Premier overlegt Europees om regels rond reizen uit te werken

De federale regering werkt hard aan een Europees initiatief, tegen de Europese Raad van donderdag, om afspraken te krijgen over reisverkeer in tijden van Covid. De uitbraak van de Britse variant baart iedereen zorgen, en niet-essentiële reizen helpen de verspreiding daarvan. Er was onder meer al contact tussen premier Alexander De Croo (Open Vld) en de Franse, Deense en Luxemburgse regeringsleiders. België zou graag één Europees kader hebben, eerder dan zelf regels te beginnen op te leggen.

In het nieuws: Donderdag is er een EU-top. Die levert mogelijk Europese actie op rond reizen.

De details: Iedereen wil vermijden dat de EU weer intern de grenzen dichtgooit, zoals bij de eerste golf in het voorjaar van 2020.

De kreten rond “grenzen sluiten“ doken de afgelopen dagen wel vaker op in de Belgische media, zelfs bij experts en sommige politici. Want de ‘Britse variant’ maakt sommigen héél zenuwachtig.
Naar de aanloop van het Belgische Overlegcomité vrijdag is ondertussen al heel wat gezegd en geschreven over het gaan beperken van verkeer van personen van en naar het buitenland: over hoeveel uur mensen in het buitenland ‘mogen’ zonder quarantaine of zonder verplichte testen, maar evengoed over de mogelijkheid om een “negatief reisadvies” te gaan geven.
De coronavariant B.1.1.7, de ‘Britse’ variant dus, ook wel ‘Nelly’ genoemd door wetenschappers in de UK, is meer besmettelijk dan andere stammen. En dat zou ook gelden voor de jongere generaties, kinderen en jongeren, die drager kunnen zijn.
De focus op de nieuwe variant is groot: het levert verschillende voorpagina’s op vandaag. Publiek vingerwijzen naar ‘daders’ hoort daar blijkbaar tegenwoordig ook bij: zowel De Standaard als Het Laatste Nieuws brengen vandaag in geuren en kleuren de details van één moeder in Edegem, die ging skiën, besmet raakte door het virus, en zo het sluiten van de lokale school veroorzaakte.
Dat voorbeeld brengt het debat rond niet-essentiële reizen opnieuw volop naar voren. Op het hoogste niveau wordt een nieuwe reeks maatregelen daarover voorbereid. “We hebben bij het kerstverlof vriendelijk gevraagd om niet te gaan reizen. Een pak mensen heeft zich daar niet aan gehouden. Maar voor de krokus en de weken ervoor en erna moeten we toch zorgen dat zich dat niet herhaalt”, zo is aan de top van de federale regering te horen.
Overleg met Frankrijk leverde daarover overigens wel het verlossende nieuws dat de zuiderburen meer dan waarschijnlijk hun skistations ook tijdens de krokus helemaal dicht houden: alvast een praktische zorg minder.

De essentie: België kijkt naar Europa, eerder dan zelf unilateraal maatregelen te willen nemen.

