Wij zouden hun agenda niet willen ruilen voor de onze, maar toch blijven Adil El Arbi – Slimste Mens-winnaar, regisseur en idool – en Bilall Fallah overal en tegen iedereen even hartelijk en enthousiast. Ook als ze op het Filmfestival van Gent voor de honderdste keer om een selfie worden gevraagd. Er hangt nu al een tijdje een buzz rond Black, hun tweede film. 

Niet in het minst omdat ze er zelf zo intensief promotie voor voeren. Overal zijn ze bij, overal duiken ze op in hun jassen met opschrift Black op de rug.

Adil El Arbi: We zijn nog thuis om te slapen.

Bilall Fallah: Er is maar één zekerheid: mijn frigo is altijd leeg. En ik heb ook al heel lang niet meer gestofzuigd.

Adil El Arbi: We vinden dat Black gezien moet worden door zoveel mogelijk mensen. En ook de honderdste selfie is alleen maar goed voor onze film, brengt misschien mensen naar onze film die anders niet zouden gaan kijken.

Bilall, jij voert ook wel campagne voor de film, maar Adil is duidelijk het mediagezicht van jullie twee geworden. Jij staat bijvoorbeeld niet op de cover van de Humo, Adil wel. Jij komt niet in allerlei tv-programma’s opdraven, Adil wel.

Bilall: Het is zo gegroeid. Eigenlijk voelt Adil zich ook best goed buiten de spotlights, maar door zijn overwinning in De Slimste Mens Ter Wereld is hij in korte tijd heel populair geworden en kan hij niet meer anders. En ik zie wat voor effect dat heeft. En opnieuw: het is niet slecht voor onze film. Mensen weten nu wie Adil is, dat was voor De Slimste Mens niet zo. Ik voel mij goed met mijn positie in de schaduw.

Fuck slaap, fuck rusten, fuck vakantie

Ik ga het eens even overlopen: Image is nog niet zo verschrikkelijk lang geleden in de zalen gekomen, Black is er nu al, er zijn plannen voor een film over Syriëstrijders, jullie hebben getekend bij Hollywoodagentschap CAA én jullie werken aan fictie voor Woestijnvis. Dan moet je veel ballen tegelijkertijd in de lucht houden.

Bilall: En dan moeten we dus ook nog tijd vinden om films te zien, want dat wil je als liefhebber ook nog blijven doen. En dat lukt dus enkel nog ’s nachts.

Adil: Het eeuwige dilemma: ga ik slapen of zet ik nog een film op? En dan wint de film en dat voel je de volgende dag.

Ik ken het gevoel. Maar lukt het om dat alles te combineren? Want pakweg Erik Van Looy wil ook De Slimste Mens presenteren en films maken. Maar hij maakt ook niet zo gek veel films.

Adil: Dat er nu twee films met korte tussenpauze van ons in de zalen komen, is eigenlijk omdat we ze ook allebei tegelijkertijd gemaakt hebben. Image was nog niet klaar toen we al in de draaiperiode voor Black zaten. Image heeft tot februari gedraaid en dat maakt dat wij dit jaar twee films in de bioscoop hebben. Dat is gek, maar het is nu dat we ’t moeten doen. We krijgen nu de kansen, dit is ons momentum. De kansen die we krijgen, moeten we nu grijpen. Allemaal. Want het kan zijn dat we die kansen over tien jaar niet meer krijgen. Of zelfs over drie jaar al. Dus fuck slaap, fuck rusten, fuck vakantie.

Bilall: Heel ons leven tot nu toe staat al in het teken van deze periode: we doen nu waar we al jaren van droomden. Dan wil je ook met niets anders bezig zijn. We barsten van de energie.

Kunnen jullie al iets zeggen over wat jullie aan het doen zijn voor VIER?

