Met het overlijden van koningin Fabiola verdwijnt vooral de levende herinnering aan het 42-jarig koningschap van Boudewijn. Gedurende drie decennia drukte het echtpaar een stempel op het land en de politiek. Daarbij loopt hun diep conservatief-christelijk geloof als een rode draad door die regeerperiode.
Op 15 December 1960 luidden de klokken van de Sint-Goedele en Michielskathedraal in Brussel extra luid. De koning, de piepjonge Boudewijn, had na negen jaar eenzaam koningschap eindelijk een bruid gestrikt. Dat die uit de conservatieve kringen van het fascistische Franco-regime kwam, deerde niet. Want Fabiola zelf deed geen vlieg kwaad, integendeel, de diep-christelijke vrouw reed voedsel rond voor de armen in Madrid en hield zich bijzonder ver van politiek.
Dat het een totaal gearrangeerd huwelijk was, zou pas later blijken. Koppelaar van dienst was niemand minder dan kardinaal Suenens, de bijzonder invloedrijke kerkleider van die tijd. En dat is niet zomaar een anekdote: de kerk heeft via Boudewijn én Fabiola een enorme invloed uitgeoefend op het koningshuis en onrechtstreeks zo ook de vaderlandse politiek.
De abortuswet: crisis zonder weerga
Hoogtepunt van die macht: het moment waarop koning Boudewijn beslist de abortuswet niet te ondertekenen, en een heuse constitutionele crisis uitlokt. “Al vraagt de paus zelf me om de wet te ondertekenen, dan doe ik het nog niet”, zou Boudewijn tegen toenmalig vicepremier Willy Claes (sp.a) gezegd hebben, herinnerde die zich.
Martens was met zijn CVP overigens absoluut tegenstander van de wet. Maar in het parlement schaarde een socialistisch-liberale wisselmeerderheid zich achter het voorstel. Alleen: Boudewijn weigerde als staatshoofd z’n handtekening te zetten. Dat gaf een ongezien precedent en een regelrechte aanfluiting van het democratische systeem, omwille van de koning z’n diepgelovigheid. Uiteindelijk kwam Martens met de hulp van ULB-professor Jean Strengers en KUL-professor André Alen met een juridische spitsvondigheid die alleen maar in ons ‘constitutioneel flexibele’ systeem denkbaar is: de koning werd gedurende 24 uur “ongeschikt om te regeren” verklaard, en de regering tekende de wet dan maar snel zelf in die 24 uur.
Drukkende invloed van de kerk
Daarna werd de koning weer doodleuk volwaardig staatshoofd. Het systeem had gekraakt in al z’n voegen, en dat allemaal omwille van de diep-christelijke invloed op de vorst. Dat Martens zich daarbij beriep op een artikel uit de grondwet dat eigenlijk bedoeld was om te verhinderen dat een koning die geestesziek zou raken verder zou regeren, deed er niet toe. De hele operatie verliep eerst in het grootste geheim, zelfs het parlement wist aanvankelijk van niets. Alleen via journalist Paul Beliën, die met z’n echtgenote Alexandra Colen (ex-Vlaams Belang) ook thuis was in de conservatief-charismatische kringen, lekte het nieuws.
Hoe diep en ver die invloed uiteindelijk ging, werd pas recent duidelijk dankzij de Canvas-docuserie ‘Boudewijn, naar het hart van de koning’. Daarin kwamen verschillende kroongetuigen aan het woord en werd de invloed en de impact van de charismatische beweging en de kerk op de Coburgs blootgelegd. Wijlen premier Martens gaf eerlijk toe dat hij op audiëntie bij Boudewijn plots vriendelijk verzocht werd tot een gezamenlijk Onze Vader. En oud-premier Mark Eyskens (CD&V) was nog duidelijker: “De koning heeft een paar keer tegen de formateur gezegd: die en die mijnheer wil ik liever niet in de regering.”
Een Ierse non
In het centrum van die invloed: de Ierse Maria-aanbidster Veronica O’Brien. Die is de steun en toeverlaat van kardinaal Suenens. Uit de documentaire blijkt dat ze Boudewijn deed geloven dat ze rechtstreeks praatte met de Heilige Geest. Zij zal uiteindelijk Fabiola gaan “selecteren”, als Suenens in 1960 op zoek gaat naar een geschikte echtgenoot voor de koning. “De invloed van O’Brien aan het hof was heel groot. Met de kardinaal, geld uit de VS en steun van Boudewijn had ze geestelijke, financiële en wereldlijke macht verenigd”, zegt Guido Heyrbaut, oud-medewerker van Suenens in de documentaire.
Over O’Briens schimmige status was hij vernietigend: “Een religieuze? Ze heeft drie weken in een klooster gezeten.” Als Fabiola in het leven van Boudewijn verschijnt, vermindert die invloed van Suenens en O’Brien wel. Maar ook Fabiola is en blijft diepgelovig. Het feit dat het koninklijk paar geen kinderen kan krijgen maakt dat ze steeds devoter worden. Geleidelijk aan speelt het geloof een steeds grotere rol en wordt het vorstenpaar radicaler, wat uiteindelijk zal leiden tot de absolute escalatie met de regering over de abortuswet.