Binnen de regering leidt de kwestie rond reizen over de grens tot discussies. Er is de hardere lijn, bewandeld door Frank Vandenbroucke (Vooruit), die aanstuurt op het verbieden van niet-essentiële reizen. Maar die botst op een andere groep, met ook premier Alexander De Croo (Open Vld), die huivert voor al te zware restricties.
Daarbij geldt de ervaring van de eerste golf, in het voorjaar van 2020: toen gingen grenzen quasi helemaal dicht (met zelfs gemeentes die containers op de wegen langs een grensovergang plaatsten), en gold er zo’n reisverbod. Vervolgens moest de regering telkens een hele reeks uitzonderingen gaan toestaan, voor allerlei sectoren en beroepen, maar ook gezinssituaties, die niet anders konden dan reizen over de grens.
“Dat leverde toen continu miserie op, terwijl op dat moment wél alle scholen en bedrijven gesloten waren. Dat is nu niet het geval, hé”, zo licht een regeringsbron toe. “Een verbod moet meteen in orde zijn qua uitvoering, daar mag geen ruis ontstaan.”
Bovendien is er het internationale imago van België: als knooppunt in Europa zelf nu restricties gaan opleggen, die verder gaan dan de andere Europese landen, en bovendien nog unilateraal, dat wil de federale regering absoluut vermijden. “Iedereen kijkt naar ons, wat gaat België doen?“, zo is op de Zestien te horen.
De afgelopen dagen begon premier De Croo dus met contacten te leggen, naar de aanloop van de Europese top. Want het meest logisch is om binnen de EU gecoördineerd een actieplan over reizen, testen en quarantainemaatregelen af te spreken. Daar dringt België nu op aan, liefst met iedereen, desnoods met een kleinere groep landen.
“Iedereen zit met hetzelfde probleem. We kunnen niet maandenlang zeggen dat we meer Europese actie willen, om het dan zelf eenzijdig nu te gaan afkondigen. Dat zou een gigantische fout zijn ten opzichte van ons internationaal imago“, zo is te horen.
In die zin blijft het Overlegcomité op nu vrijdag behouden: er was eerder sprake van een versnelling, maar daar komt nu die Europese logica boven. Donderdag moet daar duidelijkheid over komen.

Opvallend: In West-Vlaanderen gold zo een paar uur een verbod op culturele, sport- en jeugdactiviteiten voor -12-jarigen.

Een paar uur, zo lang was de nieuwste maatregel van Carl Decaluwé, de West-Vlaamse gouverneur, van kracht. Zijn plan: alle naschoolse activiteiten van kinderen onder de twaalf jaar verbieden.
Het werd meteen een nieuw dieptepunt, zeker qua communicatie, in de bestrijding van de coronacrisis, met een heel pak vrijheidsbeperkende maatregelen. Zelden werkte een overheid rommeliger, en werd het politieke beslissingsproces van een “onafhankelijke ambtenaar” zo blootgelegd.
Decaluwé kondigde gisterennamiddag dat strenge verbod op eigen houtje aan, omdat de gevreesde ‘Britse variant’ in het West-Vlaamse Houthulst was gesignaleerd. Dat deed hij wel na overleg met Erika Vlieghe, lid van de GEMS, het adviesorgaan in de coronabestrijding.
Maar het verbod verraste meteen heel de Wetstraat: het was duidelijk een actie op eigen houtje, die niet was doorgesproken met het hoger niveau. Dat leidde tot verontwaardiging, zowel in de Vlaamse als de federale regering.
Bovendien was het niet de eerste keer dat Decaluwé zich op deze manier laat opmerken: al meermaals in deze crisis speelde hij zichzelf in de kijker met stoere maatregelen, tot frustratie van andere beleidsmakers, en met name partijgenoten. Decaluwé heeft immers diepe roots binnen CD&V. Maar in z’n moederpartij zit men meer dan verveeld met die optredens van de West-Vlaamse gouverneur: die stralen negatief af op de partij, zo oordeelt men.
En laat CD&V nu uitgerekend afgelopen weekend een fors pleidooi gegeven hebben voor “meer steun en empathie voor de jeugd”: plots kwam alles samen voor CD&V-voorzitter Joachim Coens, zelf vader en ook burgemeester in West-Vlaanderen. Zonder overleg ging Decaluwé dus regelrecht in tegen de kernboodschap van ‘zijn’ partij.
Een gouverneur is in principe dus een “onafhankelijke ambtenaar”, maar gisteren bleek daar nog weinig van aan. Want Coens schoot meteen in z’n wiek, publiek op Twitter. “Ik neem aan dat dit niet klopt?”, tweette die droog over het nieuws van de gouverneur. Die had ondertussen al laten aanpassen “dat het enkel voor binnenactiviteiten gold”, maar het kalf was verdronken.
Want Coens aarzelde niet om z’n eigen ministers in te schakelen, zowel Vlaams minister van Jeugd, Benjamin Dalle (CD&V), als Annelies Verlinden (CD&V) van Binnenlandse Zaken, die beiden Decaluwé opbelden en terugfloten. Bovendien belde Coens ook zelf Decaluwé, wat hij doodleuk opnieuw op Twitter liet weten. “Net de gouverneur gebeld: geen verbod.”
Van ‘goed bestuur’ was niet bepaald sprake, in de hele onverkwikkende episode. “CD&V hanteert hier toch de aanpak van een andere eeuw, zij het met de communicatiemiddelen van deze eeuw”, zo was het droge commentaar van een coalitiepartner.
Bovendien zegt het iets over hoe kwetsbaar het gedateerde systeem van gouverneurs is: kunnen zij zomaar soloslim spelen, om dan vervolgens door de eigen partijvoorzitter te worden teruggefloten? Als ‘onafhankelijk ambtenaar’ kan dat tellen.
Het legt de noodzaak tot een omvorming van het systeem bloot: in een institutionele opbouw met een federaal niveau én gewesten, is daar nog nood aan provincies? Meer en meer mensen geloven van niet. En zoals Decaluwé zelf eerder al terecht opmerkte: zelfs als provincies zouden worden afgeschaft, blijft de gouverneur bestaan. Want dat is een ambtenaar die afhangt van Binnenlandse Zaken. Tijd dus om ook met die archaïsche en overbodige functie in een hervorming komaf te maken?

