Denk jij bij een ‘A’ steeds aan rood, zijn je maandagen blauw of zie je bij muziek vormen en kleuren? Je bent niet gek, synesthesie is een wetenschappelijk vastgelegde overlapping van de zintuigen. Maar hoe komen we eraan? 

Misschien ben je wel één van de mensen die het heeft zonder dat je ’t weet: synesthesie. Dat is een zeldzame ‘afwijking’ waardoor je zintuigen elkaar op sommige gebieden overlappen. Misschien heb je het heel beperkt, en krijg jij bij ‘maandag’ een heel ‘rood’ of ‘blauw’ gevoel. Misschien kan je bij klassieke muziek alleen maar aan vierkanten denken of krijg je een schelle toon in je oor als je een groene muur ziet.

Synesthesie: wat is het?

Als je steeds dezelfde associaties legt, zou je dus wel eens een synestheet kunnen zijn. Dacht jij dat iedereen die verbindingen legde (of erger: dacht je dat je een beetje gek werd?) Da’s helemaal niet het geval. Tot vier procent van de mensen zou één of andere vorm van synethesie hebben, al is niet helemaal duidelijk hoe je eraan komt.

Wat we wel weten is dat synesthesie aangeleerd is. Je wordt er dus niet mee geboren: het zijn waarschijnlijk connecties die je tijdens je kindertijd hebt aangeleerd. Er zijn voorbeelden van mensen die bij een ‘maandag’ steeds aan dezelfde kalenderconfiguratie moeten denken (een specifieke met katten bijvoorbeeld). Een ander bekend voorbeeld is dat van een concertdirigent die aan zijn orkest probeert duidelijk te maken dat ze ‘blauwer’ moeten spelen.

Jij kan er niets aan doen

Eén mogelijke verklaring voor synesthesie zou zijn dat, bij letter-kleur associaties, de verbindingen voor kleur en getal in onze hersenen, zo dicht bij elkaar liggen, dat daar een extra connectie zit. Veel van die linkjes in onze hersenen die we niet nodig hebben, sterven af in onze jeugdjaren, maar synestheten zouden die houden. Voor alle duidelijkheid: het gaat meestal om een connectie die jij je niet kan herinneren.

Wanneer spreken we van synesthesie en niet van een willekeurige connectie? Als ze individueel verschillend zijn van anderen. Als de connectie er ‘altijd’ al geweest is. Als ze onvrijwillig in je opkomt, dus als je een getal ziet kán je niets anders dan ‘rood’ denken. Er mag geen drugs of alcohol bij het proces betrokken zijn en natuurlijk is synesthesie niet situatiegebonden.

Bekende mensen met synesthesie

Beantwoordt jij aan het profiel voor synesthesie? Dan ben je in goed gezelschap: Pharrel Williams, Brendon Urie (Panic! At The Disco), Frank Zappa en Lorde kunnen allemaal ‘muziek zien’. Toch eens checken dus, zo leer je weer iets uniek over jezelf!