De Conservatieve Partij van Brits premier Boris Johnson heeft bij de Britse verkiezingen een grote overwinning geboekt. De Conservatieven hebben nu een absolute meerderheid in het Britse parlement. Een duidelijk mandaat van de bevolking om eindelijk werk te maken van de brexit. In Schotland verliezen de Conservatieven echter meer dan de helft van hun zetels en gaan de anti-brexit-separatisten van de Scottish National Party (SNP) met 48 van de 59 zetels aan de haal. Schots premier Nicola Sturgeon (SNP) wil een nieuw onafhankelijkheidsreferendum.
“We hebben het gedaan! We hebben de impasse eindelijk doorbroken”, zei Johnson tegen zijn aanhangers na zijn verkiezingsoverwinning. “Eindelijk is het mogelijk om de brexit uit te voeren. En komt er een einde aan de verschrikkelijke dreiging van een tweede brexitreferendum (dat Labour voorstelde, red.) en een einde aan de onzin van de voorbije drie jaar.”
“We zullen niet alleen de brexit uitvoeren, maar dit land ook verenigen en vooruit helpen en focussen op de prioriteiten van het Britse volk, met name de gezondheidszorg.” Johnson beloofde “dag en nacht” te zullen werken om ook in de toekomst de steun van zijn kiezers te verdienen. “Het is nu onze plicht om al onze beloftes waar te maken.”
Brexit zo goed als zeker op 31 januari
Met deze absolute meerderheid kan Johnson dus zijn brexit-deal, die hij met de EU onderhandelde, door het Britse parlement krijgen. De afgesproken brexit-deadline van 31 januari halen, wordt nu een makkie.
Na 31 januari gaat echter een overgangsperiode in die zeker zal duren tot eind 2020. In feite verandert er tijdens die periode nog niet veel. Burgers, bedrijven en andere organisaties krijgen de tijd om zich voor te bereiden op de nieuwe regels. Belangrijk voor ons: het vrij verkeer van personen en goederen blijft van kracht. Voor wie op vakantie of citytrip naar het VK gaat, verandert er dus niets. Bovendien moet de douane geen Britse goederen controleren. De rechten van Belgen die in het VK wonen, blijven hetzelfde en omgekeerd.
Schotten willen van Londen af
In Schotland haalde de Scottish National Party (SNP) 48 van de 59 zetels. Dat meldt onder meer de Britse openbare omroep BBC. De Schotse premier en SNP-leider Nicola Sturgeon wil een nieuw referendum over Schotse onafhankelijkheid van de rest van het VK. Sturgeon stelt het zo: “Boris Johnson mag dan een mandaat hebben om Engeland uit de Europese Unie te halen. Hij heeft nadrukkelijk geen mandaat om Schotland uit de Europese Unie te halen. Schotland moet een keuze hebben over onze eigen toekomst.”
“We willen de Schotse toekomst opnieuw in Schotse handen, dat is de belangrijkste boodschap van vanavond. Johnson heeft niet het recht om Schotland uit de EU te halen, en heeft niet het recht om ons die keuze af te nemen.”
Nieuw onafhankelijkheidsreferendum?
In Schotland was er bij het brexit-referendum geen meerderheid voor het vertrek uit de EU. Bij een referendum in 2014 haalde het onafhankelijkheidskamp het net niet, maar de brexit-kwestie zou het resultaat in Schotland kunnen veranderen.
Zo’n referendum over Schotse onafhankelijkheid moet echter groen licht krijgen van het Britse parlement, dat gedomineerd wordt door de Conservatieve Partij van Johnson. Die zal er niet happig op zijn om de Schotten te laten vertrekken en in de EU te laten blijven. Dat er hevige discussies tussen Edinburgh en Westminster zullen plaatsvinden, staat al zo goed als vast.