De mea culpa (1): Bart Tommelein en Open Vld gaan door het stof over de zonnepanelen.

Je kan van Bart Tommelein (Open Vld) veel zeggen, maar communicatie blijft toch z’n specialiteit. En dus voelde het Open Vld-kopstuk, vandaag burgemeester van Oostende, maar in een vorig leven minister van Energie in de Vlaamse regering, goed aan dat hij ‘iets’ moest doen.
Immers, zijn naam en politiek merk zijn innig verbonden aan de kwestie van de zonnepanelen. Daar viel vorige week het langverwachte lijk uit de kast: het Grondwettelijk Hof vernietigde de regeling die toelaat dat eigenaars met een slimme meter gecompenseerd worden voor hun overtollige opgewekte stroom. Meteen waren 100.000 Vlaamse gezinnen gedupeerd.
De Vlaamse regering belooft wel een compensatieregeling (die liefst een half miljard zal kosten), maar het was toch vooral Open Vld dat dreigde dit dossier als een molensteen rond hun nek te krijgen. Dat leidde intern tot stevige discussie: iedereen besefte dat de geloofwaardigheid van de partij in dit dossier wat in het gedrang was. En dus kwam Tommelein met excuses, gisteren in De Afspraak, vanmorgen op zijn Facebook-pagina.
“Ik excuseer mij dat hetgeen dat wij voor ogen hadden niet is gelukt. Maar wij hebben het gedaan in de overtuiging dat het belangrijk was voor mensen die zonnepanelen hebben dat de afspraken zouden nagekomen worden. (…) Ik betreur dat wij die terugdraaiende teller niet kunnen gebruiken als compensatie, maar ik vind wel dat er andere compensaties moeten komen. We moeten ervoor zorgen dat de mensen geen verlies doen aan hun zonnepanelen”, zo schrijft Tommelein.
Daarmee hoopt men bij Open Vld alvast het vervelende dossier wat te kunnen indijken. Maar de loodzware financiële last van een compensatie belooft toch op de Vlaamse regering door te wegen, zelfs in tijden van corona.

De mea culpa (2): Marc Raisière, CEO van Belfius, moet zich nederig opstellen.

