Proloog: Belgisch record huisdiefstal
In de wandelgangen van het BRT-gebouw liep in de jaren ’80 een jong manneke rond op zoek naar de glorie van de televisiebekendheid. Hij mocht af en toe twee programma’s aan elkaar praten, gezien zijn jonge leeftijd meestal twee jeugdprogramma’s.De BRT had decennialang vanuit haar monopolie mogen uitzenden zonder dat gebrek aan inspiratie of kwaliteit een beletsel vormde. Maar met de komst dat jaar van VTM moest er dringend wat meer schwung komen. Het is niet eenvoudig voor een ambtenaar in stofjas om iets grappig te bedenken. Maar met wat moeite wist iemand een super-originele idee te verzinnen: een pratende hond. Dat ze daar nog niet eerder op gekomen waren! Een sprekende hond, wie verzint het? Dat wordt lachen! Exact 25 jaar geleden kwam dus een anonieme BRT-ambtenaar op het niet bijster originele idee om door toevoeging van een debiele hond de aankondiging van kinderprogramma’s wat op te leuken. Jongste schermbediende Gertje mocht als side-kick naast de hond zitten. Omdat in overheidsdienst de minder slechte ideeën ook al uitzonderlijk waren, ging men op het elan verder. Gert en Samson als running gag was geboren. Reclame rond kinderprogramma’s was bij wet verboden, maar niemand had in de gaten dat het kinderprogramma zelf een mega-product kon zijn. Onschuldige kinderen, weerloos tegen vormen van hersenspoeling waarbij een dier aan te pas komt, kregen uuuùrenlang de debiele hond in de maag gesplitst. Marketeers rekenden snel uit dat de gratis TV-reclame voor dit product stilaan een marktwaarde van een paar honderd miljoen vertegenwoordigde. Reclame in een kinderhoofd dumpen heeft grote voordelen. Het sentiment gaat levenslang mee, en àlle drie-vier jaar is er een nieuwe generatie kleuters waarbij de oude rommel als splinternieuw kan worden gerecycleerd. De merchandising liep prima, maar geen enkele oen in de BRT-ambtenarij kwam op het lumineuze idee om de intellectuele eigendom van het concept ‘Samson’ te beveiligen. Men ging er als vanouds uit dat wie via de omroep nationale bekendheid cadeau-kreeg voldoende schnabbels in markt voor het rapen had. Niemand zou toch naar de hand die hen eten gaf durven bijten. Gertje en zijn kompaan Hans dachten er anders over, en pikten zonder boe of ba Samson als was het hun persoonlijke eigendom. Met dank aan de BRT voor de oeverloze gratis promotie van hun merk. Schatrijk worden met een hond die tot het einde der tijden gouden struisvogel-eieren poept was het voorspelbare vervolg. Alleen spijtig dat niemand bij de BRT het zag aankomen. Lepe Gertje wist wel beter, en de keuze tussen loyauteit aan zijn werkgever aan wie hij alles te danken had, en snel rijk worden was gemaakt nog voor Samson kon vragen “huisdiefstal Gertje, is dat zo als wanneer een knecht iets pikt dat eigenlijk van zijn baas is, zo?”.Wat is het nu? Is hij slim, leep of zo iemand bij wie de gebraden kiekens in de mond vliegen?
