Deze Europese cijfers bewijzen dat extreem weinig 55-plussers werken in België (of hoe heftig het brugpensioen-debat woedt)

door Wouter Verschelden
gepubliceerd op woensdag 04 maart 2015 om 08:40 •
5 min lezen

De beslissing van de Groep van Tien om de regeling voor brugpensioen verder af te zwakken, leidt tot heftige reacties. De regering heeft nog niet beslist of ze die afzwakking gaat aanvaarden, maar je voelt dat er zeker bij N-VA en Open Vld druk op de ketel zit. Was het regeerakkoord niet bedoeld om de solidariteit met de jongere generaties te herstellen?

Brugpensioen blijft een gigantische controversiële maatregel. Niet toevallig vinden de sociale partners elkaar hierin: het is jarenlang een methode geweest om saneringen en sociale conflicten elegant op te lossen. Maar die smeerolie heeft een dure prijs: als maatschappij betaal je uiteraard een gigantische factuur als iemand vanaf pakweg z’n 56ste van de arbeidsmarkt verdwijnt. Neem je de sociale partners die smeerolie af, dan zet je zowel werkgevers als werknemers voor een blok. Vandaar dat de Groep van Tien hier wel uitkomt, de regering veel minder.

Niet toevallig herinnerde arbeidsmarktspecialist Jan Denys eraan dat het activeren van de burggepensioneerden iets is dat de politiek al jaren op tafel legt. Al in 2005, onder de regering Verhofstadt, werden daarover uitgebreide afspraken gemaakt. Alleen, ze implementeren is heel moeilijk. Want telkens opnieuw bij een sanering grijpt men terug naar die vertrouwde oplossing van brugpensioen.

Afspraken moeten nagekomen worden. Eens. Dat bruggepensioneerden zouden geactiveerd worden is afspraak uit … 2005
— Jan Denys (@DenysJan) March 3, 2015

Confronterende cijfers: slechts 42 procent van de 55-plussers werkt

Vandaag gaat de discussie bovendien vooral over de zestig-plussers die met brugpensioen gegaan zijn. Daarvan wilde de regering ze opnieuw ‘activeren’, hen dwingen opnieuw op de arbeidsmarkt te komen en op zoek te gaan naar een job. Het gaat om zo’n 28.000 mensen, waarover de Groep van Tien spreekt als zou er “contractbreuk” gepleegd zijn: eerst mochten ze op brugpensioen, nu niet meer.

Het wordt de komende dagen een lastige knoop om door te hakken: volgt de regering de Groep van Tien of niet? De vakbonden zetten er in elk geval massaal druk op: als men zou overwegen om het akkoord van de sociale partners naast zich neer te leggen, dan komen er direct stakingen. Zo dreigt ABVV-metaal ermee dan direct de staalsector “plat te leggen”. Staal is uitgerekend zo’n sector waar brugpensioen jarenlang smeerolie voor saneringen geweest is.

Maar tegelijk is krijg je tegenwind. Zo tweette Bart Van Craeynest, de hoofdeconoom van Petercam vanmorgen nog eens de tewerkstellingsgraad bij oudere werkenden in Europa, op basis van Eurostat. Slechts 42 procent van de 55-plussers is bij ons aan het werk. Daarmee zijn we bij de slechtste vier landen in Europa. In Nederland werkt 60 procent van de 55-plussers, in Duitsland werkt 64 procent, in Zweden zelfs meer dan 70 procent.

In België werkt 42% van 55- tot 64-jarigen. In Ned 60%, in Dui 64%, in Zwi 72%. Brugpensioen is 1 van de redenen… pic.twitter.com/tFMo9oHcu5
— Bart Van Craeynest (@BVanCraeynest) March 4, 2015

Enig land met zo’n hoge kost van het brugpensioen

Een grafiek van de Oeso, die Trends-journalist Alain Mouton de wereld in stuurde, drukt nog meer met de neus op de feiten. Uitgaven voor de “passieve arbeidsmarkt”, het in stand houden van speciale regelingen om werkenden toch van de arbeidsmarkt te houden, zijn relatief hoog in dit land: meer dan 2 procent van het BNP gaat daaraan op, blijkt uit cijfers van 2012. En opvallend: een veel groter deel dan in gelijk welk ander land gaat daarbij naar “early retirement”, het zogenaamde brugpensioen.

Politieke spanning

De verschillende tweets van Denys, Van Craeynest en Mouton werden opvallend veel geretweet door liberalen en N-VA’ers. Dat duidt er eens te meer op dat dit dossier wel eens veel gevoeliger zou kunnen liggen dan gedacht. Dat de sociale partners via het sociaal overleg “aan boord” blijven is belangrijk voor MR en CD&V. Maar tegelijk is het idee van “het land op orde zetten voor de volgende generatie” de kern van waarop het regeerakkoord gebouwd is. Onder meer Annick De Ridder (N-VA) haalde nog eens uit naar het ACV van Marc Leemans, waarbij ze hem aanraadde om zelf mee te doen aan verkiezingen. Bij Egbert Lachaert, de arbeidsmarktspecialist van Open Vld toch ook de duidelijke boodschap: “Onhoudbaar en asociaal tegenover jonge generaties.”