114 films hebben we dit jaar in de cinema gezien. En dan komt dat mooiste moment van het jaar, het moment waarop je het kaf van het koren mag scheiden en het enthousiasme over je favorieten mag delen met de wereld. In de hoop dat één filmliefhebber door jouw toedoen een film ontdekt en aan het hart drukt.   

Deze 21 films hebben ons het afgelopen jaar ontroerd, verrast of hebben ons naar het puntje van onze stoel doen bewegen. Ze hebben, kortom, iets met ons gedaan en zijn blijven nazinderen.

1. Birdman

Hij zat helemaal vooraan in het jaar en loopt daardoor het risico vergeten te worden, maar feit is dat Birdman de meest complete film van het jaar was. Een film waarbij alles goed zat, dé film die erin slaagde aan te tonen waarom we zo van cinema houden. Regisseur Alejandro González Iñárritu vond zichzelf opnieuw uit na naam te hebben gemaakt met noodlotdrama’s als 21 Grams en Babel, Michael Keaton dreef de zelfspot naar een hoger niveau en Edward Norton en Emma Stone maakte grote indruk. Birdman mocht de Oscar voor Beste Film, Beste Regie en Beste Scenario mee huiswaarts – terecht – nemen en pakt aan het prille begin van 2016 weer groots uit met The Revenant.

2. Inside Out

Ook bij dit meesterwerkje van Pixar zat alles van begin tot einde goed. Pixar is er met deze film in geslaagd om de complexiteit van het menselijk brein zo uit te leggen dat het bevattelijk werd voor iedereen en dat is al een prestatie op zich. En dan kwam daar nog de humor en de ontroering bij. Misschien wel hun mooiste en meest belangrijke film ooit.

3. Son Of Saul

Niet voor gevoelige kijkers, maar tegelijkertijd wel een essentiële film. Waar pakweg Schindler’s List nog verhaalde over de Holocaust als een heldenverhaal is Son Of Saul de film die diezelfde Holocaust pijnlijk toont als misselijkmakende moordmachine. De eigenlijke douchescènes zie je niet, maar je ziet wel wat er zich ervoor en erna afspeelt. Son Of Saul is confronterend en zelfs lastig om uit te kijken, maar hoort dat ook te zijn.

4. The Lobster

Colin Farrel, ietwat papperiger dan we gewend zijn, is fenomenaal in deze van begin tot eind weldoordachte komedie die doorspekt is met een pikzwart soort humor. The Lobster speelt zich af in een maatschappij waar het verboden is om single te zijn. Wie zijn partner verliest, wordt in een hotel ondergebracht en krijgt 45 dagen de tijd om een nieuwe partner te vinden. Wie daar niet in slaagt, verandert in een dier naar keuze.

5. La Tête Haute

La Tête Haute, een film die te zeer onder de radar is gebleven en meer aandacht verdiende. Malony is een moeilijke tiener die een al even moeizaam verleden met zich meesleept. Een geval waarbij je de hoop zou kunnen opgeven, maar La Tête Haute is net zo mooi en hoopgevend omdat de film aandacht schenkt aan alle mensen binnen het circuit die zulke jongeren weer op het juiste pad proberen te krijgen met eindeloos geduld en een beetje warmte en respect. Zelden kwamen we dit jaar met een warmer gevoel uit de filmzaal.

6. Youth

Mogen we dit het jaar van Rachel Weisz noemen? Ze speelt een belangrijke rol in twee van onze favoriete films van dit jaar, zie ook The Lobster hierboven. Deze Youth was onlangs de grote winnaar op de European Film Awards en verbindt visuele pracht met humor, pijn en melancholie. Youth is de volgende parel van La Grande Bellezza-regisseur Paolo Sorrentino. En bevat ook een ietwat bevreemdende rol voor zangeres Paloma Faith.

7. A Most Violent Year

Een film waar we op voorhand liefst niet te veel over vertellen, behalve dat hij zich afspeelt in het New York van 1981, een extreem gewelddadig jaar in de geschiedenis van de stad. Een schitterende Oscar Isaac – ja, hij is ook te zien in Star Wars: The Force Awakens – speelt immigrant Abel Morales die er alles aan doet om zijn oliebedrijf te redden in woelige tijden.

8. Loin Des Hommes

Een klein meesterwerkje met western-allures. Viggo Mortensen speelt een schoolmeester in het Algerije van 1954 die de taak krijgt om een van moord betichte dorpsgenoot naar de dichtstbijzijnde rechtbank te brengen. Een film met actie, prachtige panoramashots, gewijde stiltes en een soundtrack van Nick Cave en Warren Ellis over het maken van keuzes.

9. Good Kill

Een heel erg bijdetijdse film over een piloot (Ethan Hawke) die zichzelf een lafaard vindt omdat zijn taak er anno 2015 op neerkomt dat hij doelwitten neerhaalt vanop afstand. Een film over het afstandelijke oorlogvoeren met drones en wat dat met een mens doet.

10. Amy

De veelbesproken documentaire over Amy Winehouse komt aan als een mokerslag. Amy gebruikt enkel archiefbeelden waardoor je een vrolijk en onschuldig meisje ziet afglijden tot een wereldster die de schaal waarop succes haar te beurt viel niet aankon. Die te makkelijk beschikking had tot te veel geld en die te veel tijd te doden had. En verkeerde vriendjes, dat ook. Een verhaal waarvan je op voorhand weet dat het slecht zal aflopen levert ironisch genoeg wel een hele straffe film op.