Je hebt zo van die zondagskinderen. Mensen zonder veel inzet of talent, die toch door het toeval altijd op de juiste plek zijn, en ondanks zichzelf steeds het winnend lot in handen lijken te hebben. Is Gert er zo eentje, vroeg ik me al een tijdje af. Dat is moeilijk te zeggen eens iemand rijk genoeg is om het geluk af te kopen. Je kan een prachtig lief hebben, en zodra je erop uitgekeken bent toevallig een ander prachtig lief vinden. Maar eens je de grote baas bent, én rijk én beroemd is dat natuurlijk niet meer aan het toeval te wijten. Is de pose van niet al te snuggere Gertje bedrieglijk, en is hij wèl een bolleboos zodra het rode camera-lichtje uitfloept? Het is niet onmogelijk, zelfs van Eddy Wally werd ooit verondersteld dat zijn tot intergalactische afmetingen ver reikende domheid een geniale pose was. Of was het succes uiteindelijk te wijten aan een gebrek aan elementaire hoffelijkheid, was hij een niets-ontzienende lefgozer die als hij ook maar even de kans zag de kaas van tussen het brood van zijn weldoeners weg te gritsen? Eindelijk zouden we het weten, aan de hand van zijn deelname aan de Slimste Mens! Nu zouden we het weten, is het een geluksvogel, is hij slim of is hij enkel leep?Een quiz die je kan winnen zonder iets te weten
De Slimste Mens mikt al lang op licht entertainment, het quiz-aspect is maar een bijverschijnsel van de format die een unieke mix biedt van spel, humor en BV-voyeurisme. De vragen mogen nooit moeilijker zijn dan de gemiddelde kijker kan behappen. Daardoor speelt vooral het toeval een rol in de rangschikking. Al snel was duidelijk dat Gert Verhulst geen hoogvlieger was. Soms wist hij eens iets, het zou er nog aan mankeren als dat niet zo was. Maar geen enkele keer in 11 aflevering had je een “waw-gevoel”. Nooit viel je mond open van verbazing dat Gertje dàt wist. De veronderstelling dat hij slim was, op een manier vergelijkbaar aan bijvoorbeeld Bart De Pauw, konden we al snel laten varen. Maar in deze quiz is dat dus geen bezwaar om een paar afleveringen door te spartelen.Aflevering één hoerensjans (Afl. 21)
Verhulst doet zijn intrede in het programma op 18 november. Naast hem zitten Nathali Broos en Marc Marie Huijbrechts. In de opwarmingsronde haalt Gert geen enkel punt, maar dan moet hij de vier populairste voorbehoedsmiddelen bedenken. Hij gritst 30 punten mee in de puzzelronde omdat hij weet dat ‘Dreamdate’ iets met Temptation Island te maken heeft. In zijn eigen puzzel weet hij niet dat Club-Cercle een Derby is, verder dan Chrysostomos voor het feest van de laatste 100 dagen komt hij niet. Niet indrukwekkend maar dan komt het. Hij krijgt een flutfotoronde vol makkelijk te herkennen koffiemerken. Hij begint op 136 en eindigt op 225. De antwoorden zijn niet alleen makkelijk, maar ook erg kort zodat Gert heel weinig seconden verbruikt. Marc-Marie begint op 156 en krijgt de spuuglelijke tekeningen en eindigt ondanks het feit dat hij vijf antwoorden vindt op 165 omdat de antwoorden niet vanzelfsprekend zijn en bovendien zijn het zegswijzen, wat heel wat tijd vergt. Natali krijgt ook een moeilijke beurt, met verkeersborden die ze moet linken aan songs. Een Stopteken met daarop Hammer Time, of een richtingaanwijzer naar Parijs met “Nigga’s in”op. Kenney West en Jay Gee of zo is het antwoord. Wist u het? Natali begint bij 195 aan de fotoronde en eindigt op 178 ondanks 3 antwoorden. Hoe moeilijk het was blijkt als ook de twee andere kandidaten die eindeloos konden nadenken samen ook maar 2 antwoorden kunnen aanvullen. Gertje die met een straatlengte achter aan de ronde begon ligt opeens bijna honderd punten voor op beide tegenstrevers. Ondanks het feit dat hij niet eens weet dat Benedictus de 16e paus was met die naam, kan hij van Natali 50 punten wegkapen. Die kreeg ook 50 punten voor het geven van de namen Trierweiler en Gayet, en Gert 50 punten om aan te vullen dat het om een buitenechtelijke affaire ging. Zelf krijgt Gertje een fragment uit de Sound of Music als beeldvraag. Alles wat hij weet is 1) Sound of Music, 2) Julie Andrews 3) Familie Von Trapp. De eerste overwinning is binnen voor lucky-gertje. Goed gespeeld durft Van Looy dan nog zeggen. Veruit de zwakste kandidaat won.Aflevering twee: alweer hoerensjans. (Afl. 22)
