Maggie De Block (Open Vld) gooit zich voor nieuwe termijn: “Graag opnieuw Sociale Zaken en Volksgezondheid”

door Wouter Verschelden
gepubliceerd op dinsdag 30 april 2019 om 05:30 •
5 min lezen

Open Vld-topper Maggie De Block gooit een ambitieus plan op tafel voor de sociale zekerheid: hetzelfde statuut voor werknemers, zelfstandigen en ambtenaren. Dit zogenaamde eenheidsstatuut zou een revolutie zijn, waar de liberalen al jaren van dromen maar dat voor de vakbonden en links onbespreekbaar is. Meteen is De Block ook ambitieus voor zichzelf: ze wil opnieuw Volksgezondheid en Sociale Zaken claimen. Niet evident voor haar partij.

Toen de liberalen in 2014 het departement Volksgezondheid en meteen ook Sociale Zaken veroverden, was dat eigenlijk wel een beetje historisch. Van oudsher is het een superdepartement, dat bij een socialistische familie zat. Sinds 2003 was het in handen van de PS, met onder meer Laurette Onkelinx (PS). Eventjes had Groen, met Magda Aelvoet, de post, maar die korte onderbreking niet meegerekend, was Volksgezondheid sinds 1988 een ‘rood’ departement. Daarvoor was het voor de christendemocraten, de laatste liberaal op Volksgezondheid was Adolphe Van Glabbeke, in 1950. Om maar te zeggen: De Block zou echt een andere wind laten waaien.

De reden van die atypische keuze was simpel: het was het ‘droomdepartement’ voor De Block. Zelf is ze een huisarts, die er een erezaak van maakte om haar kabinet nooit op te geven als politica, maar eerder beide jobs te combineren om zo met één been in de ‘echte wereld’ te blijven staan. En De Block had voor haar partij Open Vld de meubelen gered: op Asiel en Migratie was ze bijzonder populair geworden, en tijdens de campagne van 2014 had zij Open Vld in de campagne gedragen, onder meer met de vleugels-slogans.

Maar die keuze had wel verstrekkende gevolgen voor Open Vld federaal. Doordat De Block zo’n stevige portefeuille nam, bleef de federale kopman, Alexander De Croo (Open Vld), achter met een magere buit. Weliswaar vicepremier, maar daarnaast de kruimelbevoegdheden van onder meer Telecom en Ontwikkelingssamenwerking. Een weeffout die eigenlijk pas gecorrigeerd werd toen Michel I viel, en De Croo in Michel II plots Financiën kreeg.

Eenheidsstatuut

Op zich is het niet opvallend dat De Block zich in de campagne lanceert, in een gesprek met De Tijd, met een ‘gloednieuw’ voorstel voor sociale zaken: het eenheidsstatuut. Dat is een oude liberale droom: dezelfde sociale rechten voor zelfstandigen als voor werknemers en ambtenaren. Meteen zou de arbeidsmarkt dan veel flexibeler worden: mensen kunnen zonder verlies van rechten van de ene loopbaan naar de andere overschakelen. De gematigdheid van het voorstel zit hem erin dat het niet geldt voor de huidige statuten, maar voor iedereen die nu pas start. Dat zou betekenen dat het nog jaren zou duren voor de oude zijn uitgedoofd.

De Block heeft nog een voorstel liggen: ze wil ook de sociale zekerheid anders gaan financieren. De Block wil het ‘cappuccinomodel’ invoeren, een beetje een complexe manier om het voorstel te duiden. Iedereen krijgt een basisverzekering, die niet uit het budget van de sociale zekerheid komt, maar van het algemeen budget van de regering. Daar komen dan andere sociale systemen bij, ‘een laagje espresso’, zoals u wil.

Maar het nieuws zit hem misschien vooral in het feit dat De Block opnieuw erg graag haar huidige departement wil pakken, in de volgende legislatuur. Het gaat dan niet om Asiel en Migratie, waar ze ooit in schitterde, maar wat ze in 2014 moest laten aan de N-VA en Theo Francken. Vorig jaar volgde ze hem opnieuw op, na de crisis over het Marrakeshpact. Hij stelde daarover al dat hij terugkomt: “I’ll be back.” Zij reageert een beetje schertsend: “I won’t be back“. Asiel en Migratie dus niet meer, wel die Volksgezondheid en Sociale Zaken.

Geen evident departement

Maar het is maar de vraag of die boodschap zo goed zal vallen. Open Vld was in de Zweedse coalitie de kleinste partij, om zo’n superdepartement te claimen moet dan een hoge prijs betaald worden. Zal De Croo dat opnieuw pikken? Of zullen de anderen het Open Vld gunnen?

En los daarvan rest de vraag of het politiek zoveel heeft opgeleverd voor de liberalen. Het is niet het departement waar ze de lasten kunnen verlagen, zoals Financiën. En het is niet het domein waarin je vijf jaar kan scoren voor de galerij: De Block kreeg van overal tegenkanting voor haar hervormingen, en maakte weinig belangengroepen blij. Geen evident departement dus voor de blauwe familie.

Overigens is De Block zich zeer bewust over wat op haar afkomt. In 2014 was ze nog de koningin van het bal, in populariteit. “Zelfs als ik heel goed scoor, zal ik als verliezer worden geframed. Je kunt zilver halen, maar als je de vorige keer goud haalde, heb je het minder goed gedaan”, zegt ze over 26 mei in De Tijd. Maar het doel blijft duidelijk: tweede partij van Vlaanderen worden, dat is het objectief. Lukt dat, dan is de weelde in portefeuilles misschien net groot genoeg om haar opnieuw het superdepartement te gunnen.