11. Suburra

De regisseur van de televisiereeks Gomorra – onlangs nog op Canvas – pakt sterk uit met deze film over de verwevenheid van politiek en maffiosi in Rome. Hoe één schandaal tot een volgend leidt en uiteindelijk iedereen zo diep in de problemen zit dat ze niet meer op te lossen zijn. De muziek van M83 op de soundtrack maakt het helemaal af.

12. Bridge Of Spies

Bridge Of Spies is de beste film van Steven Spielberg sinds Münich. En die is toch al tien jaar oud ondertussen. Tom Hanks speelt een succesvol verzekeringsadvocaat in volle Koude Oorlog-tijdperk die ongewild de spilfiguur wordt in een spionnenoorlog die gekenmerkt wordt door paranoia en helemaal onder de radar gevoerd wordt. Spielberg verrast hier, durft het bijvoorbeeld aan om in de eerste tien minuten van zijn film geen dialoog te stoppen, maar smeert helaas te veel stroop in de laatste tien minuten. Haal de laatste tien minuten weg – wat perfect mogelijk was – en deze film eindigt in de top 5.

13. Le Tout Nouveau Testament

Door zijn verrassende nominatie voor de Golden Globes en een plaats op de shortlist voor de Oscarnominaties voor Beste Buitenlandse Film is Le Tout Nouveau Testament nogal onverwacht het grootste internationale Belgische succes van het jaar geworden. Onverwacht omdat het een film betreft die spot met religie en die uiteen valt in gelijke delen groteske humor – bijna kolder – en poëzie. De gorilla zette een domper op de vreugde, maar Le Tout Nouveau Testament is hoogst origineel en vaak ontroerend. Of hij ook voor een Oscar genomineerd zal worden, weten we op 14 januari.

14. Whiplash

Een debuterend regisseur die het tot op de Oscars schept met de verlenging van zijn eigen kortfilm: het klinkt als een droom, het overkwam Damien Chazelle. Na Whiplash wil je een duik nemen in de jazzmuziek, mede omdat de montage op zich al even swingend is als de muziek in de film. Maar Whiplash is natuurlijk ook een film over ambitie en over de vraag: hoe ver mag en kan je gaan om iemand boven zichzelf te laten uitstijgen?

15. Far From The Madding Crowd

2015 was ook het jaar waarin we heel wat Matthias Schoenaerts in de zalen kregen. Matthias naast Kate Winslet. Matthias naast Michelle Williams en Matthias naast Diane Kruger. Maryland haalde de lijst net niet, de andere films waren de moeite van het overwegen niet waard. Maar in deze Far From The Madding Crowd zet Matthias Schoenaerts een prachtprestatie neer als de zwijgzame maar betrouwbare herder Gabriel Oak die zijn liefde voor Bathsheba Everdene (Carey Mulligan) lijdzaam en in stilte ondergaat.

16. Mad Max: Fury Road

De wedergeboorte van Mad Max. Tom Hardy trad op als vervanger van Mel Gibson en deed dat met verve. Mad Max heeft een nieuwe start genomen, menig vervolg zit al in de pijplijn. Fury Road was zonder twijfel de beste actiefilm van het jaar en was eigenlijk één langgerekte weldoordachte achtervolging die hier en daar onderbroken werd voor een klein stukje poëzie.

17. The Disappearance Of Eleanor Rigby: Him/Her

Elk verhaal heeft twee kanten en de waarheid kan je alleen maar achterhalen wanneer je beide kanten kent. The Disappearance Of Eleanor Rigby heeft die les ter harte genomen en heeft de breuk tussen Eleanor Rigby (genaamd naar het prachtige gelijknamige liedjes van The Beatles) en Conor langs twee kanten belicht. Er bestaat een minderwaardige samensmelting van de twee films, maar wie dit experiment ten volle wil ervaren moet de twee films vlak na elkaar zien. Her is de betere film van de twee, maar The Disappearance Of Eleanor Rigby is vooral de belichaming van de wijsheid: één plus één is meer dan twee. Zoals dat soms ook in de liefde is.

18. Turist

Turist is confronterend en hard. De film vertelt het verhaal van een gelukkig koppel op skireis dat door één eerder banaal incident hun relatie aan diggelen ziet vallen. En verder: vooral zelf kijken.

19. D’Ardennen

D’Ardennen was de straffe debuutfilm van Robin Pront, een regisseur met grote ambities en afgaand op zijn debuutfilm ook even grote talenten. Een verhaal over Johnny’s en Marina’s – zoals Pront het zelf zei – maar ook een verhaal over vastzitten in een bepaald milieu en proberen ontsnappen. En over je leven op het goede pad proberen krijgen, maar daar steevast in mislukken. Er waren er veel, maar D’Ardennen was met voorsprong de beste Vlaamse film van 2015.

20. Ex Machina

Ex Machina is een verdomd slimme sciencefiction-film die het door één of andere onnozelheid zelfs nooit tot in de Belgische bioscoopzalen heeft geschopt. Dan maar rechtstreeks op BluRay gekocht, want deze film die draait rond de centrale vraag wat een mens tot mens maakt, verdient het om bekeken te worden. Met – hij weer – Oscar Isaac en de jonge veelbelovende actrice Alicia Vikander.

21. Le Petit Prince

In onze zalen was hij enkel in het Nederlands of in het Frans te zien en dus kregen we de geweldige stemmencast hier niet te horen, maar ondanks dit euvel bleef Le Petit Prince ontroerend mooi. Over vriendschap, liefde en volwassen worden.