Bij de tweede deelname van Gert treedt de supersympathieke Slongs Dievanons in het strijdperk. Geen twijfel mogelijk dat Gert ook in het nieuwe drietal de zwakste kandidaat is.Als de fotoronde begint hangt Gert alweer achteraan. Hij begint op 126 en eindigt op 226 na tien juiste antwoorden. Hij moest een deegrol, een geweer, pijl en boog, en een granaat herkennen om de moeilijkste antwoorden te vermelden. Marc-Marie moet onherkenbare foto’s van Orlando Bloom en Ewan Mc Gregor herkennen als Unicef-ambassadeurs. Ondanks dat is Gert nog steeds in laatste positie als de laatste ronde begint. Hij belandt in de finaleronde met Marc-Marie. Die past compleet op de vraag welke truien er in de Ronde van Frankrijk worden uitgedeeld. Gert kan Huijbrechts een fatale klap toedienen. Die staat op 3 seconden, en Gert heeft nog er nog meer dan 60 en is zo dom om zich te laten zakken, ook tot drie, zonder te weten dat hij dan aan de beurt komt. Ondank het feit dat Gert een tactische blunder maakte met zich te laten zakken, wuift Van Looy hem lof toe voor zijn schitterend tactisch spel!Aflevering drie en vier, kandidaten die niet willen winnen (Afl. 23-24)
De volgende tegenkandidaat is Jan Peumans, die doet er alles aan om als eerste met nul seconden te eindigen. Wie die dag afvalt is al na drie minuten in de uitzending bekend. Gert gaat dus vanzelf door. De volgende aflevering komt Kristel Verbeke ze is weinig competitief en bengelt lusteloos onderaan. Bij een fragment van de kampioenenfilm herkent ze niet eens Herman Verbruggen en Johan Musseeuw. Exit Verbeke.Aflevering vijf: niets op af te dingen (Afl. 25)
Maarten van Grambeeren is de nieuwe te duchten kandidaat. Van Grambeeren is duidelijk de ‘slimste’ maar Gert wint de aflevering en Maarten de finale tegen slongs met meer dan 200 punten voorsprong. Niets af te dingen op het feit dat Gert won, maar het eerste echt verbazingwekkend antwoord uit zijn mond moeten we nog steeds vernemen.Aflevering zes: “Triing, Ting, Rodania” (Afl. 26)
Het gaat gelijk op tot de fotoronde, en dan snapt Fatma Taspinar de beeldvraag niet. Ze begint met 153 seconden, en zit op 78 seconden als Erik haar dan maar eens helpt, zodat ze eindelijk de vraag snapten nog enkele antwoorden vindt. Een weggevertje voor Gert die in haar plaats met het moeilijkste antwoord in de analen van de kwis mag geven: “triling, ting, Rodania”. Fatma is finaal uit koers geslagen. Maarten wint verdiend. Gert mag aan de finaleronde beginnen met 134 punten voorsprong. Ze kan de voorsprong tot 3 punten terugdringen, maar Gert laat zich nu terecht zakken. Dochter van Willy Claes en Burgemeester van Hasselt ligt Fatma er uit. Als Fatma gezegd had dat Otto Jen Han een Nederlander was, zou ze zijn doorgaan, maar het is Gert die verder naar het record doorstoomt.Aflevering zeven: ultra zwakke tegenstand
Dé afknapper van deze reeks is toch Mattias De Clercq. Een kandidaat die nièts weet is natuurlijk ook een manier om vlot door te gaan die dag.
Aflevering acht: Antwerpen tussen de bergen (Afl. 28)
Charlotte Vandermeersch is blond. Maar dat wil niets zeggen. Gert gaat als laatste de fotoronde in, en herkent nauwelijks een Italiaanse stad, ondanks dat hij ze blijkbaar allemaal heeft bezocht. Pisa lukt nog net. Van een stad aan de voet van een bergketen denk hij zowaar dat het Antwerpen is. Maar Gert is wel zo slim snel te passen. Dan krijgt Maarten een rotvraag. Hij moet het thema “verandering” raden. Hij start op 213 en eindigt op 170… Maarten moet dan ook als laatste de laatste bocht ingaan. Hij krijgt daar ook nog een moeilijke… Een fragment uit “The Hobbit”, waar niet “ring” of “Lord of the Rings” of “Oscar” of “Frodo”, of trol het antwoord blijkt. Maarten weet nog Tolkien te bedenken, en zelfs de regisseur van de draak: Peter Jackson. Gert weet natuurlijk niets. Charlotte kent zowaar Andy Serkis en Martin Freedman en eigenlijke titel van de film: “The Hobbit”. Gert mag, met dank aan de twee rotvragen die Maarten kreeg, met 130 punten voor aan de finale beginnen. Hij gaat uit de startblokken met vier van de vijf buurlanden van Peru: Bolivia, Ecuador, Chili en Brazilië. Gert kan enkel “Duitsland” verzinnen als ontbrekend antwoord. Op de volgende vraag geeft Maarten vijf goede antwoorden. Het wordt 78-15 voor Maarten nadat hij vier juiste antwoorden weet op de vraag Mona Lisa. Hij blijft hopeloos zoeken naar het ontbrekende antwoord: “Glimlach” (“bizarre blik” rekent Erik niet juist). Gert maakt het af op een diefje. Alweer delft een zeer sterke kandidaat het onderspit, en gaat Gert, onbetwistbaar de zwakste van het trio, toch door.Aflevering negen: alweer de beeldvraag die beslist (Afl. 29)
