De gouverneur van de Nationale Bank mengt zich in de discussie rond vermogens(winst)belasting. Wat hem betreft wordt het een pure vermogensbelasting. De reden daarvoor is ietwat verrassend…
De roep om een vermogensbelasting, een vermogensbelasting, een ‘rijkentaks’ staat volop in het nieuws. De voorstanders vinden dat rechtvaardig en billijk: ‘kapitaal draagt niets bij, ‘de sterkste schouders’, ‘Marc Coucke heeft zóveel meerwaarde’, enz…
Over de vraag als dat inderdaad billijk is, wil ik het hierna niet hebben. Dat staat immers al hier: . Maar wél over de uitleg van de Heer Coene.
Opbrengst
De gouverneur wijst erop dat een vermogenswinstbelasting onzeker en volatiel kan zijn, en dat de opbrengst voor de begroting daarom onzeker is. Want, godbetert, verliezen zouden aftrekbaar worden.
Laten we eens overwegen wat er achter zo’n redenering steekt.
Een eerste mogelijkheid is dat meerwaarden zeer overwegend zijn, stel dat er globaal tegenover 800 meerwaarden slechts 100 minwaarden staan. Dan is het niet zo’n ramp om die minwaarden te verrekenen. Dan belast men nog 700.
Een tweede mogelijkheid is dat het niet allemààl meerwaarden zijn, dat het geld niet altijd uit de lucht komt vallen op de tafel van de rijke, dat er ook aanzienlijke minderwaarden kunnen zijn. Oei, zegt Luc Coene, dan zullen er misschien eens minder opbrengsten zijn, of geen.
Vermogensbelasting
Als het allemaal rechtvaardig en billijk moet zijn, zou dit laatste scenario geen beletsel mogen zijn. Minder of geen belastingen tegenover minder of geen inkomsten lijkt maar de logica zelf. Maar dat is het dus niét als het er puur over gaat om inkomsten te hebben, en dat sentimentele overwegingen als rechtvaardigheid daaraan ondergeschikt zijn.
Dus reikt de gouverneur een oplossing aan: voor het geval er eens geen inkomsten zouden zijn, of minder, belast dan niet de winst, maar neem een stuk van het kapitaal zelf.
Men zou dat ook elders zo kunnen regelen: de rentevoeten op de spaarrekeningen zijn laag? Wel, dan nemen we op het einde van het jaar maar een paar procent van het kapitaal, en hou dat kruimeltje intrest maar onbelast. Heeft een ondernemer eens minder winst, of zelfs verlies? Laten we dan de inkomstenbelasting vervangen door een stukje op het vermogen van die onderneming. De omgekeerde notionele intrestaftrek zeg maar.
Meerwaarden…
Met zijn opmerking over volatiliteit van meerwaarden en invloed van minwaarden heeft Luc Coene natuurlijk wel een punt.
Bij wijze van voorbeeld staan hierboven twee grafiekjes van de BEL 20 en de AEX (de Belgische- en Nederlandse beursindex) vanaf begin 2009 tot vandaag. Men merkt een voornamelijk opgaande lijn, resulterend in een globale winst van 65 en 60 % over bijna zes jaar.
… of minwaarden
Breiden wij die twee grafiekjes evenwel uit tot de periode vanaf begin 2000 tot nu, dan krijgen we een gans ander beeld. De Bel 20 staat op ongeveer dezelfde koers, de AEX verliest zelfs nog 35 %… in bijna 15 jaar tijd. De Bel 20 staat 31 % onder zijn hoogste punt (mei 2007) en de AEX nog meer dan 40 % (september 2000).
Met dit soort grafieken is het duidelijk dat men op vandaag én meer- én minwaarden kan boeken bij de verkoop van een doorsnee aandeel. En men kan gemakkelijk perioden vinden waarin die beide sterk kunnen oplopen. En hier gaat het dan nog om indexen, zou men individuele aandelen nemen dan lopen die verschillen nog veel meer op.
Hard tegen hart
De stelling van de gouverneur van de Nationale Bank is alleen verantwoord op basis van de centen, waarbij we het nog even in het midden laten als een vermogensbelasting een stabiel inkomen zou opleveren als men het vermogen jaar na jaar laat afnemen, zeker in periodes waarin er lage intresten en/of minderwaarden zijn.
Het verleden toont aan dat het beoordelen van vermogens en van de evolutie ervan zeer delicaat is. Minstens op aandelen zijn meerwaarden zonder minwaarden op termijn onmogelijk. Beiden kunnen lang een overwicht hebben, maar het omgekeerde komt steeds terug. Op basis van de vaststelling dat een belasting op het positieve saldo van meerwaarden en minwaarden zowel onzeker als volatiel zou zijn, dan maar belastingen gaan heffen op een andere basis – ongeacht werkelijk inkomen of verlies – is volgens mij én onrechtvaardig én op termijn ook kortzichtig.