Al bijna twee jaar is de ontmantelingsinstallatie voor vloeibare giftige munitie van Poelkapelle defect. Een nieuwe machine kost te veel geld, dus zit er niets anders op dan de 3.000 projectielen in de kazerne op te stapelen. Net vandaag begint DOVO met de ontruiming van een wei nabij de gemeente Passendale. Tot 2016 zou de opslag veilig zijn, maar toch is het bedenkelijk dat deze bommen niet worden ontmanteld.
Wat is mosterdgas?
Wie de laatste weken naar In Vlaamse Velden heeft gekeken, zal de term intussen wel kennen. Deze chemische stoffen veroorzaken meteen irritatie op de huid wanneer je ermee in contact komt. Ze ruiken soms een beetje naar look, uien of mosterd. Soms hebben ze ook totaal geen geur. In vloeibare of vaste vorm kleurt mosterdgas geel tot bruin.
Waar komt het vandaan?
De impact van mosterdgas als wapen is voor het eerst gemerkt tijdens de Eerste Wereldoorlog. Het wordt daarom ook wel eens omschreven als yperiet, verwijzend naar de stad Ieper waar de Duitsers er in grote mate gebruik van maakten. Dat is ook de reden waarom men in onze Vlaamse velden vandaag nog steeds op verborgen projectielen stuit. Mosterdgas is niet op een natuurlijke manier in het milieu te vinden.
Wat gebeurt er bij blootstelling?
Mensen kunnen op allerlei manieren in contact komen met mosterdgas wanneer het in de lucht wordt vrijgelaten. Het kan grote afstanden met de wind afleggen en kan je treffen via de huid, de ogen en de ademhaling. Het kan ook drinkwater besmetten. In normale weersomstandigheden blijft mosterdgas één tot twee dagen in de omgeving aanwezig, in heel koude condities kan dat langer duren. In ons lichaam breken de stoffen maar heel langzaam af.
Doorgaans is mosterdgas niet fataal. Tijdens de Eerste Wereldoorlog zou het minder dan vijf procent van de slachtoffers gedood hebben, de rest had medische verzorging nodig. Symptomen duiken niet altijd meteen op, soms duurt het tot 24 uur na de blootstelling. De ene zal er ook iets gevoeliger op reageren dan de andere.
Wat zijn de symptomen?
- Huid: kleurt rood, jeukt gedurende 2 tot 48 uur en er kunnen geelkleurige blaren worden gevormd.
- Ogen: binnen 3 tot 12 uur raken de ogen geïrriteerd, doen ze pijn, kunnen er zwellingen ontstaan en gaan ze tranen. In de ergste gevallen kunnen de ogen gedurende langere tijd heel gevoelig aan licht zijn en kan er enkele dagen blindheid ontstaan.
- Ademhaling: niesbuien, een bloedneus, pijnlijke sinussen, kortademigheid en hoestbuien.
- Spijsvertering: buikpijn, diarrée, koorts, misselijkheid en overgeven.
- Beenmerg: de vorming van bloedcellen vermindert en dat leidt tot verzwakking, bloedingen en infecties.
Al deze symptomen willen natuurlijk niet persé zeggen dat een persoon is blootgesteld aan mosterdgas.
Wat zijn de gevolgen op lange termijn?
Vloeibaar mosterdgas kan brandwonden van de tweede of de derde graad veroorzaken. Extreme aantasting van de huid kan fataal zijn. Chronische ademhalingsproblemen en longontstekingen zijn ook mogelijk, denk maar aan de soldaat in de serie In Vlaamse Velden die niet normaal meer kon praten. Ook hier kan een extreme blootstelling tot de dood leiden. Als de ogen flink zijn aangetast, dan kan men permanent blind worden. Tot slot kan op lange termijn ook kanker ontstaan.
Wat kan je ertegen doen?
Eigenlijk is de boodschap simpel: maak je zo snel mogelijk uit de voeten en zoek hoger gelegen terrein op. Mosterdgas is immers zwaarder dan lucht. Bij contact moet je de vloeistof meteen van je lichaam verwijderen. Ook kleren die aangestast zijn, moet je zo snel mogelijk uittrekken. Ogen moeten gedurende vijf tot tien minuten met water worden gespoeld. En zoek medische hulp op.
Wordt het nog gebruikt?
Na de Eerste Wereldoorlog zijn meteen maatregelen getroffen tegen het gebruik van chemische wapens. Daardoor zijn veel conflicten in de twintigste eeuw toch zonder deze vuiligheid uitgevochten. Wanneer deze wapens wel opduiken, reageert de wereld er met afschuw op. Denk maar aan de beelden van vorig jaar uit Syrië die na een aanval werden verspreid.
Bronnen: CDC (Centers for Disease Control and Prevention), deredactie.be