Met Tomas Smith kwam er weer een kandidaat in het panel die over alles meer wist dan Gert. Charlotte krijgt de beeldvraag met de onbegrijpelijke tekeningen. Dame Blanche weet ze te antwoorden, maar de “mattetaart” herkennen zit er niet in. Het is dus weer van dattum. Charlotte begint met 153 en eindigt zowaar op 105. Nu het thema éindelijk gekend is mogen de anderen nog vlot een paar tientallen secondes scoren. Charlotte, de kandidaat die altijd moest winnen is de pineut. Tomas verspilt in de eindronde enorm veel tijd met het zoeken naar antwoorden over een Indiana Jones film. Een fout die Gert niet maakt. Hij weet de gemakkelijke antwoorden op zijn beeldvraag (Jazz Bilzen, Mortier, Zaki) en stopt dan snel. De twee anderen weten de moeilijke antwoorden: Black Sabbath en Paranoid. Charlotte had één punt boven Gert kunnen uitkomen, maar maakt het niet af. Gert wint nipt met 15 punten overschot.Aflevering tien: een kandidaat die niet wil winnen (Afl. 30)
Dit is de aflevering waarin iedereen erg laag scoort. De stand bij het begin van de laatste ronde zowaar 170-163-180. Nooit gezien. Tomas Smith wordt de slimste mens voor één dag. Jan Hautekiet had zich een ontstellend zwakke kandidaat betoond. Hij weet in de hele finale welgeteld drie antwoorden te bedenken.Aflevering elf: alweer een asymmetrische fotoronde die beslist (All. 31)
En dan de “mythische” aflevering van het “magisch record”. Pedro Elias schuift aan in de linkse stoel. Een sterke kandidaat. Gert begint aan de puzzelronde met 48 seconden, en aan de beeldvraag met 66 seconden. Pedro Elias zit dan al aan 280! En dan krijgt Gert een fotoronde waarin hij -echt waar- Merkel, Obama, Hillary Clinton, Bart De Wever, Paus Benedictus en Moeder Teresa moet herkennen op duidelijke foto’s. Het verband (dat ze allemaal toevallig hun arm gestrekt houden) had niets met de vraag te maken. Tien op tien in tien seconden. Tomas moest “openingszinnen” aanvullen. Het thema begrijpen kostte vier vragen, en nog moest je iedere vraag lezen, en als je al het antwoord wist een lang antwoord geven. Als de onfortuinlijke ronde voorbij is heeft Tomas, die voor Gert vertrok in deze ronde nog 42 seconden, en Gert staat op 217. Als de vragen omgewisseld zouden zijn, was de stand dat zonder de minste twijfel ook geweest. Met zo’n lage score heeft Tomas uiteraard geen kans. De totale onvergelijkbaarheid van de beeldvragen beslist alweer. En weer is een sterkere kandidaat dan Gertje de klos.Hoe overleefde een zwakke kandidaat elf afleveringen? Wil de echte Gert opstaan?
Vier afleveringen overleefde Gert omdat de nieuwkomer geen enkele ambitie of kennis had om te overleven. Peumans, Kristel K3, Mattias De Clercq, Jan Hautekiet waren op geen enkel moment in de wedstrijd. Gert was hier niet sterk, de tegenstand was voornamelijk zwak. Niet minder dan zes afleveringen werden integraal beslist in de fotoronde. Dat is vermoedelijk bewust gedaan, om de kijker te ergeren, en hem dus aan het programma te binden met een emotie. De bedoeling is dat iedereen, slim of dom, toch een kans behoudt om eens te overleven tegen de gang van het spel in. Maar hier was Gert élke keer de gelukkige die profiteerde van de ellende van zijn sterke tegenstrevers. Bovendien was Gert ook nog een aantal keren gelukkig in het finalespel, waar hij nipt won, terwijl het net zo goed anders had kunnen lopen. Gert kreeg na verloop van tijd het spel wel door, en maakte nooit de fout om tijd te verspillen met zoeken naar iets dat toch niet komt. Het antwoord op de vraag, die deze quiz zou brengen, is hij nu leep, slim of een gelukzak? Een beetje van elk. Hij was een middelmatige kandidaat die er nooit echt bovenuit stak, maar hij was nooit extreem zwak. Hij was leep in het bietsen van seconden op antwoorden die de anderen lieten liggen en speelde ook leep in op het feit dat de anderen genadeloos hun seconden lieten wegtikken terwijl ze zaten te lullen. Marc-Marie was exemplarisch op dit vlak. Tenslotte is het ook onmiskenbaar dat hij meer dan een gemiddelde dosis geluk aan zijn kant heeft. Een middelmatige kandidaat heeft hooguit één kans op twee om een aflevering te overleven. 11 keer er niet uit gaan is dan één kans op 4.096. Maar eerlijk is eerlijk, één van de elf afleveringen heeft Gert op eigen kracht gewonnen.