We schrijven 24 juli vorig jaar. In de buurt van het treinstation van Groenendaal (Hoeilaart) kwam rond 18 uur de twaalfjarige Charlotte om het leven nadat ze de sporen wilde oversteken en aangereden werd door een trein. Het treinverkeer was nadien onderbroken tussen Brussel-Noord en Ottignies. Een deel van het verkeer werd omgeleid via het station van Leuven, terwijl bussen voor lokale verbindingen zorgden.
Omstreeks 22.30 uur konden de sporen opnieuw in dienst worden genomen. De ongeveer 200 passagiers van de betrokken trein werden geëvacueerd. De moeder van Charlotte kwam nog naar de plaats van het ongeval. Ze moest door hulpverleners ondersteund worden nadat ze het lichaam van haar dochter had gezien.
SENSIBILISERING
Dat een ongeval als dit net toen gebeurde, was dubbel tragisch omdat de NMBS net met een sensibiliseringscampagne was gestart. Onder de slogan ‘Je leven is een omweg waard’ liet Infrabel choquerende spotjes uitzenden. Daarin ziet een meisje hoe haar lief wordt overreden door een trein.
Infrabel deelde ook duizenden flyers uit op een 80-tal locaties waar vaak spoorlopers worden gesignaleerd. Niet in Groenendaal. “Want dat station was geen gekende risicoplek“, aldus Infrabel. Nochthans, sinds het stationsgebouw Groenendaal in 1992 door een brand werd vernield, staat dit geklasseerde Delvauxgebouw uit de 19de eeuw te verkommeren. Bovendien worden er sinds enkele jaren grote infrastructuurwerken uitgevoerd in het kader van het Gewestelijk Expresnet (GEN).
VEILIGHEID
Het ongeval deed meteen vragen rijzen over de veiligheid in en rond het station Groenendaal. Er is evenwel een voetgangerstunnel tussen de sporen. Een tunnel die veel mensen niet gebruiken omdat het sneller gaat via de sporen. Reizigersvereniging TreinTramBus trok kort na het ongeval aan de alarmbel tegen het verval van de Belgische stations. Gebrek aan comfort, onderhoud en sociale controle veroorzaken vandalisme en asociaal gedrag.
“Wie al eens de trein op moet, reist van de ene schroothoop naar het andere tochtgat. Vilvoorde, Weerde, Brussel-Zuid, Halle, Veurne: het lijkt maar niet te beteren“, verklaarde woordvoerder Jan Vanseveren van TreinTramBus aan De Morgen. “De NMBS legt de verkeerde prioriteiten”, legde hij uit. “Prestigeprojecten zoals in Luik en Leuven zijn leuk, maar niet prioritair. Terwijl die werken jaren aanslepen, zijn er heel wat doodgewone stopplaatsen waar pendelaars ’s avonds niet meer durven uitstappen. In sommige stations valt het ook te begrijpen dat reizigers liever over de sporen lopen dan door een vuile en donkere tunnel.“
De reizigersvereniging verwees hiermee expliciet naar het ongeval in Groenendaal. “Wij zeggen niet dat infrastructuurbeheerder Infrabel de oorzaak is voor het ongeval, maar de sociaal onveilige perrontunnel kan wel een trigger zijn geweest“, aldus Vanseveren.
WILLEKEUR
Vandaag ligt de NMBS onder vuur voor de willekeur die ze hanteert bij het afwikkelen van dodelijke ongevallen. Wie een familiale verzekering heeft, krijgt de rekening. Wie er géén heeft, ziet nooit een factuur. De moeder van Charlotte behoort tot de eerste groep. Eén jaar nadat haar dochter het leven liet, kreeg Carla Claeys een rekening van 19.000 euro.
Enkele maanden na het ongeval dagvaardde Carla de NMBS, omdat die volgens haar het niet te nauw nam met de veiligheid in het station van Groenendaal: “De trein werd op geen enkele manier aangekondigd. Groenendaal is geen station maar een speelplein. De NMBS zegt dat iedereen de wet moet kennen, dat het verboden is over de sporen te lopen. Charlotte was 12 jaar! Er stond, en staat nog steeds géén enkel bord of teken die de aandacht trekt om niet over de sporen te lopen. Het enige wat de NMBS ondernam na het tragische ongeval, is het trekken van nieuwe veiligheidslijnen op het oude perron.“
AASGIER
Kamerlid David Geerts (sp.a) heeft het over de ‘methodologie van een aasgier’ en vraagt meer menselijkheid van de NMBS. Geerts berekende dat dergelijke tragische ongevallen de NMBS in 2014 een kleine 210.000 euro gekost hebben. “Peanuts, als je dat vergelijkt met de hele NMBS-omzet. De budgettaire impact is miniem.” Geerts vraag federaal minister van Mobiliteit Jacqueline Galant (MR) dan ook om de procedure te veranderen en de terugvordering onmiddellijk stop te zetten. Die heeft daar voorlopig geen oren naar. “Dat is een operationele beslissing van de NMBS en dus niet mijn bevoegdheid“, was de reactie van de minister.
Zoals een treinreiziger op sociale media het goed verwoordde: “Van de spoorwegbedrijven valt weinig te verwachten. Daar leeft men vooral in juridische ficties.” Want wanneer vakbondslui (en dus werknemers van de NMBS) tijdens stakingsacties op de sporen lopen, en zo de veiligheid in gedrang brengen, riskeren ze slechts een dwangsom van 100 euro. Een moeder die haar minderjarig kind verloor krijgt een rekening van 19.000 euro gepresenteerd.