Als we over één onderwerp de laatste decennia veel gelezen hebben, dan is het toch de klimaatverandering. Dat is misschien wel zo in de Westerse landen, maar in heel wat andere delen van de wereld weten ze gewoon niet wat er aan de hand is. Liefst 40 procent van de bewoners van onze planeet zou volgens een onderzoek nog nooit van de klimaatverandering gehoord hebben.

Polls over de klimaatverandering zijn er al genoeg geweest, maar dan vooral in Europa, de Verenigde Staten en Australië. Dat hier zowat iedereen weet wat dat betekent lijkt logisch. Maar een nieuwe studie ging na hoe het in de rest van de wereld zit. De resultaten zijn gepubliceerd in het blad Nature Climate Change. De onderzoekers focusten zich op twee vragen: welke factoren beïnvloeden het meest of een persoon op de hoogte is van de klimaatverandering en, voor wie wel weet wat er aan de hand is, welke factoren beïnvloeden onze perceptie van hoe groot het risico is.

Als basis voor het onderzoek werd de Gallup World Poll uit 2007 en 2008 gebruikt. Daarin zijn mensen uit 119 landen ondervraagd. De onderzoekers ontdekten dat in veel landen andere factoren een rol spelen in de toegang tot dit soort informatie. In de VS moet je bijvoorbeeld de mogelijkheid hebben tot communicatie en onderwijs om over de klimaatverandering te leren. In China is naast dat onderwijs ook de woonplaats (mensen in stedelijke gebieden zijn zich veel bewuster) en het inkomen van belang.

Amerika versus China

Ook interessant is het belang dat de Amerikanen en Chinezen – samen nog steeds de grootste vervuilers te wereld – aan de risico’s hechten. Daar hangt het ervan af of iemand van oordeel is dat de klimaatverandering al dan niet door de mens wordt veroorzaakt. In de VS gaan mensen de klimaatverandering als een ernstiger risico zien wanneer de temperaturen abnormaal hoog liggen en als ze ontevreden zijn over de maatregelen van hun regering. En natuurlijk speelt politiek daar nog een grote rol. In China zien mensen de klimaatverandering dan weer als een groter probleem wanneer de kwaliteit van lucht en water slecht is.

Maar naast de verschillen tussen de twee belangrijkste landen is vooral onthutsend dat vier op tien aardbewoners nog nooit van de klimaatverandering gehoord hebben. Dat betekent dat op heel wat plaatsen de toegang tot onderwijs niet goed is of dat de klimaatverandering daarin gewoon niet aan bod komt. In sommige landen hebben liefst twee op drie mensen er geen idee van wat er aan de hand is, bijvoorbeeld in Egypte, India en Bangladesh. Dat laatste land is nochtans een van de meest kwetsbare ter wereld waar de gevolgen nu al voelbaar zijn.

Dat we in de Westerse wereld een groter bewustzijn inzake klimaatverandering hebben dan in de ontwikkelingslanden, verbaasde ons niet. Maar wel opvallend: die weinige mensen in ontwikkelingslanden die zich wel bewust zijn vinden het een groter risico dan in een gemiddeld industrieland.

Ze ondervinden het wel

Hebben ze in al die ontwikkelingslanden dan niets gemerkt? Dat zeker wel. Nog volgens de studie zijn ze zich wel degelijk bewust dat de temperatuur verandert en dat het meer of minder regent dan vroeger. Niet vergeten dat veel ontwikkelingslanden de gevolgen al veel sterker kunnen waarnemen dan in de meeste Westerse landen.

Dat is ook ieder jaar een belangrijk discussiepunt op de klimaatconferenties van de VN. De landen die het hardst worden getroffen, hebben het minst bijgedragen tot het probleem. Bovendien hebben net deze mensen het nodig om onderwijs te krijgen, want nu zijn ze niet klaar om de problemen aan te pakken. Voor deze landen is al afgesproken dat er een soort klimaatfonds komt dat door de rijke landen gefinancierd wordt. Maar de onderzoekers vinden ook dat landen met een laag bewustzijn net de plaatsen zijn waar de bevolking z’n regering het meest onder druk kan zetten om in duurzame energie te investeren en sterkere doelstellingen inzake vermindering van CO2-uitstoot af te dwingen.