Open Vld presenteert z’n sociaal-economisch programma, en de boodschap is daarbij duidelijk: meer mensen aan de slag is de enige oplossing. Maar in de marge rekenen ze ook af met demonen uit de huidige legislatuur: de macht van de Groep van Tien, het sociaal overleg dat regelmatig stokken in de wielen stak van hervormingsplannen van de regering, wordt beknot.

“Wij zeggen het altijd iets vriendelijker”, zo antwoordt Open Vld-voorzitter Gwendolyn Rutten lachend op de vraag of de liberalen nu net als Jan Jambon (N-VA) “de Groep van Tien willen afschaffen”. Maar in essentie is dat ook wat de Vlaamse liberalen zeggen. In hun sociaal-economisch programma, dat voorzitter Rutten en vice-premier Alexander De Croo (Open Vld) samen presenteren, zijn ze duidelijk over hoe ze toekomstig sociaal overleg zien.

“We willen een sterk sociaal overleg op bedrijfsniveau. Concreet betekent dit dat afspraken op bedrijfsniveau voorrang hebben op akkoorden op sector- of nationaal niveau”, zo zegt De Croo. “Het sociaal overleg op nationaal of zelfs sectoraal niveau is totaal voorbij gestreefd. Je onderhandelt met bedrijven die in allerlei landen actief zijn, die hele andere noden hebben. En bovendien start elke redenering van de Groep van Tien per definitie van de uitbuiting van de werknemer. Dat is echt wel achterhaald, zo is het in praktijk helemaal niet.”

Primaat van de sociale partners of de politiek?

De Groep van Tien was de afgelopen legislatuur vaak een doorn in het oog van Open Vld en N-VA, binnen de federale regering. Want telkens opnieuw werd binnen de kern hard onderhandeld over sociale en economische hervormingen, waarbij MR en CD&V telkens wat voorzichtiger en minder liberaal waren, en het akkoord hard bevochten was. Vervolgens gingen de sociale partners daar dan nog eens over, om opnieuw die maatregelen af te zwakken, tot grote frustratie van de Vlaamse liberalen en de N-VA.

“Een sociaal overleg op nationaal niveau kan blijven bestaan, bijvoorbeeld door te kijken of er geen onbedoelde effecten van sociaal-economische hervormingen zijn op landenniveau. Maar meer dan dat ook niet meer”, zegt De Croo. Die wil niet weten van “het primaat van de sociale partners”: “Heb ik iets gemist? Het is toch altijd de politiek geweest die de lijn bepaalt?”

Open Vld heeft meteen ook een pakketje klaar van wat ze aan hervormingen willen doorduwen: “Het aantal vrijwillige overuren willen we verdubbelen tot 200, dat elke werknemer het recht krijgt om te vragen het werk anders te mogen indelen (thuiswerk, glijdende uren, wisselende weekregimes…). De werkgever mag weigeren, maar moet dit wel grondig motiveren”, zegt Gwendolyn Rutten.

De essentie van boodschap is voor Open Vld simpel: er moeten meer mensen aan de slag, de activiteitsgraad moet gewoon hoger. Het grote voorbeeld is Nederland: daar zijn in verhouding gewoon veel meer mensen aan slag. En het overheidsbeslag ligt lager. Dat is meteen ook de ambitie van de liberalen: 1 procent van het bruto nationaal product over de hele lijn gaan besparen, oftewel 4,5 miljard. Want ze willen een begroting in evenwicht, tegen 2021 normaal gezien. “Dat kan als we geen tijd verliezen na de verkiezingen. Wij willen aan de slag”, zegt Rutten.

Een écht begrotingsplan heeft Open Vld nog niet vrijgegeven. Ze hebben hun cijfers doorgegeven aan het Planbureau, dat van alle partijen data krijgt om de programma’s na te rekenen. Pas dan krijgen we zicht op het volledige plaatje.