In West-Vlaanderen dreigt een nieuwe Arco-affaire, of liever een nieuw Lernout & Hauspie: de coöperatieve vennootschap Groenkracht. 4.500 goedgelovige spaarders hebben samen bijna 17 miljoen euro belegd in Electrawinds, het luchtkasteel van Noordzeekeizer Johan Vande Lanotte. Door gigantisch wanbeheer staat dat op kantelen, en dreigen 4500 mensen alles kwijt te spelen. Een financiële en (voor Vande Lanotte) electorale ramp dreigt. Vandaar dat de Waalse P.S., via Intercommunale Tecteo, tegen elke prijs de boel nu moet komen redden. Dit is het verhaal van hoe ons belastinggeld verdwijnt in de Noordzee, in de mist van rode corruptie.
Groenkracht: van coöperatieve tot groen ARCO.
Socialistische solidariteit met belastinggeld stopt niet bij de taalgrens. Dat blijkt telkens opnieuw in België en zo ook in het onwaarschijnlijke verhaal van CVBA Groenkracht. Deze coöperatieve vennootschap werd op 4 maart 2004 opgericht door de gebroeders Paul & Luc Desender (en zijn vennootschap LDS) samen met een aantal van hun managers bij Electrawinds. Dat Oostends “groene energiebedrijf” maakt het laatste decennium een enorme opgang met allerlei investeringen in stroomproductie, mét een hele reeks kapitaalsinjecties vanuit de overheid.
En bij Groenkracht duikt een hele stoet managers van Electrawinds op: Peter Goderis, Filip Dewulf en Jürgen Ackaert, verder nog de gewezen boekhouder van het Brugs Motorenbedrijf Georges Van Den Bussche, evenals Paul Merlevede, die zichzelf zelfstandig geldstroomanalist noemt. Ws in a name?
De doelstelling van Groenkracht was het verwerven en verzamelen volgens de beginselen van de coöperatie van financiële middelen om deze aan te wenden voor investeringen in en promotie van projecten tot onderzoek en ontwikkeling, productie, gebruik en verdeling van milieuvriendelijke en/of hernieuwbare energie.”
In werkelijkheid werd het een zuiver inzamelkantoor van fondsen voor de financiering van de expansiedrang van Electrawinds. Coöperanten konden ongelimiteerd intekenen, iets wat volgens econoom Ivan Van de Cloot van Itinera al een vorm van inspelen was op de financiële ongeletterdheid van de kleine beleggers. Er werd tot eind 2013 een bruto rendement beloofd en uitgekeerd van 6 %. Daarbovenop krijgt elke coöperant van een erkende coöperatie nog de eerste 190 euro van zijn dividenden belastingvrij. In een tijd dat de rente op een spaarboekje amper 1% bedraagt en de langetermijnrente op staatsobligaties nauwelijks 2%, denkt de argeloze burger al vlug dat de groene kip gouden eieren legt. Het kan verkeren. In het jaarverslag van 30 april 2013 werd de intrestbelofte al getemperd tot 4,75% voor het komende boekjaar, en het ziet er naar uit dat er niet alleen geen rente meer komt maar dat ook het kapitaal met de wind vervlogen is. Groenkracht haalt zijn rendement nagenoeg uitsluitend uit rente op de belegde gelden bij Electrawinds, en de uiers van deze melkkoe staan kurkdroog.
Dergelijke constructies vervallen dan al vlug in het zogenaamde piramide- of ponzisysteem. Groenkracht kan dan nog rente uitkeren als er nieuwe beleggers toestromen, maar deze hebben de windbui al lang zien hangen. Het vertrouwen is weggeëbd. Een vertrouwen dat mede opgebouwd werd door allerlei kleppers op te nemen in de Raad van bestuur van het moederbedrijf Electrawinds, van Johan Vande Lanotte tot Jo Cornu. De truc van Lernout & Hauspie werkt nog altijd, toen ging het om Jean-Luc Dehaene, Dirk Frimout en tutti quanti. Hun imago wordt gebruikt om de kleine belegger over de schreef te halen onder het motto “Als Jean-Luc erin gelooft, dan wij ook”pilatushouding aannemen eens het luchtkasteel instort.
