Het Poolse parlement heeft zich niets aangetrokken van dreigende woorden uit Brussel en is akkoord gegaan met de omstreden hervorming van de rechterlijke macht. Die houdt in dat de president rechters van het Hooggerechtshof met pensioen kan sturen en de politiek bepaalt wie er in de raad zit die nieuwe rechters benoemt. Het einde van de scheiding der machten dus, en een nieuwe stap richting dictatuur. En dat in een land dat lid is van de EU.

Zoals verwacht heeft de Poolse Senaat ingestemd met de omstreden wet op de hervorming van de rechtspraak. De stemverhouding was 55-23 met 2 onthoudingen.

De nieuwe wet gaat de regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) enorme invloed geven op de rechterlijke macht.

De wet regelt dat het parlement bepaalt wie er wordt benoemd bij de Raad voor de Rechtspraak. Die Raad regelt de benoemingen bij onder meer het Poolse hooggerechtshof.

De wetswijziging betekent het einde van de onafhankelijke rechtspraak in Polen.

“Noodzakelijk om een eind te maken aan corruptie bij de rechterlijke macht”

De regerende Recht- en Rechtvaardigheidspartij (PiS) van Jaroslaw Kaczynski vindt de hervormingen “noodzakelijk om een eind te maken aan corruptie bij de rechterlijke macht”. De PiS-partijleider en zijn minister van Justitie Ziobro zijn al lang bezig om deze wet door te voeren. Ze zeggen dat de nieuwe benoemingsprocedure hard nodig is omdat de rechters corrupt zijn en alleen hun eigen belangen behartigen. Kaczynski krijgt daarbij niet alleen steun van het parlement, president Duda en premier Szydlo, maar ook van veel Polen die het juridische systeem wantrouwen.

De EU is kritisch over de wetswijziging. De Europese Commissie wil maatregelen nemen tegen Polen, waaronder de mogelijkheid om boetes op te leggen of in het uiterste geval Polen het stemrecht in de Europese Raad ontnemen.

Maar de Poolse verkozenen hebben zich tot nu niets aangetrokken van dreigende woorden uit Brussel.

“Polen dreigt ermee gemarginaliseerd te worden”

Begin deze week weigerde president Duda zijn handtekening te zetten onder de eerste versie van de wet. Hij eiste toen dat het voorstel werd aangepast. Er stond in dat de helft van het parlement akkoord moest gaan met een benoeming. Duda wilde dat dat werd aangepast naar een 60%-meerderheid.

Een justitiecommissie heeft de suggestie van Duda overgenomen. De 1.300 voorgestelde wijzigingen van de oppositie zijn door de commissie verworpen.

EU-president Tusk, oud-premier van Polen, heeft president Duda om een ontmoeting gevraagd. Duda heeft die uitnodiging onmiddellijk afgeslagen.

Volgens Tusk gaan de hervormingen in tegen de Europese waarden. Polen dreigt erdoor gemarginaliseerd te worden, schreef hij in een verklaring.

“Nepdemocratie”

Er werd ook fel gedemonstreerd tegen de nieuwe wet in Polen zelf. De spil van het Poolse verzet is de voormalige hoogste rechter van het Constitutionele Hof Andrzej Rzeplinski. De opperrechter verzet zich tegen de regering die wetten doorvoert die volgens het Hof in strijd zijn met de grondwet.

“Dit is geen democratie. Dit is een nep-democratie”, zegt Rzeplinski. “We vertrouwden erop dat we een volk waren dat zijn vrijheid liefhad en zich verstandig gedroeg. En nu blijkt dat het volk helemaal niet zo verstandig is. Het blijkt in staat alles kapot te maken en met voeten te treden wat het heeft bereikt en een vreemd systeem te creëren dat geen democratie is, geen rechtsstaat en geen vrijheid toestaat.”

Ondanks deze zware kritiek, staan veel Polen nog achter hun regering. Want de kinderbijslag en het minimum loon zijn flink verhoogd. En de pensioenleeftijd ging juist omlaag.