De Turkse president Erdogan kwam naar Hasselt en werd er ontvangen als een popster. Maar met dit soort bezoek geeft hij wel een zeer betreurenswaardig signaal.

Als een staatshoofd een ander land bezoekt, dan gaat die op de koffie bij het hoofd van die bezochte staat. Niet echter als die president Erdogan heet. Het Turkse staatshoofd bezocht vorige zondag België maar de lokale bewindvoerders lieten hem daarbij ijskoud. Hij bezocht dan ook niet zozeer België, hij bezocht zijn landgenoten die in België verblijven. Zoals hij dat ook deed in Duitsland bijvoorbeeld want grenzen kent de man niet.

Zo’n 15 000 mensen schoven aan in de Ethias Arena om hem geestdriftig toe te juichen. Vele anderen moesten aan de deur vaststellen dat de herberg te klein was om alle gegadigden onderdak te bieden. Sterk van die Recep Tayyip, want welke Vlaams of Waalse politicus krijgt hier zo’n massa aanhangers op de been voor een verkiezingsbijeenkomst? Als het over die aantallen gaat, zitten we normaal gesproken in de categorie zangsterren. Of in de categorie Erdogan, die sedert voorbije weekeinde onbetwist op de nummer één staat van de lijst politici die in Belgenland het meeste volk uit hun woonkamer kunnen lokken.

Zijn feestje zou indien anderen het hadden georganiseerd ronduit fout heten. Voor dat soort staatsnationalistisch rendez-vous van het zuiverste soort worden hier wenkbrauwen opgetrokken. Het vuurrood van de Turkse vlag domineerde de immense grote, kolkende zaal urenlang. Het publiek ging gewillig uit het dak voor ‘de Man van het Volk’ die opriep om een stem uit te brengen bij de lopende Turkse verkiezingen. De Turkse president vroeg de aanwezigen nadrukkelijk een parlement mee samen te stellen dat wetten goedkeurt waar diezelfde toehoorders niet eens aan onderhevig zijn, wegens gestationeerd in dit land.

Amerikaanse expats willen zich graag aansluiten bij een Republikeinse dan wel Democratische club. Dat zijn dan ook expats, mensen die voor een tijdje elders verblijven. Maar Erdogans motto luidt: ‘Eens Turk, altijd Turk’. Mensen met Turkse achtergrond mogen hier dan misschien al lang wonen of zelfs geboren zijn, Turkije blijft hun politieke ruimte volgens de man uit Ankara. Daarmee vertelt de Turkse president in wezen hetzelfde verhaal dat uiterst-rechts aan de goegemeente probeert te slijten.

Tekenend is het wedervaren van een medewerkster die aanwezig waren op de Erdogan-festival in Limburg. Toen omstaanders vaststelden dat ze niet mee applaudiseerde bij de talrijke oneliners die de would-be neo-sultan de zaal instuurde, werd ze daar op aangesproken. Of ze de ‘Man van het Volk’ niet verstond misschien? Nadat ze verduidelijkte perfect Turks te begrijpen, viel elke vorm van begrip weg en klonk het vol afschuw: ‘landverrader!’ (‘vatan haini!’). Het land dat daar blijkbaar zo brutaal werd verraden door niet als gek in de handen te klappen, heette voor alle duidelijkheid wel degelijk Turkije.

Vanzelfsprekend voelen uitwijkelingen zich cultureel sterk gehecht aan het land dat ze hebben verlaten; uiteraard hebben hun kinderen een bijzondere band met het land van hun ouders; logisch dat de kleinkinderen een meer dan gewone belangstellingen koesteren voor de heimat van hun voorouders. Culturele verbondenheid verdwijnt niet zomaar en kan generatielang een belangrijk deel van de persoonlijke identiteit blijven vormen.

Met dit bezoek gaat Erdogan een hele stap verder. Hij legt een blijvende politieke band met alle mensen van Turkse afkomst en gaat die actief opkrikken. Dat Erdogan de verkiezingen in zijn land wil winnen, dat heeft hij gemeen met alle politici. Dat hij daarbij actief gaat ronselen in het buitenland, is ongezien en houdt een zware bedreiging in voor het samenlevingsmodel dat wij voor ogen hebben. Want onschuldig is het allemaal allerminst. Weliswaar klonk er de oproep om de lokale taal te leren en zich aan te passen maar dat is een dun vernislaagje over de echte boodschap die de Turkse president zondag in Hasselt bracht. Erdogan maakte duidelijk dat de ‘eigen’ taal, ‘eigen’ godsdienst enzovoort altijd voorrang moeten krijgen, alsof die dingen in stenen tafelen gebeiteld en dus onveranderlijk zijn.

Wat in Hasselt gebeurde vormt een regelrechte aanslag op het hele inburgerings- en integratieverhaal. Want Turken, die blijven toch gewoon Turk – eeuwig en drie dagen – en worden opgeroepen meer belang te hechten aan het parlement in Ankara dan aan dat van Brussel. Alsof het tijdelijk verblijvende expats zou betreffen. Gastarbeiders als het ware.

Ik dacht dat we dat stadium al een tijd achter ons hadden gelaten.

Peter De Roover

Kamerlid N-VA

Lid commissie buitenlandse zaken