Op haar website schreef Groenkracht dat er weinig gevaar is dat ze failliet zou gaan omdat ze zogezegd de risico’s spreidt: “ze neemt bij realisatie van een project wel een deel in het onroerend goed (bijvoorbeeld de turbine zelf) voor haar rekening” en verder “Groenkracht spreidt het kapitaal over verschillende projecten en financiert steeds een klein percentage van het totale investeringsbedrag”. Sic! De waarheid is weerom het eerste slachtoffer. Twee flagrante leugens.
Electrawinds was een casino en Groenkracht leverde de jetons om te spelen.
Op 16.01.2014 blokletterde De Standaard: “Groenkracht heeft bijna zijn volledig vermogen in Electrawinds gestopt. Het zou om circa 18 miljoen euro gaan. Het exacte bedrag hangt af van de mate waarin de achterstallige rentes aandikken.” Volgens de balans van Electrawinds SE had Groenkracht op 31.12.2012 al 15.369.000 euro in de bodemloze put van Electrawinds gestort onder de vorm van achtergestelde leningen. Voeg daarbij de 1,25 miljoen euro die in juni 2013 nog is gestort, toen Electrawinds al haar schulden niet meer kon betalen. Vooral deze laatste storting van 1,25mio EUR is onbegrijpelijk en in tegenspraak met wat de statutair zaakvoerder van Groenkracht, Jürgen Ackaert, en de voorzitter Paul Desender op de raad van bestuur van het tweede kwartaal hadden beslist. Namelijk om het bedrag dat aan Electrawinds ter beschikking wordt gesteld, niet meer te verhogen alsook dat het risico bij Electrawinds zou worden afgebouwd met 1,18 miljoen euro. Nog meer flagrante leugens, want er werd nog 1,25 miljoen euro bijgestort.
Groenkracht heeft dus nagenoeg al het spaargeld van haar coöperanten doorgesluisd naar Electrawinds via achtergestelde leningen, op 31 december laatstleden zou dit 16,9 mio.bedragen. ‘Achtergestelde leningen’ zijn leningen die bij een eventuele faling of liquidatie van Electrawinds achteraan in de rij van de schuldeisers staan. Het financieel rapport van Electrawinds is op pagina 121 duidelijk over de bestemming van de gelden: “Electrawinds received a number of subordinated loans from Groenkracht CVBA. The loans have a typically term between 2 and 4 years and are renewable. Groenkracht CVBA was authorized by a Ministrial Decree of june 24, 2008 as a co-operative company allowed to attract funds to be invested in renewable energy to benefit of the partners in the co-operative company. In 2012 Groenkracht granted Electrawinds new subordinated loans for an amount of € 7,9 mio (2011: € 1,25 mio)”. 194 notes to the consolidated financial statements Electrawinds).
Door het systeem van achtergestelde leningen werden de coöperanten geen eigenaar van de door hen gefinancierde windmolens of andere productiemiddelen, zoals hun in de verkoopargumenten van de brochures werd voorgespiegeld. Bij andere coöperaties zoals bijvoorbeeld Ecopower zijn de coöperanten mee eigenaar van de productiemiddelen, waardoor ze minder risico lopen. Ecopower ziet Groenkracht daarom ook als een “nep coöperatieve” (DS 16.01.2014). Circa 4.000 spaarders hebben elk gemiddeld 4.500 euro belegd in het groene vehikel. Ze zijn manifest voorgelogen door de bestuurders van Groenkracht.
Johan Vande Lanotte was voorzitter van de Raad van Bestuur van Electrawinds van december 2007 tot mei 2010. “the members of the board are the following people JVL Comm.represented by Johan Vande Lanotte – chairman since December 2007.”