Adil: We kunnen daar nog niet heel veel over zeggen, wat we wel kwijt kunnen is dat we samenwerken met Robin Pront van D’Ardennen en met Deben Van Dam, die twee jaar geleden heel wat prijzen heeft gewonnen met een kortfilm De Weg Van Alle Vlees. En Jan Eelen is onze coach, degene die al dat jonge geweld en enthousiasme probeert te sturen. Het moet een verdomd goeie reeks worden. Het moet een internationaal karakter hebben. We willen rivaliseren met pakweg Breaking Bad. We willen geen serie maken van tien afleveringen, we willen meteen genoeg vlees hebben voor drie seizoenen. Het is ambitieus allemaal en het zal dus nog even duren voor ze er zal zijn, maar als we een Boardwalk Empire willen maken, dan moeten we onze tijd kunnen nemen om aan een steengoed scenario te werken.

Betere film

Dit najaar worden er twaalf nieuwe films gelanceerd in de bioscoop, allemaal ergens tussen september en november. En er zijn de laatste weken verschillende analyses verschenen dat dat er te veel zijn. Terug Naar Morgen, Café Derby, Paradise Trips en Galopping Mind zijn allen niet aan de 30.000 bezoekers geraakt omdat de Vlaamse films allen op ongeveer hetzelfde publiek mikken en elkaar vertrappelen. Deel je die analyse?

Adil: De analyse klopt in die zin dat je als Vlaamse film bijna geen andere keuze hebt dan die bepaalde periode om je film uit te brengen omdat je in België rekening moet houden met factoren als het weer en niet vertrappeld wil worden tussen blockbusters. Er komen inderdaad veel Vlaamse films uit, maar voor ons is dat alleen maar een reden om Black nog harder te promoten.

Bilall: Vechten voor elke kijker. Ik denk dat deze periode belangrijk gaat zijn: we gaan op deze periode kunnen terugkijken, conclusies trekken en van daaruit beginnen aanpassen, maar in se is het goed dat er zoveel Vlaamse films gemaakt kunnen worden. Een Vlaamse film die uitkomt is niet langer meer het evenement van het jaar, de standaarden liggen hoger en er worden ook Vlaamse films gemaakt in allerlei soorten en genres.

Adil: En D’Ardennen bewijst ook dat kwaliteit altijd wel zal komen bovendrijven. Kwaliteit primeert altijd.

Tarantino zei ooit: “Ik wil altijd dat mijn volgende film beter is dan mijn vorige.” Is Black een betere film als Image?

Adil: Ja, Black is een betere film. Bij Image waren we beginnelingen en we hebben alle mogelijke fouten gemaakt die je maar kan maken. Om te beginnen is Image gemaakt met een kortfilmbudget, het scenario was niet klaar.

Bilall: Image was een studentenlangspeelfilm in aanpak die er puur door ons enthousiasme en de inzet van iedereen die er bij betrokken was toch is gekomen. Image was een succesvol project: we hebben 80.000 kijkers gehaald uiteindelijk en dat was drie keer meer dan wat we verwacht hadden. Maar Tarantino heeft gelijk: je moet altijd een trap hoger willen gaan.

Adil: Concreet: we zijn nu beter in voorbereiding. Het scenario was beter voorbereid, de acteurs hebben voorbereidingstijd gekregen, we hebben repetities gehouden. Bij Image was er op geen enkel van die vlakken voorbereiding. Voor Black hebben we met vijf mensen drie jaar lang aan het scenario gewerkt.

Jullie hebben nu meteen ook jullie eerste seksscènes én verkrachtingsscènes achter de rug. Lijkt me een uitdaging.

Adil: Opnieuw: voorbereiding. Spreken met de acteurs. Waarom het belangrijk is voor de acteurs. En daarna wordt het een heel technische aangelegenheid. Concentratie alom. Elke seconde was heel intens.

Bilall: Ik was heel erg bezig met Martha Canga Antonio, de actrice die Mavela speelt. Zowel voor als na elke take van die scène peilde ik naar hoe ze zich voelde. Er is niets belangrijker op dat moment dan dat.

Op een gegeven moment zien we een agent die het over “stoeme makakkensmoel” heeft. Heb je je ook in diens gedachtegang proberen verplaatsen? Begrijp je dat sommige agenten cynisch en daardoor racistisch worden als ze steeds dezelfde gezichten terugzien die dan ook nog eens niet willen meewerken?

