Tegenwoordig hoef je niet ver meer te gaan om vluchtelingenkampen te vinden waar mensen in schandalige omstandigheden moeten (over)leven. In Griekenland is de situatie bijvoorbeeld zo schrijnend dat een coalitie van verschillende activisten, Solidarity 4 All, besliste om actie te ondernemen. Ze hebben een leegstaand viersterrenhotel in Athene ingenomen waar ze vluchtelingen opvangen. Newsmonkey ging er kijken en interviewde de initiatiefnemers.

Na jaren van leegstand gingen op 22 april dit jaar de deuren van het voormalige viersterrenhotel City Plaza in de Griekse hoofdstad Athene opnieuw open. Dit keer niet om toeristen te ontvangen die de stad komen ontdekken, maar wel om een veilig onderdak te bieden aan vluchtelingen. En een alternatief te bieden aan de mensonwaardige omstandigheden waarin vluchtelingen in de vluchtelingenkampen, aldus de initatiefnemers achter City Plaza, moeten leven. Er staat geen limiet op hoe lang de mensen in City Plaza mogen blijven, ze zijn welkom zolang ze geen alternatief vinden.

Nassim Lomani, een Griekse politiek activist, legt aan newsmonkey uit dat “ze het niet eens zijn met de manier waarop de overheid kampen voor vluchtelingen bouwt: de kampen zijn ver weg van de stad, waardoor de mensen nergens toegang tot hebben. Bovendien zijn de levensomstandigheden in de kampen mensonwaardig: mensen moeten er wonen in tenten in plaats van huizen, er zijn weinig toiletten en douches, er is onvoldoende drinkbaar water en kwalitatief voedsel. Wij verzetten ons daartegen, die kampen zijn de oplossing niet.”

Mooie woorden

Wat de juiste oplossing dan wel is, blijft tasten in het duister, al hebben de activisten die samen Solidarity 4 All vormen wel enige ideeën. Nassim legt uit dat ze vinden dat “huisvesting in de stad moet gebeuren, waardoor mensen toegang hebben tot scholen, ziekenhuizen, taalcursussen, een job kunnen zoeken en kunnen integreren in de maatschappij. Bovendien is het fout van de overheid om vluchtelingen te verbergen. Wij willen hen hun zichtbaarheid teruggeven zodat ook zij erkent en gerespecteerd worden.”

Vooral integratie en de focus op de gemeenschap staan centraal in City Plaza. “We willen de Griekse maatschappij tonen dat vluchtelingen in de stad kunnen wonen en de positieve sociale boodschap uitdragen dat samenleven niet enkel van toepassing is op de mensen waarmee je je huis deelt, maar ook op de maatschappij in zijn geheel.”

Mooie woorden, maar om ze geloofwaardig te doen klinken, moeten ze ook naar daden vertaald worden. Een belangrijke aspect waar Nassim zeer veel belang aan hecht. “Je moet wel bij jezelf beginnen en dat is exact wat we hier in City Plaza doen: de kwetsbaren worden geholpen door de sterkere vluchtelingen. Sommigen onder hen zijn dokters, leerkrachten of vertalers en ze dragen allemaal op hun manier een steentje bij.”

“Syriërs weten hoe ze moeten koken”

De “gemeenschap” van vluchtelingen en vrijwilligers functioneert volledig autonoom. “We aanvaarden enkel donaties en steun van solidariteitsgroepen en alles wordt gedaan door vrijwilligers. Er is een zelf georganiseerde ziekenboeg, een taalschool, een kapper, een vrouwencentrum, een bar, er worden activiteiten georganiseerd voor de kinderen, mensen worden geholpen in hun zoektocht naar een job en drie maal per dag koken de vluchtelingen zelf.”

