Onderwijs is de laatste tijd een veelbesproken item. Vanuit verschillende hoeken komen kritische en bezorgde reacties binnen over het onderwijsniveau in Vlaanderen. Dit is zeker niet onterecht. Aangezien wij geen grondstoffen hebben die we exporteren, is en blijft onderwijs ons belangrijkste product én de toekomst van onze kinderen. We moeten hier dus zeer zorgzaam mee omgaan.
Ik ben het vaak niet eens met Bart de Wever, maar kan zijn mening hierin enigszins volgen. Als hij zegt dat we het niveau niet naar beneden moeten halen om meer leerlingen te laten slagen, heeft hij wel gelijk. Hij mag dan echter wel een punt hebben, zijn kritiek is niet eerlijk. Zijn partij zit immers reeds de voorbije 10 jaar in de Vlaamse regering. Al die tijd hebben ze mee hun zegje gehad over iedere hervorming in het onderwijs… Achteraf enkel maar met de vingers wijzen, is dus niet echt netjes.
Wat is dan wel het probleem? Waarom blijven we enkel hangen in discussies? Simpel: identiteitsdebatten domineren het gehele debat over onderwijs en de nodige hervormingen. Zaken zoals de hoofddoek, halalmaaltijden en de taal op de speelplaats zijn uiteraard ook gemakkelijke onderwerpen en iedereen heeft er wel iets over te zeggen. Maar is dit wat we nodig hebben? Dat bepaalde partijen een dergelijk cruciaal debat hijacken voor eigen electoraal gewin? Uiteraard niet.
Wel hebben we nood aan een open en eerlijk debat waarin het grotendeels gaat om het bereiken van resultaat, over eindtermen, over leerstof en niet over de klederdracht en maaltijdsvoorkeur van de leerlingen. Inhoud is dus het sleutelwoord en het spreekt voor zich dat alle stemmen in dit debat gehoord moeten worden: ouders, leerlingen, de onderwijskoepels, het CLB, enz. Enkel met een inclusief verhaal, indachtig de diversiteit van het onderwijslandschap, kunnen we tot een positief en een sterk resultaat komen.
We hebben dus nood aan een minister van onderwijs die in dat verhaal kan stappen, niet aan iemand die ten koste van het onderwijs en de toekomst van onze jeugd een voor hen symbolische strijd zal voeren met onderwijskoepels en religieuze tekens…
Concreet moeten ons dus focussen op het realiseren van een onderwijs dat rekening houdt met essentiële punten als diversiteit, armoede en leerproblematieken.
Ieder kind is immers anders en verdient dus een persoonlijke aanpak. Neem nu het Finse model dat wereldwijd erg goed scoort. Leerlingen die er blijven zitten, gaan niet zomaar nog een jaartje door hetzelfde heen. Ze krijgen een speciaal schoolteam toegewezen: extra bijlessen, een maatschappelijk werker en een psycholoog die ze gedurende dat jaar goed opvolgen. Dit is dus de richting waar we naartoe moeten: leerlingen die leerproblematieken ervaren, moeten we gericht gaan steunen i.p.v. ze zomaar te laten zakken van richting.
De Finnen hebben nog iets heel goed begrepen: opgroeien in armoede is nefast voor de onderwijskansen. Daarom is in Finland het hele schoolgebeuren van A tot Z volledig gesubsidieerd: van schoolmateriaal tot maaltijden, kinderen die in armoede leven kunnen zorgeloos van onderwijs genieten. Dit laat hen toe zich te ontwikkelen en optimale resultaten te behalen. België kan hier dus wat van leren, 1 op 5 kinderen leeft hier immers in een gezin waarvan het inkomen onder de armoedegrens ligt.
Verder merken we dat achtergrond en religie een (disproportioneel) belangrijke plaats innemen in het debat. Politici dienen dit dan te aan te wenden om dit in het belang van de leerling uit te vechten. Er zijn immers veel jongeren die belang hechten aan hun geloofsovertuiging of erg begaan zijn met hun achtergrond. Het is dan ook belangrijk dat dit op een educatieve manier opgevolgd wordt en dat de scholen daarin een ondersteunende rol bieden. Het werkt demotiverend en contraproductief wanneer leerlingen merken dat ze zichzelf niet kunnen zijn op school. Diversiteit is een verrijking, maar we moeten onderwijs dan ook op die manier benaderen. Krampachtige maatregelen zoals het verbod op het dragen van een hoofddoek zijn dan ook volledig uit den boze, men moet gaan nadenken over hoe jongeren meer te betrekken in het schoolgebeuren, niet hoe men ze nog meer uitsluit…
Ershad Yaftali