Adil: We wilden het contrast schetsen. Elke politieagent moet als ie politieagent wordt eerst een jaar dienst doen in Brussel. En wij wilden het contrast schetsen tussen de agenten die van een kleine Vlaamse gemeente naar Brussel komen en het milieu niet kennen, die door de jongeren van daar gezien worden als de Flamand en de occupying force en anderzijds de agenten die wel van Brussel komen, die een aanpak proberen zoeken en die proberen de jongeren op het rechte pad te houden. En dat is nog altijd de grote meerderheid, voor alle duidelijkheid.

Bilall: Onze focus was ook meer gericht op de jongeren zelf, op hoe zij kijken naar de wereld.

Adil: In The Wire wordt ergens gezegd: “You obey as a cop, but you’re worthless in policing.” En dat is het helemaal. Een taak kan iedereen uitvoeren, maar menselijkheid tonen en praten met mensen, dat is waar politieagent zijn echt om draait.

De film begint met een tassendiefstal, hangjongeren die spijbelen van school en schelden op de politie. Ben je niet bang hierdoor mensen die zo al denken over allochtonen in Brussel – en dan in het bijzonder de Marokkanen – in hun vooroordelen te bevestigen?

Bilall: Er zijn een twintigtal stadsbendes in Brussel. Die doen zulke dingen, we kunnen dat niet uit de weg gaan. Maar we proberen duidelijk te maken dat dat voor hen een tegenreactie is, een manier om te rebelleren tegen de maatschappij waarin ze zich niet voelen meetellen. Een manier om respect af te dwingen. Alles wat de regel is, willen zij tegengaan. Als Marwan wordt opgepakt, voelt hij zich een ster. Dat is de straatcultuur. Daar wordt hij gerespecteerd, dat is zijn omgeving. Hij heeft ook geen andere keuze: je moet tonen dat hij hard is, want anders wordt hij het slachtoffer. En voor wie goed naar de film kijkt: er zijn ook codes. De weerlozen worden geacht met rust gelaten te worden.

Adil: In se is het een verhaal over jongeren die gelukkig willen zijn. Alleen hebben ze pech met hun omgeving.

De multiculturele film in België

Zijn jullie nu een voorbeeld geworden voor jongeren van Marokkaanse afkomst?

Adil: We voelen de opluchting wel, want dit soort cinema is nieuw in Vlaanderen. Meestal worden films gemaakt door blanke mensen met blanke acteurs over blanke onderwerpen. Met Image hebben we voor het eerst een nieuw publiek kunnen bereiken en een deel van die jongeren laten zien dat het ook mogelijk is om films te maken of in films te spelen als je een jonge Marokkaan in België bent.

Bilall: Het was ook een heel lang en moeilijk castingproces omdat we opnieuw op straat zijn moeten gaan casten. Bij castingbureaus en in theaterscholen vonden we gewoon niet wie we nodig hadden. In het begin was dat heel moeilijk natuurlijk. Je moet maar eens op zwarte meisjes van 15 toelopen om te vragen of ze mee willen spelen in een film. (lacht)

Adil: En daar kwam Nabil Mallat, de hoofdrolspeler van Image, goed van pas. Hij is dan onze tussenpersoon geworden en hij kon dan Image laten zien als bewijsmateriaal op zijn iPad.

Bilall: Het maakt ons dan ook wel trots dat Martha in Toronto in het lijstje stond van de meest opgemerkte acteurs en actrices. Dat wil zeggen dat er nog heel veel onontdekt talent rondloopt. En we hopen dat zij en de rest van de cast hun carrière verder zullen kunnen uitbouwen. We hadden 350 kandidaten, we hebben ze richting castingbureau gestuurd. We hopen toch een beetje dat we het verschil hiermee gaan kunnen maken, dat er in België eindelijk ook zoiets gaat ontstaan als de multiculturele film.

Adil: Er moet iets veranderen in het Vlaamse film- en televisielandschap. Wij zijn niet de enigen, die kentering gaat er komen.