De euthanasiecijfers in 2014 zijn onmiskenbaar gestegen terwijl de gevallen waarbij euthanasie bij demente patiënten wordt toegepast een opmerkelijke daling ingaat volgens de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE). Wordt ons langzaam het recht ontnomen de keuze te maken om ons eigen leven te beëindigen wanneer we niet meer ten volle bij bewustzijn zijn?

Momenteel geldt volgens de Belgische wetgeving dat wanneer er een aanvraag wordt ingediend in verband met euthanasie het een vrijwillige, weloverwogen en duurzame beslissing moet zijn. Ook moet het in een toestand van volle bewustzijn gebeuren en moet de demente uitzichtloos lijden. Zo zijn er nog een aantal voorwaarden vooraleer een aanvraag kan worden bevestigd, vaak voorwaarden waaraan de persoon in kwestie moeilijk aan kan voldoen.

Zo is het wel mogelijk om in enkele gevallen, wanneer je je nog in een relatief laag stadium van dementie bevindt (en nog steeds bewust bent van je huidige situatie) om euthanasie te vragen, maar zal dit het proces zeker moeilijker maken. Personen die in een dementie belanden en vooraf hun wilsverklaring niet hebben neergepend of tijdig bevestigd hebben, wordt het recht ontnomen om over hun eigen lot te beschikken.

Euthanasie wordt beschouwd als een geestelijke ziekte waarbij de patiënt in verschillende stadia kan lijden. Het lijkt mij dan ook uiterst onmenselijk om hen het verbod op te leggen om het verloop en het al dan niet eindigen van hun eigen leven zelf te bepalen.

Weerstand

Ook kan euthanasie niet worden uitgevoerd wanneer de persoon in kwestie hier weerstand op biedt, al dan niet in een verdere fase van dementie. Ook al heeft deze zijn vraag om te sterven al duidelijk gemaakt in de wilsverklaring. In 2010 kwam er dan ook veel kritiek op een huisarts wanneer hij een demente vrouw het dodelijke infuus wou inspuiten, terwijl ze weerstand bood.

Het probleem hierbij is natuurlijk dat men geen weet heeft of de patiënt nog steeds wil sterven door zijn geestelijk afgetakeld bewustzijn. De gedachtegang over de beslissing kan voortdurend omslaan. Euthanasie is een daad van genade waarmee respect wordt getuigd aan de laatste bewuste wens van een medemens.

Hierbij volgt het risico dat de demente, ook al is hij of zij niet bewust van de wereld om zich heen, toch een gelukkig leven kan leiden in zijn of haar nieuw gevonden toestand. Dit dilemma van onwetendheid is problematisch bij medische autoriteiten vandaag. De enige zekerheid is dat er de komende jaren nog veel argumentatie en discussie rond dit onderwerp gevoerd zal worden.