Zijn mandaat was net door de federale regering verlengd, met vier jaar. Dus Marc Raisière mag van geluk spreken, want de aandeelhouder, de Belgische staat, was “not amused” gisteren.
Bij de PS, met vicepremier Pierre-Yves Dermagne op kop, maar evengoed bij de MR, maakte men zich druk in de uitspraken van Raisière in een interview met Trends-Tendances, waarin die doodleuk over de lijdende horecasector stelde “dat we toch niet al te veel cafés en restaurants hadden”, en dat de sector een “reinigingsperiode” nodig had.
Dat leverde woeste reacties op van de horecafederatie zelf. Na uren intern overleg kwam Raisière met verwachte excuses. “Het was geenszins mijn bedoeling een sector die ik respecteer te stigmatiseren of personen te kwetsen”, zo liet hij weten in een mededeling.
Nu volgt nog een rondje “overleg”: de horecafederaties worden uitgenodigd, en daar zal de CEO dan tekst en uitleg geven over hoe zijn bank de sector blijft ondersteunen. Een uitkomst die zowat op voorhand gescript kon worden.
Of daarmee de zaak helemaal afgelopen is, is niet zeker. Verschillende partijen vroegen gisteren hoorzittingen om Raisière zelf in de Kamer aan de tand te voelen. Dat zou ongetwijfeld nog interessante gesprekken kunnen opleveren met de belangrijkste bankier van een overheidsbank.

De moeite om te lezen: De reden waarom het zo lang duurde om de Vlaamse vaccinatiecentra aan te duiden.

In een splijtend opiniestuk in De Morgen maakt marktonderzoeker Jan Callebaut gehakt van de lamentabele manier waarop Vlaanderen uiteindelijk een selectie maakte voor haar vaccinatiecentra. De analyse is veelzeggend over de manier waarop de regio Vlaanderen zichzelf beheert. Vlaanderen loopt overigens fors achter op Wallonië, als het gaat over het tempo waaraan gevaccineerd wordt.
Voor de gemeentes in Vlaanderen zijn immers allerlei administratieve samenwerkingsverbanden afgesloten, die in overleg zaken beheren. Op zich niets mis mee, maar nu blijkt dat het voor elke afzonderlijke zaak een ander kluwen is.
Zo zijn er dus, zo schrijft Callebaut, ziekenhuisnetwerken die verschillend zijn van ziekenhuisregio’s, die op hun beurt niet overlappen met de regionale zorgzones en uiteraard niet aansluiten bij het lokaal gezondheidsoverleg of identiek zijn aan de huisartsenwachtpostenstructuur of deze van de apothekers. En nog fraaier: de vaccinatieorganisatie is het domein van de eerstelijnszorgzones, die uiteraard weer niet overlappen. Dat maakte volgens Callebaut dat het dus erg lang duurde, voor uiteindelijk de 94 centra in Vlaanderen werden aangeduid.
Het is al langer de vraag van de Vlaamse overheid om meer gemeenten te laten fuseren, om zaken te vereenvoudigen. Grotere lokale bestuurseenheden zouden logischer zijn: maar verschillende partijen liggen in praktijk dwars, ze verliezen dan immers hun lokale machtsbasis.

Opletten met woorden: Neen, het Belgische leger gaat dan toch niet samenwerken met China.

Beetje verbazing, gisteren in de Wetstraat: de minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS) liet op Twitter weten dat ze “een gesprek had gehad met de Chinese ambassadeur in België, Cao Zhongming”, en wel “over onze bilaterale samenwerking“.
Dat deed de wenkbrauwen fronsen: sinds wanneer werkt ons land samen met China op vlak van defensie? Wel, niet dus. Het was eerder een iets te enthousiast geformuleerde tweet van het kabinet. “Minister Dedonder is haar tour van ambassadeurs aan het doen, en heeft onder meer al de Franse, Amerikaanse en Nederlandse ambassadeur gezien, net als dus nu de Chinezen. Maar ‘samenwerking’ is een sterk woord, daar is geen sprake van. Het gaat om een gewoon protocollair diplomatiek onderhoud, meer niet“, zo duidt haar woordvoerder.