In het Europees Parlement werd gisteren succesvol gestemd dat zoekmachines en hun commerciële nevenactiviteiten onafhankelijk moeten werken. Wie tussen de lijnen leest, weet dat het eigenlijk om de opsplitsing van Google gaat, al durft niemand de techgigant bij naam noemen. Het is echter niet de eerste keer dat Europa in aanvaring komt met Google. Europa vreest dat de huidige situatie belangenvermenging inhoudt. Google zou, als marktleider in de zoekmachines, hun eigen commerciële diensten bovenaan kunnen plaatsen in de zoekresultaten. Aangezien het Google-imperium intussen enorm is uitgebreid, kan dat voor oneerlijke concurrentie zorgen.
Google en Europa hebben een verleden, vooral dan in de rechtbank. Zo heeft de zoekgigant in 2006 kennisgemaakt met ons land. Een Brusselse rechter heeft Google gedwongen om links naar alle artikels en beeldmateriaal van Frans- en Duitstalige krantenuitgevers te verwijderen uit Google en Google News. Daarbovenop moesten ze de uitgevers een dwangsom betalen. Google News is de nieuwssite van Google die wereldwijd alle krantenkoppen bundelt. In 2011 zijn die krantenuitgevers echter op hun stappen teruggekomen en hebben ze Google toelating gegeven om opnieuw te worden geïndexeerd via de zoekmachine.
Google-taks, maar niet voor Google
Het Belgische precedent heeft Duitsland geïnspireerd. Auteursrechtenvereniging VG Media, die Duitse uitgevers vertegenwoordigde, eiste van Google 11% van hun wereldwijde omzet omdat Google advertentie-inkomsten vergaart door te linken naar hun artikels. Dat heeft in 2013 geresulteerd in de zogenaamde Google-taks. Het houdt in dat zoekmachines auteursrechten moeten betalen aan uitgevers voor het tonen van artikels in de zoekresultaten. In de praktijk gaat het enkel om zoekresultaten waarbij een deel van de tekst wordt getoond, vergezeld met een foto. Daarop hebben Yahoo en GMX beslist om publicaties van de Duitse mediagroep VG Media weg te filteren uit de zoekresultaten. Google heeft het echter anders aangepakt: het zorgde ervoor dat enkel de links naar dergelijke publicaties worden getoond, zonder foto’s en introductietekst.
Op die manier bleven de gewenste vergoedingen en bezoekersaantallen uit en het vonnis keerde als een boemerang terug naar de Duitse uitgevers. Daarop hebben zij beslist om Google een gratis licentie te verlenen om alsnog introteksten en afbeeldingen van de artikels toe te voegen in hun zoekresultaten. Julia Reda, Duits Parlementslid van de Piratenfractie, formuleert het ironisch: “Een wet die werd ingeroepen om Google te doen betalen is voor iedereen van toepassing behalve voor Google zelf. Het heeft ervoor gezorgd dat Google een nog dominantere marktpositie heeft verworven.” Daardoor geeft de wijdverspreide term Google-taks een vertekend beeld. Intussen wil Günther Oettinger, Duits Eurocommisaris voor Digitale Economie, die wet introduceren in heel Europa. Al wil hij wel af van de term Google-taks.
De Europese resolutie van afgelopen donderdag impliceerde dat zoekresultaten neutraal moeten blijven. Reda vreest daarbij de interpretatie dat zoekmachines worden gedwongen om alle zoekresultaten te tonen, ook zoekresultaten die onderhevig zijn aan de zogenaamde Google-taks. Indien zoekmachines zouden beslissen om bepaalde resultaten weg te laten omwille van de auteursrechten, is er geen sprake meer van objectieve zoekresultaten. Daardoor zouden zoekmachines toch langs de kassa moeten passeren. Het amendement dat die interpretatie zou verhinderen werd echter verworpen.
Taks-shift
De miljardenomzet van Google heeft ook Frankrijk geïnspireerd. Volgens Frankrijk is er een onevenwicht in wat Google betaalt aan belastingen ten opzichte van de winst die ze maken in Frankrijk. De Franse fiscus eist meer dan 1 miljard euro van Google. Frankrijk ontloopt heel wat belastinginkomsten omdat Google het grootste deel van de belastingen betaalt aan Ierland, waar hun Europees hoofdkantoor is gelegen. Dankzij subdivisies kan Google Frankrijk het gros van zijn winst doorschuiven naar de boekhouding van Google Ierland, waar slechts 12,5% belastingen betaalt wordt. Volgens ingewijden van Google worden Europese advertenties via een Ierse advertentiedienst verkocht. Google Frankrijk heeft meer dan 500 hoogopgeleide werknemers in dienst en volgens de Franse fiscus is het ondenkbaar dat zij zo weinig winst genereren.
Naast Frankrijk, hebben landen zoals Nederland, het Verenigd Koninkrijk en Spanje soortgelijke klachten lopen. Maar niet alleen Google profiteert van ongelijke belastingvoeten in Europa. Veel Amerikaanse multinationals maken er gretig gebruik van dankzij postbusbedrijven en winsten die worden doorgeschoven naar andere subdivisies.
Recht op privacy
Nog in Frankrijk werd Google veroordeeld tot het betalen van een dwangsom van 150.000 euro omdat het privacygegevens van gebruikers op een onrechtmatige wijze gebruikt. Zo combineerde Google de individuele gebruikersgegevens van hun verschillende diensten zoals YouTube, Gmail en Google+ zonder de gebruikers daarvan afstond konden nemen. Naast de dwangsom moest Google gedurende 48 uur een boodschap laten zien op Google.fr met meer informatie over hun veroordeling.
In Europa wordt privacy hoog in het vaandel gedragen. Het Europees Hof van Justitie heeft dit jaar een arrest geveld dat iedereen het recht geeft ’om vergeten te worden’. Dat is er gekomen nadat een Spaans burger in 2010 een klacht heeft ingediend tegen Google en een Spaanse krant. In een artikel uit 1998 werd een veiling aangekondigd van zijn bezittingen. Omdat die informatie irrelevant is geworden, wilde hij dat laten wissen. Sindsdien heeft Google al meer dan 175.000 aanvragen ontvangen. Google betreurde echter het arrest want zij bieden enkel links aan.
Het arrest was enkel van toepassing op de regionale Google-sites. De globale Google-site, google.com, bevat de originele en ongecensureerde zoekresultaten. Dat achterpoortje wil een nieuwe Europese richtlijn voorgoed sluiten. De richtlijn is echter niet bindend. Elk lid van de EU kan zelf bepalen in welke mate ze de nieuwe richtllijn willen implementeren. Bovendien moet er ook nog een belangrijke nuance worden gemaakt: het recht impliceert dat je enkel door Google ‘wordt vergeten’. Je persoonlijk sporen op het internet worden echter niet gewist. De nieuwe richtlijn is de zoveelste mokerslag die Google te verwerken krijgt in de strijd tegen de Europese regelgeving.