pak Amerikanen ondertussen die daar jaren hebben gezeten, zegt dat ondanks de 100.000 doden tijdens de burgeroorlog van 2003-2007, het grote bloedbad in Irak nog moet komen; en dat de insurgency peanuts was in vergelijking met wat er ooit gaat gebeuren als de Sjiïeten en de Soennieten in Irak gewoon losgelaten worden op elkaar. 

Wie dat ook wint, zal het daarna opnemen tegen de Koerden. Misschien zal de campagne tegen de Koerden, of door de Koerden, want echt lieverdjes zijn dat niet, dan al bezig zijn. Eigenlijk is die al bezig. Koerdische milities, de Peschmerga op kop, hebben het al met de regelmaat van de klok met Sjiitische milities TERWIJL ze aan het vechten zijn tegen IS.

De Koerden hebben ook erg duidelijk gemaakt dat het hen alleen interesseert om wat in hun ogen Koerdistan is te verdedigen. Kirkuk, Makhmur en Mosul, daar willen ze wel om vechten, maar ze hebben al heel goed laten verstaan dat als ze het weer innemen van IS, ze van plan zijn om het te houden. En, zoals  de Koerdische leider Masoud Barzani, duidelijk maakte onlangs tegen een Amerikaanse collega: “we will not sacrifice Kurdish lives in a Sunni Arab city or on behalf of a country, Iraq, that we don’t want to be part of.”

Naïef

Los daarvan zou je denken dat we nu zo stilaan ons lesje hebben geleerd met dat gaan opleiden van troepen in het Midden-Oosten. Elke keer, maar dan ook elke keer dat we dat vanuit het Westen gedaan hebben, te beginnen in Afghanistan (tot tweemaal toe daar zelfs), is het resultaat geweest dat we eigenlijk mensen opgeleid hebben die zich achteraf schuldig maakten aan terreur in hun eigen land en/of zelfs in onze contreien.

In dit geval is het wel heel naïef en geeft het blijk van complete onwetenheid over wat er zich in Irak heeft afgespeeld sinds 2003. Er zijn daar nochtans genoeg doden – van wie meer dan 100.000 onschuldige burgers, vrouwen en kinderen – gevallen om even de moeite te doen om ons even goed te informeren voor we zomaar weer soldaten naar daar stuurden.