Van de Lanotte was ook coöperant van Groenkracht. Dit bleek bij de liquidatie van zijn managementvennootschap MABUSPO GCV. Toen stond er voor de eerste helft van 2012 een bedrag van 1.185 euro als dividend uit Groenkracht op de balans. Tegen 6% rendement betekent dat zo’n 20.000 euro deelbewijzen. De vereffeningbalans geeft slechts een bescheiden inkijk in de rekeningen. Commanditaire vennootschappen moeten immers geen balansen publiceren. Een ideaal instrument voor wat het daglicht niet mag zien. GCV MABUSPO was een fusie van Ghent Public Law BVBA en JVL GCV, een gewone commanditaire vennootschap opgericht op 5.2.2007 door Johan Vande Lanotte. Hij verkocht zijn deelbewijzen Groenkracht –naar eigen zeggen- eind 2011, begin 2012. Kwatongen beweren dat het om voorkennis ging, maar dat durven wij niet meer zeggen.
De vierduizend kleine coöperanten zijn vandaag slechter af. Volgends de beleggingsvoorwaarden moeten ze al drie jaar geleden hun centen gestort hebben vooraleer ze statutair hun geld kunnen opvragen door zich uit te schrijven. Maar wat had u gedacht, de pot is leeg, het deksel zit er op. Alle uitbetalingen zijn vandaag geblokkeerd. De coöperanten staan in de wind. Het wordt wachten op Godot of Tecteo, of tot er rijpe appels uit een rotte eik vallen.
Vestzak – broekzakoperatie tussen managers van Electrawinds en Groenkracht.
Om te begrijpen waarom Groenkracht al zijn geld in de bodemloze verbrandingsovens van Electrawinds stortte volstaat het om de belangen van de oprichters – aandeelhouders van Groenkracht onder de loep te nemen. Paul Desender, tevens notoir NV-A gemeenteraadslid in Brugge, en zijn broer Luc hadden er met hun kluwen van vennootschappen (Winpar nv, LDS nv, PDS Consulting BVBA) alle belang bij dat al die centen van Groenkracht in hun energiebedrijf Electrawinds terecht kwamen, en dan nog het liefst als achtergestelde leningen en niet als participaties. Achtergestelde leningen worden boekhoudkundig immers als eigen vermogen beschouwd en verbeteren op die manier de solvabiliteitsratio van de onderneming. Ze hebben gemeen met kapitaal dat ze ook verloren zijn in het geval de onderneming in moeilijkheden komt.
Naast de gebroeders Desender waren er nog drie andere Electrawinds-managers die Groenkracht mee hebben opgericht:
- Jürgen Ackaert – controller;
- Peter Goderis – manager engineering, construction and operations;
- – manager business development;
Alle drie kregen ze tussen 2006 en 2011 elk 270.000 aandelenopties cadeau van Electrawinds volgens het “stock option plan I” voor senior managers. Een zeer lucratief systeem als het bedrijf ooit naar de beurs zou gaan. Wat ook gebeurde door de fusie met ECT SE (European Clean Tech SE).
Alle drie lichtten ze deze opties voorafgaand aan de de facto beursgang volgend op de fusie met ECT SE. Bij die beursgang in 2012 en de omvorming van Electrawinds in Electrawinds SE werden de 270.000 aandelen Electrawinds omgezet in 553.520 aandelen Electrawinds SE. Een waarlijk wonderbare vermenigvuldiging als je bedenkt dat die 270.000 aandelen toen een theoretische waarde kregen van ruim 5,5mio euro. Een verdubbeling!!
Voor de kenners toch even de ingewikkelde fiscale constructies ter verduidelijking: alle drie brachten ze hun 270.000 aandelen onder in hun eigen vennootschappen tegen een inbrengwaarde van 9,33 euro per aandeel, voor een totaal van 2.519.100 euro per persoon. Dit wil zeggen dat ze tussen 2006 en 2011 elk jaar een tegenwaarde van 500.000,00 EUR aan aandelen bovenop hun wedde kregen. Jürgen Ackaert bracht zijn aandelen onder in BVBA MERV C, Peter Goderis in BVBA PESO-VERDE en Filip Dewulf in BVBA DEFILIEN. De windmolens van Electrawinds draaiden op 160 miljoen aan overheidsgeld (subsidies, kapitaal, en achtergestelde leningen ingebracht door allerhande overheidsbedrijven FPIM, GIMV, PMV, DG Infra, …) en maalden gouden graankorrels voor haar managers. Ook anderen passeerden op gelijkaardige wijze via het optieplan langs de kassa, zoals Dewulf Jan met BVBA JASYLCO, maar deze was geen oprichter van Groenkracht cvba, wel manager business development bij Electrawinds.
