Onlangs las ik in Knack een interview met Peter Praet, één van die alleswetende Frankfurt Bobo’s waarop we fier moeten zijn. Ten eerste omdat hij Belg is en ten tweede omdat hij graag Sinterklaas speelt met geld dat uit het niets is gecreëerd. Met andere woorden: een echte wereldredder. De manier waarop hij het beleid van de Europese Centrale Bank (ECB) verdedigde en zelfs verdere stappen insinueerde, deed me op zijn zachtst gezegd naar adem happen.
Nu de voorzitter van de ECB Mario Draghi in maart een bijkomend stimuluspakket aankondigde, kunnen alle beleggers op beide oren slapen. Door de lage rente zal het rendement op hun aandelenpakket kunstmatig hoog blijven. Er wordt namelijk weer een massale geldhoeveelheid in het systeem gepompt door middel van quantitative easing: overheidsobligaties worden opgekocht en er komt een grote hoeveelheid geld op die markt die de liquiditeit en zo de investeringen van de banken zou moeten bevorderen.
Het gratis geld en de kredieten blijven dus stromen, wat de zogezegde lener ook ten goede komt. De rente is immers gekelderd omdat dit wederom de economie zou aanzwengelen. Dit door de refirente van de ECB die extreem laag staat en zelfs negatief zodat banken als het ware gedwongen worden om het geld te investeren.
Is het de moment om een woonlening af te sluiten?
En het is maar de vraag wanneer er ooit een negatieve rente zal ontspringen op de particuliere producten zoals spaarrekeningen, maar later meer daarover. Op dit moment denkt de burger dat ze best snel een woonlening afsluiten. Maar is dat wel zo voordelig? Iedereen klaagt over hoge huurprijzen, die er uiteraard komen door het kapot reguleren van de huurmarkt en de vraag die het aanbod overstijgt in ons kleine Belgenland.
Maar nu iedereen vers geld ter beschikking heeft kan niets de stijgende huizenprijzen nog tegenhouden. Iedereen kan immers bieden om een huis te kopen en ook mensen die normaal (nog) geen lening kunnen afsluiten, zullen nu door de lage rente worden aangetrokken. Ze kopen zo een huis dat niet alleen zeer sterk overgewaardeerd is, maar door die zeer sterke vraag naar huizen kunstmatig in waarde overschat blijft. Het is volgens mij dus helemaal niet zo’n ideaal klimaat.
Een andere vraag is of we dan niet binnen de kortste keren met mensen zitten die hun huizen niet meer kunnen afbetalen. Want men kan wel heel erg gemakkelijk aan een lening geraken. Misschien ontstaat er daardoor een crisis – hoera – de herinnering aan de crisis uit 2007 is blijkbaar al uit ons geheugen gebannen.
De spaarder is de dupe
Verder is de spaarder ook vooral de dupe van dit beleid van Draghi. Zoals eerder vermeld, staat de refirente negatief en aangezien commerciële banken vaak uit wantrouwen (het onderlinge systeem is het vertrouwen kwijt) hun geld parkeren bij de ECB moet men dit verlies toch ergens kunnen compenseren. Ook de leningen die men dezer dagen rondstrooit, bieden weinig inkomsten voor banken en natuurlijk moeten de financiële instellingen wel rendabel blijven.
Daarom dat de rente op het spaarboekje gekelderd is en amper 0.15 procent opbrengt. Dit terwijl de inflatie boven de 2 procent zit (zo las ik deze week in de krant). Dat wil zeggen dat de gewone man koudweg bestolen wordt door dit rentebeleid, want deze moet lijdzaam toekijken hoe zijn geld verdampt als een plas water in de woestijn. En dit allemaal op basis van de drogreden dat spaarders zo hun geld meer zouden investeren in bedrijven of meer zouden consumeren.
Meneer Draghi weet immers niet dat banken juist met dat spaargeld investeren in projecten om de economie aan te zwengelen. Een bank weet meestal ook beter welke projecten een rendabele return hebben ten opzichte van het risico. Ik zeg natuurlijk ‘meestal’, want sommige banken krijgen door de constante reddingsacties van de overheid, die in ware James Bond-stijl gebeuren, een gevoel van onkwetsbaarheid. Daar loert natuurlijk moral hazard om de hoek, zoals iedereen al kon vermoeden.
