Dit is een reactie (in eigen naam) op uitspraken van Wouter Beke (voorzitter van CD&V) over uitspraken van Federaal minister van volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld). Ik schrijf dit opiniestuk als niet-roker, niet-alcoholist, niet-snuiver etc.

Lees ik dat nu goed? Minister van Volksgezondheid vergelijkt seks met tabak? (Veilige) seks is gezond, tabak is dat nooit #seksisgezond

— Wouter Beke (@wbeke) 23 januari 2016

Als Maggie De Block het volgende zegt: “Als je met 16 oud genoeg bent voor seks, ben je dan te jong om sigaretten te kopen? Allez allez. Op 16 ben je volwassen.”, dan is dat geen platte vergelijking tussen iets ongezonds en seks. Het gaat over verantwoordelijkheid, een kernbegrip in het liberalisme.

Als je vraagt wat het kernbegrip van het liberalisme is, dan antwoorden de meeste mensen ‘vrijheid’. Als je vraagt of ze ook nog andere begrippen kunnen geven, dan houdt het vaak daar op. Jammer genoeg kan je dan ook gewoon verwijzen naar anarchisme.

Uiteindelijk draait het wel allemaal om vrijheid, maar om vrijheden te kunnen garanderen moet er uiteindelijk ook zoiets zijn als ‘onvrijheden’. Dit zijn zaken die de algemene vrijheid van het individu schaden; je bent onvrij om iemand anders’ vrijheid af te nemen of in te perken. Dit is echter een paradox. Daarom voegen liberalen toe: “… zolang de ander zich verantwoord gedraagt.”

Morele verantwoordelijkheid

Verantwoordelijkheid staat daarom ook letterlijk in het Manifest van Oxford, het liberale document uit 1947 dat als hoeksteen wordt beschouwd van het moderne liberalisme: “Verantwoordelijkheid is een noodzakelijk complement van vrijheid en elk recht heeft een corresponderende plicht.” Het vervolg van deze paragraaf gaat verder op het verband tussen de burgers en de gemeenschap: “Als vrije instellingen effectief moeten functioneren, dient iedere burger een gevoel van morele verantwoordelijkheid tegenover de medeburger te hebben en een actieve rol te spelen in zaken van de gemeenschap.” Hieruit kan je concluderen dat jouw eigen daden, jouw eigen verantwoordelijkheid zijn en nog: je bent verantwoordelijk om anderen niet te schaden.

• Rookverbod in de auto? Goed idee, want zo kan je je handen op het stuur houden en ongevallen vermijden doordat je niet afgeleid bent.
• Rookverbod voor ouders van jonge kinderen? Goed idee, want zo beschermen we jonge kinderen tegen giftige tabaksrook.
• Rookverbod op openbare plaatsen? Opnieuw een goed idee, want zo verplicht je een ander niet tot het inademen van tabaksrook.
• Algemeen rookverbod of verbod op het (ver)kopen of bezitten van tabaksproducten. Slecht idee aangezien je door het roken op zich niemand schaadt, buiten jezelf. Let wel, de meeste liberalen hebben het bestaan van de sociale zekerheid aanvaard, maar kan het wel dat iemand die zijn gezondheid moedwillig schaadt nog een terugbetaling krijgt voor de genezing? Moeten we iemand die zich niet verantwoordelijk stelt voor zijn eigen daden, de solidariteit bieden en met andermans geld genezen? “Nee, die verantwoordelijkheid heeft de maatschappij dan niet,” zullen liberalen zeggen.

Dat brengt me terug bij #seksisgezond; Wouter Beke versus Maggie De Block. In deze kwestie is Maggie consequent liberaal. Ze wijst resoluut op de verantwoordelijkheid van het individu t.o.v. zijn of haar eigen vrijheid. Liberalen geloven in mensen; we koesteren een diepgeworteld vertrouwen in de burger. Niemand moet de burger opleggen hoe hij of zij moet leven.

16 = volwassen

Wij geloven dat de meesten op 16 in staat zijn om eigen beslissingen te nemen, die beslissingen bewust te nemen en vooral daar ook de gevolgen van te dragen. Daarom dat Open Vld stemrecht wil geven aan 16- en 17-jarigen. We beschouwen iemand van 16 jaar als volwassen. Waarom zouden we 16- en 17-jarigen anders behandelen dan iemand van 18 als we aanvaard hebben dat iemand van 16 in staat is om volwassen handelingen te doen?

Het is bovendien ook niet zo dat iedereen dan pas op 18 gaat beginnen roken, door de wet te veranderen en de minimumleeftijd op te trekken. Net zoals er zovelen zijn die hun eerste pint of glas wijn al gedronken hebben voordat ze 16 jaar worden. ‘Breaking the law’ is net wat het voor veel pubers aantrekkelijk maakt om het te doen.

Het is omwille van het vertrouwen in de burger dat Jong Vld voorstander is van de legalisering van softdrugs. Zeker in de privésfeer moet dit alles kunnen.

Dit wil niet zeggen dat we voorstander zijn van roken, drank en drugs. Het zijn verslavingen. Daarom ben ik voorstander van accijnzen; de verbruiker betaalt. Accijnzen gaan hand in hand met responsabilisering. Om af te sluiten citeer ik Maggie De Block: “Ik gun iedereen de vrijheid om zijn eigen keuze te maken. Ook al is het de verkeerde.”