Islamitische Staat heeft sinds vanochtend Bin Jawad in Libië volledig in handen. Dat ligt op amper 30 kilometer van de belangrijkste olievelden van Libië, Es Sider. IS is daar ondertussen ook begonnen met aanvallen.
Hoewel het Westen al z’n pogingen om Islamitische Staat te vernietigen op Syrië en Irak focust, heeft IS het jongste jaar in Libië een nieuw groot bolwerk opgericht. Ze hebben dat zo gedaan dat het compleet onafhankelijk van Raqqa kan opereren, moest de “hoofdstad” van het kalifaat in Syrië vallen. De jongste maanden is het gebied dat IS controleert in Libië spectaculair gegroeid. Het controleert nu al meer dan 300 kilometer kustlijn.
Es Sider
En het wil meer: momenteel zijn er gevechten aan de gang rond de belangrijke oliehaven Es Sider. De haven wordt verdedigd door een speciale gewapende eenheid, die afgelopen oktober ook al geconfronteerd werd met aanvallen van IS. De olie-exporthaven van Es Sider en het nabijgelegen Ras Lanuf zijn al een jaar om veiligheidsredenen gesloten, met het oog op de vele milities in de regio die met elkaar strijden om de macht.
Islamitische Staat probeert zijn gebied aan de noordoostkust van Libië uit te breiden en de uitgestrekte olievelden in handen te krijgen. De stad Sirte is al enige tijd geleden veroverd door IS, en de jihadisten maakte vanochtend bekend dat ze ook de plaats Bin Jawad volledig in handen hebben.
Olie
Bin Jawad ligt dertig kilometer verwijderd van de grote olievelden. Islamitische Staat heeft ook pogingen gedaan om in het zuiden van Libië greep te krijgen op de olievelden, maar dat is tot dusver niet gelukt. Nu lijkt het wel van plan om ze te pakken. In december slaagde IS er al in om een aantal kleinere olievelden te bemachtigen. Als het Es Sider kan innemen, betekent dat volgens experts dat het potentieel snel 500.000 vaten olie per dag zou kunnen verzetten. Libië is het Afrikaanse land met de grootste oliereserve: minstens 48 miljard vaten.
De jongste maanden zijn er steeds meer van de Irakese kopstukken van IS gesignaleerd in Libië. In Sirte, de stad waar IS een jaar geleden begon met z’n Libische expansie, vinden nu publieke onthoofdingen plaats en mogen de radiostations geen muziek meer spelen. In de straten is uit luidsprekers alleen nog de praat van de spirituele leider van IS, Abu Bakr al-Baghdadi, te horen.
Na de verovering van Tripoli in augustus 2011 werd Sirte het belangrijkste bolwerk van het Kadhafi-regime. Het was overigens in Sirte dat de voormalige Libische dictator werd geboren. Nu is de stad met z’n 200.000 inwoners een wat de CIA “an actively managed colony of the central Islamic State” noemt geworden. De hele administratie – voor de sharia-rechtspraak bijvoorbeeld – maar ook de militaire leiding is er in handen van IS-leden die van buitenaf komen, in hoofdzaak uit Irak, de Kaukasus en Syrië.
Tweede hoofdkwartier, 4.000 km van Raqqa, 500 km van Sicilië
Niet eens zo onopvallend is IS immers al een poos geleden gestart met het counteren van de militaire en economische druk waaronder het in Irak en Syrië is komen te staan door het oprichten van satellietstaten, of provincies zoals ze ze zelf noemen. Sirte in Libië is niet de enige, er zijn er nog zeven andere, maar Sirte is wel de belangrijkste. Het doel van Sirte is om de nieuwe uitvalsbasis te worden in het geval Islamitische Staat uit z’n kalifaat in de Levant wordt verdreven.
Sirte ligt 4.000 kilometer van Raqqa. En het ligt maar 500 kilometer van Sicilië en bovendien is die 500 kilometer allemaal Middellandse Zee. In tegenstelling tot de andere “provincies” valt Sirte onder de directe controle van de top van IS. De expansie die de organisatie in Libië realiseerde de jongste maanden wordt door waarnemers als “spectaculair” en “bijzonder verontrustend” omschreven.
Ook al omdat ze lijkt te ontsnappen aan de aandacht van het Westen.“Libya is what we should be most worried about”, zei Patrick Prior, de top counterterrorisme-analist van het Defense Intelligence Agency op een veiligheidsmeeting in Washington. Want: “It’s the hub from which they project across all of North Africa.”