Je zou het misschien niet zeggen als je Homer bezig ziet, maar The Simpsons is naast de langstlopende Amerikaanse sitcom ook een van de slimste. De Britse wiskundige Simon Singh ontdekte dat er in bijna elke aflevering een wiskundige grap of les zit. Hij vond zelfs genoeg stof om daar een boek over te schrijven: The Simpsons and Their Mathematical Secrets.
“Tien jaar geleden besefte ik ineens dat The Simpsons niet alleen de meest geliefde sitcom in de geschiedenis van de televisie is, maar ook de meest wiskundige”, aldus dr. Singh. “Bij het kijken naar een episode met als titel The Wizard of Evergreen Terrace ontdekte ik een directe verwijzing naar een bekend wiskundig probleem dat bekendstaat als de laatste stelling van Fermat. Dat deed me verder zoeken, waardoor ik uiteindelijk ontelbaar veel voorbeelden van wiskundige verwijzingen vond in de serie.”
Verwonderlijk is dat niet, als je weet dat er heel wat wiskundigen in het schrijversteam van The Simpsons zitten. Enkelen van hen hebben zelfs een diploma wiskunde en/of fysica. “Er zitten zoveel wiskundige verwijzingen in The Simpsons dat ik zelfs durf te argumenteren dat mijn boek over de serie een grondige introductie is tot de wiskunde”, aldus Singh.
Om je een idee te geven van welke wiskundelessen je gezien maar nooit begrepen hebt, zetten we vijf belangrijke wiskundige verwijzingen uit de serie op een rijtje.
1. De laatste stelling van Fermat
How "The Simpsons" have secretly been teaching you math: http://t.co/xygwWs38xw pic.twitter.com/IbDqrKvmJ8
— Mother Jones (@MotherJones) November 22, 2013
Volgens de Stelling van Fermat is het onmogelijk om een macht hoger dan de tweede op te delen in twee machten met diezelfde graad. In wiskundige notatie luidt dat: xn + yn = zn voor n>2. Maar in de aflevering The Wizard of Evergreen Terrace uit 1998 lijkt Homer een oplossing voor die vergelijking op een krijtbord te hebben geschreven: 3.48712 + 4.36512 = 447212. In werkelijkheid gaat het om een zogenoemde ‘near miss’-oplossing. De vergelijking zal de meeste rekenmachines bedotten, maar een machine met een grotere nauwkeurigheid toont wel een fout in de berekening.
2. Het Mersennepriemgetal
What ‘The Simpsons’ Teaches Us About Math – http://t.co/RpdK6B03w6 pic.twitter.com/NEDVkSoPQl
— Redneck Journal (@RedneckJournal) October 29, 2013
Priemgetallen hebben een speciaal plekje in het hart van alle wiskundigen. Het is dus geen verrassing dat schrijver Jeff Westbrook (een ex-professor van Yale) het nummer 8.191 op het grote scherm zette in het Springfield stadion in Marge and Homer Turn a Couple Play (2006). Meer nog: dit is niet zomaar een priemgetal, want 8.191 = (2×2×2×2×2×2×2×2×2×2×2×2×2) – 1. Dat wil zeggen dat het gaat om een Mersennepriemgetal (een positief geheel getal dat precies één kleiner is dan een macht van twee).
3. Het Googolplex
Street View Google Maps e os Simpsons… #funnypics #funnypicoftheday #thesimpsons #imagenscómicas #funnycartoon pic.twitter.com/5qs31qMHPa
— Roleta das Anedotas (@RoletaAnedotas) May 1, 2013
De bioscoop in Springfield heet het Googolplex, een naam die uitgevonden werd door schrijver Mike Reiss, die als tiener meedeed aan wiskundewedstrijden. Een googolplex verwijst naar een erg hoog cijfer: 10googol, met googol = 10100. De zoekmachine Google werd genoemd naar dit grote aantal – weliswaar met een iets andere spelling – om aan te geven dat de gebruikers toegang krijgen tot een zeer grote hoeveelheid informatie.
4. Hard problems versus easy problems
In Homer³, deel van Treehouse of Horror VI zien we een verwijzing naar een onopgelost probleem in de computerwetenschap over de relatie tussen ‘hard problems’ (NP-type) en ‘easy problems’ (P-type). Het is niet duidelijk of deze problemen fundamenteel verschillend zijn of als er een slim trucje is om van een moeilijk probleem een makkelijk probleem te maken. Niemand weet het antwoord en er is zelfs een beloning van 1 miljoen dollar voor degene die het mysterie kan oplossen. In de de scène Homer³ geven de schrijvers aan dat de twee types volgens hen hetzelfde zijn, door de vergelijking P=NP te tonen.
5. Wiskundige ode aan professor Frink
Professor Frink knows how to party. http://t.co/D0VfWtuyYu pic.twitter.com/Hd6LbPfO16
— OurMiniGames (@ourminigames) April 19, 2013
De schrijvers van The Simpsons houden er ook van om hun nerdy rolmodellen in de kijker te zetten. Zo bevat Homer³ bijvoorbeeld een schijnbaar willekeurige reeks van cijfers en letters: 46 72 69 6E 6B 20 72 75 6C 65 73 21. In werkelijkheid zijn de letters hexadecimale of 16-tallige cijfers. Samen vormt elk paar hexadecimale cijfers een letterteken in de ASCII (American Standard Code for Information Interchange). Met die tekenset, die vooral gebruikt wordt in de computerwereld, kunnen letters en leestekens omgezet worden in getallen. Volgens het ASCII is 46 gelijk aan F, 72 gelijk aan R, enzovoort. Als je de volledige reeks omzet, krijg je de uitroep: Frink rules! Een ode aan professor Frink dus, de nerdy wetenschapper uit de sitcom.
En wij die dachten dat The Simpsons een gewone animatieserie was. Niet dus. Maar dat is ook een van de meest aantrekkelijke aspecten van de langstlopende sitcom in de televisiegeschiedenis: de vele grapjes, verwijzingen en kritiek die de makers in bijna elke scène weten te verstoppen. Eén keer kijken is nooit genoeg om alles te begrijpen. En daarom blijven we kijken, ook naar de heruitzendingen.