Het kappen van bomen in het Woud van Białowieża in Polen gaat gewoon door. De Poolse regering legt daarmee een uitspraak van het Europees Hof van Justitie naast zich neer. Daarmee dreigt één van de mooiste en meest ongerepte stukjes natuur in Europa te verdwijnen. Inclusief de bijzondere dieren die er leven.
Het Woud van Białowieża of Oerbos van Białowieża is het laatste dat overblijft van de eens uitgestrekte laaglandoerbossen van Centraal-Europa. De totale oppervlakte van het gebied is ongeveer 1.500 km². Daarvan ligt 876 km² in Wit-Rusland en 624 km² in Polen.
In het historische oerbos zijn meer dan 1.200 plantensoorten vastgesteld. Het is ook de enige plaats waar de laaglandwisent (een soort bison) nog leeft, naast wolven, Euraziatische lynxen, elanden en edelherten bijvoorbeeld. In het Oerbos van Białowieża komen ook negen spechtensoorten voor, waaronder de zeldzame drieteenspecht en witrugspecht.
Recht en Rechtvaardigheid
Ondanks nationale en internationale protesten heeft de in 2015 verkozen Poolse regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) opdracht gegeven tot intensivering van de houtkap in het oerbos.
In mei 2016 is daadwerkelijk op grote schaal begonnen met houtkap in het oude bos. Dat ging in tegen een in 2008 overeengekomen beheersplan met de Europese Commissie, iets waarvoor Polen zich ook rijkelijk liet subsidiëren.
De Poolse regering meent dat het kappen gerechtvaardigd is vanwege een uitgebroken plaag van de bastkever. Zo stelt Milieuminister Jan Szyszko dat het kappen van de bomen noodzakelijk is voor het behoud van beschermde biotopen en bescherming van wandelaars.
Onzinargument
Natuurbeschermers noemen dat een onzinargument. Volgens hen worden ook gezonde bomen van soms honderd jaar oud gekapt. De wetenschappers uit de Raad van Natuurbescherming (32 van de 39 leden) die kritiek hadden geuit op de plannen van Szyszko werden ontslagen en vervangen voor voorstanders van de kapplannen.
De plannen van Szyszko werden met klem door UNESCO, de IUCN, de Europese Commissie, wetenschappers en talloze natuurbeschermingsorganisaties over de hele wereld veroordeeld.
Begin 2017 escaleerde de situatie verder en worden grote delen van het oude bos onder de zaag genomen tussen Białowieża en Hajnówka/Narewka. Dat vond merendeels plaats in door UNESCO beschermde delen van het bos. Tegelijkertijd zijn de meeste boswegen in het gebied voor onbepaalde tijd gesloten voor toerisme: pottenkijkers zijn immers niet welkom.
Polen says NO
De Commissaris van Milieu van de EU, Karmenu Vella, maande de Poolse regering in maart 2017 aan om meteen te stoppen met de houtkap. Omdat de regering daar geen gehoor aan gaf binnen de gestelde termijn besloot de Europese Commissie op 13 juli 2017 dat Polen zich bij het Europees Hof van Justitie moest verantwoorden.
Op 28 juli 2017 stelde het Europees Hof van Justitie een noodverbod in op grootschalige houtkap in het Oerbos van Białowieża. De uitspraak van het Hof heeft bevestigd waar de Europese Unie, UNESCO en het merendeel van de wetenschappelijke gemeenschap zich zorgen over maken — dat niet de letterzetter, maar de toename van houtkap de biodiversiteit schade berokkent aan Białowieża.
Maar volgens Polen is dat niet mogelijk. De Poolse regering legt de uitspraak van het hof naast zich neer. Wat daarvan de gevolgen zijn is niet duidelijk – in principe kan Europa nu Polen sancties opleggen.