De nieuwe aandeelhouders zouden ook een eigen financiële inbreng hebben gedaan om in te schrijven op de jackpot van het optieplan (de werkelijke waarde van het Electrawinds aandeel was toen het dubbele: PMV verkocht bijvoorbeeld aan 19,76 euro). Dit is af te leiden uit de respectieve jaarrekeningen. Op het actief van de balansen van die vier verschillende BVBA ’s vinden we telkens de waarde van minimum 2.519.100 euro terug. Op het passief staat hetzelfde bedrag opgenomen onder de rubriek overige leningen. Volgens sommigen zou Luc Desender dan een rol gespeeld hebben bij de financiering. De krant De Standaard schrijft 28 januari 2014 dat “De managers het geld niet hadden om de aandelen cash te betalen. Elk pakket vertegenwoordigde een investering van 2,52 miljoen euro, of samen 10 miljoen euro. Luc Desender heeft toen zelf geld uitgeleend aan het viertal om hen in staat te stellen de aandelen te kopen. In ruil vroeg hij zekerheden zoals een pand op hun aandelen Electrawinds. Pikanter is dat Desender vervolgens zelf geld is gaan lenen bij vermogende Vlaamse ondernemers zoals Baltisse (Balcaen). Daarbij verkocht hij zijn rechten (de panden) op zijn eigen management.”
Door het crashen van de Electrawinds SE aandelen is dit fortuin met de wind vervlogen in plaats van te verdubbelen. De wieken van de schuldenmolen draaien rustig door en de aandeelhouders rollen vechtend over de straat.
Besluit
Het weze duidelijk dat de gebroeders Desender, Ackaert en co er alle belang bij hadden om als grote aandeelhouders van Electrawinds de centen van Groenkracht integraal door te sluizen naar het energiebedrijf. Daar lag een meervoud van hun financiële belangen.
De bestuurders van Groenkracht hadden een dubbele pet op. Ze hebben geenszins de groene schaapjes van de coöperanten op het droge gebracht, maar ze abrupt opgestookt in de bekende biostoomcentrale. Het doel van een erkende coöperatieve moet zijn “de vennoten bij de bevrediging van hun beroeps- of particuliere behoeften een economisch of sociaal voordeel te verschaffen. (art.2 van het KB van 8 januari 1962 tot vaststelling van de voorwaarden tot erkenning van de coöperatieve vennootschappen). In dit geval lijken de bestuurders vooral en uitsluitend zichzelf een ‘particulier’ voordeel te hebben verschaft. Coöperatieve vennootschappen worden erkend en staan onder het toezicht van de minister van economie, het is dan ook aan deze excellentie om eventuele onregelmatigheden te onderzoeken. En jawel, deze minister is niemand minder dan Johan Vande Lanotte.
Groenkracht dat eigenlijk de achillespees is van het Electrawindsverhaal wordt nu de reddingsboei van het energiebedrijf. Er werd al 160 miljoen euro belastinggeld verkwanseld in Electrawinds door allerhande overheidsinstellingen. Daar bovenop komt nu nog voor 37,5 miljoen euro van de Limburgse Intercommunale NUHMA dat de biostoomcentrale van Electrawinds opkocht. Hoeveel miljoenen de Waalse Holding Tecteo van de Parti Socialiste nog zal ophoesten om hun Vlaamse geloofsgenoot te redden zal dra blijken. Het is toch maar geld van de belastingbetaler. De GIMV, FPIM, PMV, Belfius & Co zullen onder politieke druk de verliezen op conto van de belastingbetaler wel afschrijven. Positieve kant van het verhaal: de misleidde coöperanten van Groenkracht zullen hun centen grotendeels terugzien. Elk nadeel hebt zijn voordeel.
Jean-Marie Dedecker