Geen klein werk, want in totaal verblijven er in City Plaza zo’n 450 mensen wat neerkomt op zo’n 1.350 maaltijden per dag. En omdat de vluchtelingen altijd zelf koken, wil dat zeggen dat het menu er elke dag anders uit kan zien. “Syriërs weten hoe ze moeten koken”, vertelt een Syrische man trots. “De mensen van andere landen kunnen dat hier zelf proeven en wij proeven uiteraard ook wat zij klaarmaken. Elke dag ontdek je hier een verschillende maaltijd uit een ander land.”

De 400 vluchtelingen die er verblijven komen uit negen verschillende landen, al vormen Syriërs en Afghanen de meerderheid. Qua diversiteit en verrassingen op je bord kan dat dus wel tellen. De andere 50 slaapplaatsen in City Plaza zijn voor Griekse en internationale vrijwilligers.

Genetische loterij

Karima, een jonge Duitse vrijwilligster, legt uit waarom ze in City Plaza komt helpen: “Ik wil mijn steun en solidariteit tonen, als vrijwilligers vertegenwoordigen we het feit dat buitenlandse jongeren wakker liggen van de vluchtelingen en tonen we dat we allemaal hetzelfde zijn ondanks het feit dat onze overheden ons liever iets anders wijsmaken. We eten hier hetzelfde eten, slapen in dezelfde bedden en zitten aan dezelfde tafel.”

Los van het grotere verhaal speelt er voor Karima ook een persoonlijke motivatie mee in haar beslissing om vluchtelingen te willen helpen. “Waar ik vandaan kom is het leven luxueus en makkelijk en ik heb er moeite mee om daarvan te genieten terwijl anderen honger lijden en in angst leven”, vertelt ze.

“Eigenlijk heb ik een genetische loterij gewonnen en dat is totaal oneerlijk, want dat wil zeggen dat iemand anders moet verliezen. Ik kan dat niet veranderen, maar ik kan wel tonen dat ik dat haat.”

Aan de ingang van het hotel zit een groepje Griekse studenten die zorgvuldig de naam van iedereen noteren die City Plaza binnen gaat. Als je geen afspraak met iemand hebt, kom je er zomaar niet binnen. En al wie in het ‘hotel’ verblijft heeft een geel pasje om dat te bewijzen.

Op de vraag waarom zij hier vrijwillig komen helpen, klinkt het dat “politici amper goede hulp bieden en zelfs de deur naar meer hulp sluiten, waardoor we beslist hebben dat we zelf iets moeten doen. Er heeft ons dus niemand gevraagd om hier te komen helpen, maar het was ons eigen antwoord op de huidige crisis om iets te doen en hulp te bieden.”

Privacy

Het initiatief is populair bij vluchtelingen, want volgens Nassim is City Plaza “de enige plek in heel Griekenland waar vluchtelingen een enigszins normaal leven met de nodige ruimte en privacy kunnen leiden.” Het is dan ook hard om elke dag opnieuw mensen te moeten weigeren omdat het hotel vol zit. “Er is in totaal plaats voor 400 mensen en elke familie krijgt zijn eigen kamer, ook al wil dat zeggen dat er soms ruimte over is, want mensen hebben hun privacy nodig.”

Anderzijds zien de organisatoren het “niet als hun taak om het huisvestingsprobleem op te lossen, maar willen ze wel druk uitoefenen op de Griekse overheid. Als we een positief voorbeeld stellen dan kunnen we de overheid misschien zover krijgen om nog andere leegstaande hotels in Athene open te stellen voor vluchtelingen.”

Nassim trekt dat idee zelfs door naar de rest van Europa, want uit al in 2014 maakte de Britse krant The Guardian bekend dat er verspreid over heel Europa zo’n 11 miljoen gebouwen leegstaan. Daar stelt hij tegenover dat “er in elk land dakloze mensen en vluchtelingen zijn die in de lege gebouwen ondergebracht kunnen worden. Het zou echt een win-win situatie kunnen zijn want de mensen zijn daarmee geholpen én de gebouwen blijven beter intact als ze gebruikt worden.”