Europa schiet zich in haar eigen voet
Verder vergeet de Centrale bank natuurlijk dat onze goede vriend en econoom Friedrich von Hayek ons geleerd heeft dat het ongebreideld uitgeven van geld aan inefficiënte projecten juist leidt tot veel grotere financiële putten die je dan achteraf uiteraard niet meer gedicht krijgt. Hij pleitte juist voor het verhogen van de spaarvoeten (wat door deze interventies onmogelijk wordt gemaakt) zodat men kan investeren in het juiste project en een weloverwogen beslissing maakt, over monetary disturbance en zeepbellen gesproken.
Men treft dus moedwillig de spaarder en laat de overheid in al zijn lening- en schuldenzucht toe om nog meer de gezonde begrotingsevenwichten te laten varen omdat de rente toch kunstmatig laag wordt gehouden. De rigide begrotingscontrole, met weinig tot geen ruimte voor tekorten, wordt zo verder naar de prullenbak verwezen door deze lage rentevoeten en zo schiet Europa eens te meer in haar eigen voet. Vooral in de Zuid-Europese landen wordt deze lage rente als excuus gezien voor budgettaire tekorten. Het is dan ook niets meer dan toeval dat Draghi ook een vrolijke jongen uit het zonnige zuiden is.
Evenwel weet de ECB ook dat vanaf dat de economische activiteit een beetje in de lucht schiet, men al dat overtollige geld uit de markt zal moeten halen of de inflatie stijgt nog sneller dan het loon van een Europees ambtenaar en dat wil al iets zeggen. In België is de inflatie immers nu al 2 procent. Er wordt dan geopperd dat men al die staatsobligaties wel zal kwijtraken, maar wie wil nu een staatsobligatie terugkopen tegen een rente van 3 procent als de inflatie dan al 4 procent is. Of zal men alweer op de welwillende burger moeten rekenen om deze prijzenstijging te slikken, want in essentie is inflatie natuurlijk een handige, onzichtbare belasting.
Riskeren we een bank run?
En dan kom ik natuurlijk alweer bij deze landen, waaronder België, die gigantische schulden hebben opgebouwd, en die er alle baat bij hebben dat deze inflatie hun schuldenberg verlicht. Het komt er op neer dat de ECB, door drogredenen zoals inflatie te creëren, wil wegkomen – Japan lijkt me een passend voorbeeld – terwijl er juist een stabiel investeringsklimaat moet gecreëerd worden in plaats van een sponsoring van incapabele overheden en een rooftocht op de kleine spaarder.
Tot slot komen we bij de case die zich voordoet wanneer ,onder druk van de commerciële banken, het wettelijk minimum wordt afgeschaft. Zoals eerder aangegeven moeten de commerciële banken hun geld wel ergens vandaan halen als de rente zo laag staat en leningen praktisch gratis de deur uit gaan. In Trends gaf 4/5e van de spaarders aan dat ze hun geld van de bank zouden halen als men negatieve rente implementeert op spaarboekjes. En we weten wat een bank run doet met een bank.
Een uitstekend voorbeeld is Northern Rock en toen ik deze zomer in Griekenland was, zag ik elke dag een massa mensen die aanschoof om hun geld af te halen. Geen leuk vooruitzicht om als financiële instelling mee geconfronteerd te worden. Dit kan immers verder leiden tot een nieuwe systeemcrisis door een tekort aan deposito’s die de activiteiten backen door middel van liquiditeit. Vervolgens moet de ECB deze getroffen banken te hulp snellen. Wat dus leidt tot een nog grotere onzekerheid waardoor het interbankensysteem dat gebaseerd is op vertrouwen, nog verder in elkaar stort.
Conclusie: Consument is altijd de dupe
Tot slot zal de overheid alweer garant moeten staan voor de vele spaargelden die eventueel verloren zouden gaan bij een faillissement en daar zijn we terug bij af. De consument is altijd de dupe van excessieve monetaire politiek.
Dit baart me vooral zorgen omdat men steeds zegt dat “we op onbekend terrein aanbeland zijn” en dat als excuus gebruikt om nog meer drastische matregelen te nemen en zo de ongebreidelde groei van de geldvoorraad verder te stimuleren. Dus laat het gezond verstand primeren: stop met massaal geld te drukken en de markt te ontwrichten. Want al lijkt 2007 nu al ver weg, een tweede zeepbel is makkelijk geblazen.
Dit is niet de mening van LVSV Brussel maar van één lid. LVSV Brussel bestaat uit verschillende individuen met elk een eigen mening over dit onderwerp.