Overal in Europa zijn populistische, eurosceptische, nationalistische partijen in opkomst. Spanje was een uitzondering. Tot nu. Bij verkiezingen in de Zuid-Spaanse regio Andalusië heeft de extreemrechtse partij Vox een flinke overwinning behaald. De partij, opgericht in 2013, kreeg vanuit het niets twaalf zetels in het parlement, dat 109 zetels telt.
Vox wil abortus verbieden en is tegen wat het “genderideologie” noemt. Homo’s en lesbiennes hebben volgens Vox ook geen plaats in het straatbeeld. Tijdens het jongste partijcongres van Vox presenteerde de partij 100 urgente maatregelen voor Spanje. Daaronder bevinden zich het opschorten van de autonome deelstaten, het verbieden van separatistische politieke partijen, harder politiek optreden tegen de migratie en het uitzetten van migranten en het verbeteren van de veiligheid en aanscherpen van de grenzen van Spanje.
Traidores en estafadores
De slogan van Vox is een duidelijke imitatie van de Amerikaanse president Donald Trump: “juntos haremos a España grande otra vez” (“samen maken we Spanje weer groot”). Volgens Vox zijn alle andere politieke partijen zoals de PSOE verraders (traidores) en oplichters (estafadores).
De sociaal-democraten blijven na deze verkiezingen de grootste in Andalusië, de regio in Spanje met de meeste inwoners. Maar ze komen bij lange na niet aan een meerderheid. Met 33 zetels vallen ze flink terug in vergelijking met 2015, toen ze nog 47 zetels hadden. De socialistische PSOE is in Andalusië aan de macht sinds het einde van het Franco-regime. Ook met het linkse Podemos (17 zetels) komen ze nu tekort voor een meerderheid.
Sleutelrol bij regeringsvorming
De conservatieve Partido Popular kreeg 26 zetels en is daarmee de tweede partij in de zuidelijke regio. Het centrum-rechtse liberale Ciudadanos komt op 21 zetels. Om aan een absolute meerderheid van 55 zetels te komen, zouden deze partijen samenwerking moeten zoeken met Vox. De extreemrechtse partij kan zo een sleutelrol gaan spelen bij de formatie in Andalusië.
Andalusië kent één de van de hoogste werkloosheidscijfers in Europa. Bovendien is het gebied de toegangspoort voor duizenden Afrikaanse migranten, sinds andere routes over zee naar onder meer Italië zijn afgesloten. Vox, dat zich sterk uitspreekt tegen illegale migratie, overtrof de verwachtingen. Peilingen gaven aan dat de partij ten hoogste vijf zetels zou halen.