Eric Schmidt, de voorzitter van Googles moederbedrijf Alphabet, heeft nogmaals hard uitgehaald naar Europa. Een hoge Europese rechtbank heeft een akkoord om data tussen de VS en Europa te delen immers verboden. Daarmee dreigt de rechter volgens Schmidt het wereldwijde internet te vernietigen, “één van de grootste prestaties van de mensheid”.

Schmidt zou de uitspraak voor de Internet Association, een vereniging met de belangrijkste Amerikaanse internetbedrijven, hebben gedaan. Hij maakt zich “ernstig zorgen” over de gevolgen van deze beslissing. Safe Harbor was sinds 2000 een manier om eenvoudig gegevens over mensen tussen de VS en de EU te delen. Amerikaanse bedrijven zoals Google, Facebook of Twitter konden data over Europese gebruikers buiten het continent gebruiken zonder dat ze juridische procedures hoefden te vrezen. Dat is nu dus verleden tijd.

Na de onthullingen van Edward Snowden startte de Oostenrijkse activist Max Schrems een rechtszaak tegen Facebook. Hij vond dat de netwerksite de gegevens van gebruikers onvoldoende beschermd heeft. Uiteindelijk moest het Europese Hof van Justitie een oordeel vellen en eerder deze maand maakte die rechtbank een kruis over Safe Harbor. Niet alleen Facebook of Google moeten hiervan de gevolgen dragen, maar duizenden bedrijven – ook buiten de technologiewereld – waren ervan afhankelijk.

Intranetten

In theorie kunnen sommige landen nu eisen dat gegevens over gebruikers helemaal niet naar de VS mogen worden getransfereerd, en dat ze zelfs gewoon binnen de landsgrenzen moeten worden bewaard. Schmidt vreest daarom dat het internet van een wereldwijd fenomeen naar een web per land dreigt te evolueren. “Als dat gebeurt, kunnen we één van de grootste prestaties van de mensheid verliezen.”

En dan denkt Schmidt niet meteen aan landen zoals het onze, maar aan probleemgevallen zoals Rusland. In september is daar al een nieuwe technologiewet goedgekeurd die alle buitenlandse bedrijven verplicht om gegevens over burgers op servers binnen Rusland te bewaren. “Over twee jaar kan het internet er helemaal anders uitzien”, beaamde ook de Russische onderzoeksjournalist Andrei Soldatov eerder dit jaar op Business Insider. “Het zou een verzameling intranetten kunnen worden in plaats van één internet.”

Gegokt met Silicon Valley

In Europa is die evolutie mogelijk al bezig. Een Duitse regulator claimt dat enkel een aanpassing van de Amerikaanse wet ervoor kan zorgen dat uitwisseling van gegevens legaal verloopt. Bedrijven die het op een andere manier proberen kunnen tot 300.000 euro boete krijgen. Vooral de VS wordt dan ook met de vinger gewezen, omdat de overheid daar misbruik heeft gemaakt van de grootste databanken ter wereld. “Ze hebben gegokt met de toekomst van de industrie in Silicon Valley, en ze hebben de fundamentele rechten van niet-Amerikaanse burgers genegeerd”, stelt Jim Killock, de directeur van een Britse organisatie voor digitale rechten.

Europa moest dus wel iets doen om de rechten van de burgers te beschermen en de Amerikanen te dwingen in te grijpen. Google stuurde via de Cloud al een brief over de beslissing, waarin het bedrijf z’n bezorgdheid deelt. Maar het ziet er naar uit dat ook Google nog maar eens voor een juridische kwestie met Europa staat als de Amerikaanse wet niet hervormd wordt.