Heb jij vaak het gevoel dat mensen boos op je zijn, zelfs als ze in alle talen ontkennen dat dat zo is? De wetenschap heeft uitgevist hoe dat komt: het is de schuld van je ouders. Mensen die opgegroeid zijn in een situatie waarin veel ruzie werd gemaakt, kunnen namelijk geen neutrale gezichten onderscheiden van boze.
“Jij kijkt zo boos”, zeg je tegen je lief, waarna die gewoon antwoord: “Maar nee, dat is mijn gezicht.” Klinkt het bekend? Als jij ook zo iemand bent die altijd denkt dat mensen boos op je zijn, terwijl de personen in kwestie geen idee hebben over wat je ’t hebt, dan hebben wij een vraagje voor je. Want je bent niet alleen en wetenschappers weten eindelijk wat de oorzaak is.
Boze ouders
Een studie die in maart in het blad the Journal of Social and Personal Relationships gepubliceerd werd, suggereert namelijk dat sommige mensen die opgegroeid zijn met ouders die veel ruzie maakten, nooit geleerd hebben om neutrale gezichten te lezen. Het idee is dat je op die momenten leert om alert te zijn voor tekenen van ruzie en dus gezichten bekijkt met een extra dosis voorzichtigheid. Je zal dus sneller denken ‘ze wordt boos’ omdat je dan niet meer verrast kan zijn.
Ontwikkelingspsycholoog Alice Schemerhorn, van de Universiteit van Vermont, die het onderzoek leidde, testte 99 kinderen van negen tot elfjarige leeftijd die op een enquête hadden ingevuld dat hun ouders “vaak tot heel vaak” ruzie maakten. Die liet ze naar een reeks gezichten kijken en de emotie op het gezicht interpreteren.
Wat is neutraal?
Het resultaat? De kinderen konden heel vlot positieve en negatieve emoties onderscheiden. Maar de neutrale gezichten zagen de kinderen als negatief. Dat heeft een deel met angst te maken en paraatheid, volgens Schemerhorn, maar ook met het feit dat kinderen naar hun kamer gaan als er ruzie ontstaat. Ze leren dus letterlijk niet wat een neutraal gezicht is.
De resultaten zijn waarschijnlijk verhelderend voor wie ook regelmatig vraagt “Ben je boos?”. De boodschap van het onderzoek is duidelijk: een neutraal gezicht is dan misschien niet volledig positief, het hoeft ook zeker niet negatief te zijn. Ook mensen met depressie of een angststoornis kunnen trouwens geen gezichten beoordelen. Net op het moment dat ze wat extra positiviteit kunnen gebruiken, kunnen ze die niet zien.
Daar komt ook nog bij dat mensen die een negatieve reactie verwachten, zelf ook negatief gaan reageren, wat hen de indruk geeft dat ze gelijk hebben over een zogezegd negatief gezicht. Het is dus een vicieuze cirkel, al kan bewustmaking volgens Schemerhorn al een groot verschil maken.
