Het gaat niet goed met Indiana Jones And The Dial Of Destiny, de eerste film in de franchise rond de archeoloog sinds 2008. Volgens de huidige prognoses stevent de film af op een verlies van 200 miljoen dollar. De cijfers zijn dus miserabel, maar toch heeft James Mangold er een degelijke afsluiter van gemaakt. De weemoed die over de film hangt, geeft deze vijfde film zijn bestaansrecht.
Score: 7/10
Vijf films zijn er nu in de Indiana Jones-franchise waarvan Raiders Of The Last Ark (1981) de eerste was. Van de vijf films is het de eerste keer dat Steven Spielberg niet regisseert. Initieel was het ook de bedoeling dat hij dit laatste deel voor zijn rekening zou nemen, tot hij in 2020 besloot om het project niet meer op te nemen. Op suggestie van Harrison Ford werd toen James Mangold aangeworven. Een uitstekende keuze, want de melancholie die Mangold met Logan (2017) in de X-Men-films bracht, sijpelt nu ook door in Indiana Jones.
Het gros van het verhaal speelt zich af aan het eind van de jaren zestig. De wereld is in beweging en nu de race naar de maan op zijn hoogtepunt is, heerst er een gigantisch vooruitgangsgevoel in de Verenigde Staten. Tegelijkertijd duiken ook de Nazi’s weer op onder leiding van Dr. Voller (Mads Mikkelsen) en tonen ze interesse in de Antikythera. Maar ook Helena Shaw (Phoebe Walter-Bridge), die een oude bekende blijkt te zijn van Indiana Jones (nog steeds Harrison Ford), zit achter het door Archimedes ontwikkelde apparaat aan.
Pensioen
Ook deze film start met een traditionele actiescène waarin we Indy en Basil Shaw (Toby Jones) aan het einde van de Tweede Wereldoorlog de strijd zien aangaan met de Nazi’s. Het is voor iedereen stilaan duidelijk dat Hitler de oorlog verloren heeft en voor de Nazi’s vormt de Antikythera een aanlokkelijk apparaat.
Voor deze sequentie keren we dus terug de tijd in en moest Ford een digitale verjongingsoperatie ondergaan, maar die ziet er bijzonder geslaagd uit. Alles wat de fans verwachten zit in deze scènes: gevechten, waanzinnige achtervolgingen en de impulsieve Indiana Jones die zich door middel van improvisatie uit de meest benaderde situaties weet te redden.
Daarna worden we naar het Amerika van eind jaren zestig geflitst waar Indy in zijn zetel zit, zich ergert aan de te luide muziek van zijn onderburen (die hem zien als de oude zagevent van boven) en die merkt dat zijn studenten minder en minder geïnteresseerd zijn in wat hij te vertellen heeft. Wanneer dan ook nog eens zijn pensioen nadert, lijkt zijn rol helemaal uitgespeeld. Jones lijkt niet de man die op een avontuur zit te wachten, tot hij er weer ten volle in getrokken wordt en op heerlijke manier een feestelijke parade verstoort. Het is het begin van een laatste avontuur waar alle vertrouwde elementen kunnen worden afgevinkt, tot aan een nieuwe ontmoeting met Sallah (John Rhys-Davies) toe.
Toch is het vooral het gevoel van melancholie dat Indiana Jones And The Dial Of Destiny zo bijzonder maakt. In het jaar 1969, waarin alles rond de toekomst lijkt te draaien, voelt de archeoloog die zich altijd met het verleden heeft bezig gehouden, zich niet meer thuis. Het lijkt alsof hij zijn plaats in de wereld is kwijtgeraakt en niet meer weet wat zijn plek op de aardbol nog kan of moet zijn. Zelfs de muziek van John Williams lijkt daardoor triester te klinken dan anders. Het is alsof de componist het afscheid van iedereen die op het scherm te zien is, muzikaal wil doorgeven aan de mensen in de zaal die ook afscheid komen nemen van een jeugdheld.
Tussen twee stoelen
De scenaristen trekken dat gevoel tot in het uiterste door in het laatste gedeelte van de film en stellen ook de suspension of disbelief danig op de proef, maar komen er wat ons betreft mee weg. Het enige puntje van kritiek is dat Indiana Jones And The Dial Of Destiny met zijn 154 minuten de langste van de gehele franchise is en dat dat toch weer net iets te lang is. Het middenstuk van de film zakt een beetje in en dat had een iets snedigere montage kunnen verhelpen.
Het is even tragisch als passend bij het thema van de film dat deze prent moeite heeft met het vinden van een publiek. Het is ook niet onlogisch: jongeren hebben weinig voeling met een filmheld uit de jaren 80 en het publiek waar de film wél op mikt bestaat uit mensen die doorgaans ook niet meer al te vaak richting bioscoop trekken en er best mee kunnen leven om te wachten op een thuisrelease. Daardoor lijkt Indiana Jones And The Dial Of Destiny tussen twee stoelen te vallen.
Het moet wel gezegd worden dat deze film onze stoutste verwachtingen heeft overtroffen. Het personage Indiana Jones heeft een waardig slot gekregen. Nu mag de archeoloog genieten van zijn oude dag.
Indiana Jones And The Dial Of Destiny speelt nu in de bioscoop.