Als mensen morgen overal zouden stoppen met het verbranden van fossiele brandstoffen, zou opgeslagen warmte de atmosfeer nog steeds blijven opwarmen. Alleen: dat zou volgens nieuwe data niet 40 jaar duren, maar “slechts” 10 jaar. Goed nieuws dus, alleen, het is maar een heel klein beetje goed nieuws. Dit is waarom.

Doordat er ingewikkelde feedbackprocessen plaatsvinden die ook nog eens op verschillende tijdschalen werken, reageert het klimaat niet direct op de door ons uitgestoten broeikasgassen. Dit betekent dat er door deze vertraging nog opwarming zal plaatsvinden die het gevolg is van de uitstoot die al heeft plaatsgevonden. Dit wordt ook wel “committed warming” genoemd, aangezien we deze opwarming in zekere zin al hebben “toegezegd” en deze daarom onvermijdelijk is geworden.

Om het even te schetsen met een concreet voorbeeld: stel je voor hoe een radiator een huis verwarmt. Water wordt verwarmd door een boiler en het warme water circuleert door leidingen en radiatoren in het huis. De radiatoren warmen op en verwarmen de lucht in de kamer. Zelfs nadat de ketel is uitgeschakeld, circuleert het reeds verwarmde water nog steeds door het systeem, waardoor het huis wordt verwarmd. De radiatoren zijn in feite aan het afkoelen, maar hun opgeslagen warmte verwarmt nog steeds de lucht in de kamer. De aarde heeft zo ook z’n manieren om warmte op te slaan en af ​​te geven.

De modellen van vandaag kunnen het gedrag van broeikasgassen, met name koolstofdioxide, explicieter weergeven

Nieuw onderzoek verfijnt het inzicht van wetenschappers in hoe committed warming het klimaat zal beïnvloeden. En er is eigenlijk goed nieuws: waar we ooit dachten dat het 40 jaar of langer zou duren voordat de temperatuur van de mondiale oppervlaktelucht zou pieken zodra de mens de planeet niet meer opwarmde, suggereert onderzoek nu dat de temperatuur al binnen 10 jaar zou kunnen pieken.

Historisch gezien vertegenwoordigden de eerste klimaatmodellen alleen de atmosfeer en waren ze sterk vereenvoudigd. In de loop der jaren hebben wetenschappers oceanen, land, ijskappen, scheikunde en biologie toegevoegd. De modellen van vandaag kunnen het gedrag van broeikasgassen, met name koolstofdioxide, explicieter weergeven. Dat stelt wetenschappers in staat om verwarming door koolstofdioxide in de atmosfeer beter te scheiden van de rol van warmte opgeslagen in de oceaan.

Als we even teruggrijpen naar aan onze radiator-analogie: de toenemende concentraties van broeikasgassen in de atmosfeer van de aarde houden de verwarmingsketel aan – en verhogen de temperatuur. De warmte hoopt zich op en wordt opgeslagen, meestal in de oceanen, die de rol van radiatoren op zich nemen. De warmte wordt over de hele wereld verspreid door het weer en de oceaanstromingen.

Het moment wanneer de temperatuur begint te stabiliseren, is niet begin van snelle afkoeling of omkering van de klimaatverandering

Het huidige inzicht is dat als alle extra opwarming van de planeet veroorzaakt door mensen zou worden geëlimineerd, een plausibele uitkomst is dat de aarde een wereldwijde piek in de luchttemperatuur aan het oppervlak zou bereiken in 10 jaar. De vorige schatting van 40 of meer jaar is door de jaren heen veel gebruikt, maar ze blijkt dus niet te kloppen.

Het is belangrijk op te merken dat dit alleen de piek is, het moment wanneer de temperatuur begint te stabiliseren – het is niet het begin van snelle afkoeling of een omkering van de klimaatverandering. Het concept om de door de mens veroorzaakte verwarming onmiddellijk uit te schakelen is ook geïdealiseerd en volkomen onrealistisch – dat zou veel meer inhouden dan alleen het stoppen van het gebruik van fossiele brandstoffen, inclusief wijdverbreide veranderingen in de landbouw – en het helpt alleen maar te illustreren hoe delen van het klimaat zich zouden kunnen gedragen.

En zelfs als de luchttemperatuur zou pieken en stabiliseren, zouden het smelten van het ijs, de zeespiegelstijging en tal van andere land- en biologische trends zich blijven ontwikkelen uit de opgehoopte hitte. Sommige hiervan kunnen in feite leiden tot het vrijkomen van koolstofdioxide en methaan, vooral uit de Arctische en andere reservoirs op hoge breedtegraden die momenteel bevroren zijn.

Zelfs als de uitstoot zou stoppen, zou warmte die zich in de oceaan heeft opgehoopt, het klimaat nog 100 jaar of langer beïnvloeden

Oceanen zullen warmte blijven opslaan en uitwisselen met de atmosfeer. Zelfs als de uitstoot zou stoppen, zou de overtollige warmte die zich sinds de pre-industriële tijd in de oceaan heeft opgehoopt, het klimaat nog 100 jaar of langer beïnvloeden.

Omdat de oceaan dynamisch is, heeft ze stromingen en zal ze haar overtollige warmte niet zomaar terug in de atmosfeer verspreiden. De oceanen hebben ook invloed op de hoeveelheid koolstofdioxide in de atmosfeer, omdat koolstofdioxide zowel wordt opgenomen als uitgestoten door de oceanen. Paleo-klimaatstudies laten grote veranderingen zien in koolstofdioxide en temperatuur in het verleden, waarbij de oceanen een belangrijke rol speelden.

De mogelijkheid dat een beleidsinterventie (stoppen met fossiele brandstoffen dus) meetbare effecten zou kunnen hebben in 10 jaar in plaats van enkele decennia, zou kunnen motiveren tot agressievere inspanningen om koolstofdioxide uit de atmosfeer te verwijderen. Maar we zijn echter nog lang niet in de buurt van het beëindigen van hun gebruik van fossiele brandstoffen. In plaats daarvan wijst alles erop dat de mensheid de komende decennia afstevent op een nog snellere opwarming van de aarde – we zijn immers nog steeds meer dan minder aan het uitstoten.

(kg)