Magnette (PS) duwt en duwt, maar heeft nog geen regenboog-coalitie beet

door Wouter Verschelden
gepubliceerd op maandag 18 november 2019 om 20:07 •
5 min lezen

Paul Magnette (PS) blijft nog minstens een weekje informateur. Op zich niets bijzonder: hij is pas twee weken bezig. Geleidelijk voert hij de druk op.

Wat gebeurt er precies? Informateur Paul Magnette (PS) verlengt nog een week z’n opdracht. Of liever, de koning ‘geeft’ hem nog een week tijd om ‘de koninklijke opdracht te vervullen’. Dat is niet bepaald lang. Maar het kan zonder problemen verlengd worden. Hij is ook niet van plan op het eind van z’n opdracht een nota neer te leggen die “te nemen of te laten is”, maar wil “luisteren, om een consensus te zoeken”. Hij “hoopt dat iedereen z’n verantwoordelijkheid zal nemen, we kunnen niet nog drie, zes maanden wachten voor we ernstig rond de tafel gaan zitten om een regering te vormen”. Met andere woorden: er is toch wat druk.

Wat probeert Magnette? Het is een publiek geheim dat Magnette daarbij werkt op een coalitie van het hart, voor de PS: paars-groen of een regenboog (of een combinatie). Maar, nog altijd is er ook een paars-gele optie. Pro memorie, die coalities zien er zo uit:

Paars-groen: PS, sp.a, MR, Open Vld, Groen, Ecolo, heeft samen net één zetel over. Met DéFI erbij eventueel 3 zetels over.
Regenboog: PS, sp.a, MR, Open Vld, CD&V, cdH, Groen, Ecolo, heeft samen 18 zetels over.
Regenboog-variant: je kan uit bovenstaande coalitie eventueel Open Vld of CD&V verwijderen, dan telt ze 6 zetels op overschot.
Paars-geel: PS, sp.a, MR, Open Vld (of CD&V) en N-VA. Die heeft een ruime meerderheid, de vraag is of de Vlaamse liberalen of de christendemocraten dan afvallen.

Wat onthouden? Opvallend is dat niemand tot nu toe ‘neen’ heeft gezegd, en de deur dus heeft dicht geslagen. N-VA deed dat zelfs onder druk van Magnette niet, maar ook Open Vld (waar iedereen de kaken op elkaar houdt) en CD&V (waar de voorzittersrace handig aandacht opzuigt) deden dat niet. “Het is de stilte voor de storm”, zo duidt een kopstuk van Open Vld de toestand.

Hoe loopt het verder? Deze week onderhandelt Magnette verder over z’n nota’s en over het budgettaire kader. Hij ziet ook de vakbonden, want die heeft de PS’er toch ook nodig in z’n verhaal, dat budgettair scherp zal worden. Het communautaire komt officieel niet op tafel, “er is geen tweederde meerderheid”. Dat is een duidelijk signaal aan N-VA, dat forse stappen wil zetten richting confederalisme: “Vergeet het maar”, lijkt Magnette te willen zeggen. Maar hoewel er geen officiële nota is, verwachten ingewijden toch een paar stapjes, zoals de regionalisering van de arbeidsmarkt. Die kunnen ook zonder de N-VA erbij doorgevoerd worden, om aan te tonen dat men ook zonder hen de regio’s kan ‘versterken’.

Wat straks? Magnette trekt z’n gesprekspartners steeds dieper in de tekstexegese. De vraag is wanneer en hoe hij dan N-VA, maar ook Open Vld en CD&V kleur laat bekennen. Lukt het voor de PS en Magnette dan om de N-VA ‘eraf te rijden’, dan kan het naar een volgende fase, waarbij een (pre)formateur wordt aangeduid. Die moet dan aan de slag met Magnette z’n inhoudelijke werk, nota’s waarrond de mogelijke coalitiepartners zich dan verenigen. Dat moet dan omgezet worden in een concreet regeerakkoord, wat nog weken onderhandelen vergt, met iemand die vertrouwen oproept.

Welke rol neemt de PS? De Franstalige socialisten houden iedereen stevig in de waan, dat Magnette noch zijn partij geïnteresseerd zijn in een eventueel premierschap. Dat zou nochtans betekenen dat dezelfde “weeffout” als in 2014 opnieuw opduikt in 2019: de partij van de sterkste coalitiepartner laat de Zestien aan een ander. Toen was dat N-VA die verzaakte aan het premierschap (de MR stelde ook een veto tegen een N-VA-premier), nu zou het dan de PS zijn die ‘past’. In 2014 werd inderdaad binnen de PS de analyse gemaakt dat het premierschap van Elio Di Rupo (PS) hen niets had opgeleverd, behalve ellende. Maar anderzijds is de PS met 20 zetels wel veruit de grootste in een regenboogcoalitie. Het blijft dus speculeren in de Wetstraat wie dan straks, als Magnette ‘lukt’, het roer overneemt, en de weg kan voorbereiden naar een premierschap. Onderschat de kans niet dat het toch Magnette zelf wordt, ondanks het feit dat hij nog maar pas voorzitter is, die (pre)formateur moet worden. De andere partijen zullen hem in elk geval in die rol willen duwen.

Andere scenario’s: Terwijl Magnette in alle talen zwijgt over z’n toekomst, duikt de naam van Koen Geens (CD&V) op in Le Soir, als mogelijke man die straks z’n intrek zou kunnen nemen in de Wetstraat 16. Geens is de federale kopman en onderhandelaar voor CD&V. Wil de PS met een gericht lek in de krant toch maar proberen CD&V te verleiden? Het is in elk geval opvallend, en zal zeker binnen CD&V met argusogen gevolgd worden: sommigen binnen die partij vrezen immers een scenario waarbij ‘het land’ weer boven ‘de partij’ moet gaan, en passen daarvoor. Plus ook: kan je met 12 zeteltjes premier worden? Welke autoriteit heb je dan, in zo’n regenboogregering? Die redenering hoor je in elk geval bij de Vlaamse liberalen. Daar blijft het scenario maar rondzoemen dat voorzitter Gwendolyn Rutten (Open Vld) zou azen op de toppost. Maar dat veroorzaakt dan weer interne spanning.

De grote vraag? Lukt Magnette in z’n poging om de partijen bijeen te brengen? Hij beantwoordde de vraag zelf alvast filosofisch: “Zoals Winston Churchill zei: een pessimist ziet een probleem in elke mogelijkheid. Een optimist een mogelijkheid in elk probleem.”