Ondanks recente diplomatieke inspanningen tussen China en de Verenigde Staten, zijn Chinese lucht- en zeemachten begonnen met militaire oefeningen in een betwist gebied van de Zuid-Chinese Zee. Deze acties volgen kort na een ontmoeting tussen de Chinese minister van Buitenlandse Zaken, Wang Yi, en zijn Amerikaanse tegenhanger, Antony Blinken, die gericht was op het verminderen van de spanningen in de regio.

Volgens het Chinese leger betreffen de manoeuvres routineoefeningen, waaronder vroegtijdige waarschuwing, verkenning en patrouilles rond Scarborough Shoal, een atol dat binnen de exclusieve economische zone van de Filipijnen ligt. Er zijn echter geen details bekendgemaakt over de omvang of duur van de oefeningen, wat de bezorgdheid over de stabiliteit in de regio doet toenemen.

Historische claims en de betwiste Scarborough Shoal

Scarborough Shoal, gelegen op ongeveer 200 kilometer van de Filipijnse kust, staat centraal in de regionale spanningen. Hoewel het eiland binnen de exclusieve economische zone van de Filipijnen ligt, claimt China soevereiniteit over bijna de hele Zuid-Chinese Zee, inclusief deze atol. Deze claim wordt echter betwist door verschillende andere Aziatische landen, waaronder Brunei, Maleisië, Vietnam en de Filipijnen zelf.

In 2016 verklaarde een internationaal tribunaal in Den Haag dat China’s claims over de Zuid-Chinese Zee geen wettelijke basis hadden. China verwierp dit oordeel, maar het vonnis benadrukte wel het belang van Scarborough Shoal als visgebied voor meerdere landen in de regio.

Internationale reacties op China’s militaire acties

De aankondiging van de Chinese oefeningen komt op een moment van verhoogde internationale samenwerking in de regio. Eerder kondigden Australië en de Filipijnen aan dat zij gezamenlijke maritieme activiteiten zouden uitvoeren met Japan, Nieuw-Zeeland en de Verenigde Staten in de wateren rond de Filipijnen. Deze samenwerking wordt gezien als een reactie op de groeiende militaire aanwezigheid van China in de regio.

De VS en de Filipijnen versterken hun defensiepartnerschap te midden van beschuldigingen van Chinese agressie. In maart bevestigde Antony Blinken de toewijding van de VS aan de verdediging van de Filipijnen na meldingen van Chinese intimidatie door hun kustwacht en vermeende maritieme milities.

Diplomatieke pogingen om escalatie te voorkomen

Tijdens hun gesprekken in New York benadrukte Wang Yi dat China streeft naar een diplomatieke oplossing voor de spanningen in de Zuid-Chinese Zee. Hij riep de VS op om geen verdere spanningen te veroorzaken en de stabiliteit in de regio te ondersteunen. Blinken uitte daarentegen zijn zorgen over de “gevaarlijke en destabiliserende acties” van China en pleitte voor betere militaire communicatie om incidenten te voorkomen.

Volgens bronnen, waaronder Reuters, besteden oorlogsschepen van verschillende landen meer dan 20.000 dagen per jaar in de Zuid-Chinese Zee, met zo’n 1.600 dagen alleen al door Amerikaanse schepen. Deze voortdurende militaire aanwezigheid benadrukt de geopolitieke en strategische belang van de regio en vergroot het risico op een mogelijke escalatie van het conflict.