Vraag het aan elke schrijver – romancier, scenarist of journalist – en ze zullen je allemaal hetzelfde vertellen: komisch schrijven is het allermoeilijkst. Sitcoms worden dan ook vaak onderschat, ze worden veelvuldig bekeken, maar te weinig geprezen. En soms is dat een flagrant onrecht. Wij willen vandaag ‘Black-ish’ onder het lof bedelven.

Sitcoms worden vaak gezien als no-brainers, als die twintig minuten vertier die je na een alweer veel te lang uitgelopen vergadering of een slopende werkdag alsnog met een licht hoofd in bed kan doen kruipen. Dat is hun rol.

Maar soms doen ze ook veel meer, slagen ze erin om met een kwinkslag en heel zachtjes dingen aan te kaarten. Cameron en Mitchell uit Modern Family zijn het bekendste en het beste voorbeeld: een Amerikaans homokoppel dat een adoptiedochter heeft én gehuwd is. Wees maar zeker dat het mensen inspireert of misschien wel doet beseffen dat er helemaal niets verkeerd mee is.

Black-ish heeft ook zo’n rol, zij het dan meer onderhuids.

Te blank

Met hun 24 episodes per seizoen moeten sitcoms er voor zorgen dat ze érg vaak origineel uit de hoek kunnen komen en vaak gaan ze dan ook nog eens eindeloos door, want eerlijk: op nog een seizoen van The Big Bang Theory zitten we écht niet meer te wachten.

Tijd voor vers bloed, enter Black-ish. Black-ish draait rond het gezin van André ‘Dre’ Johnson. Dre heeft het goed, heeft een hoge functie in een reclamebureau, is getrouwd met zijn grote liefde Bow (voluit Rainbow, actrice Tracee Ellis Ross is de dochter van Diana Ross) die verpleegster is. Samen hebben ze vier kinderen: Zoey, Junior en de überschattige tweeling Jack en Diane. Dre’s vader, die zijn zoon stiekem maar een sukkel vindt, woont bij hen in.

In de pilootaflevering krijgt Dre promotie op zijn werk. Hij wordt het hoofd van de nieuwe “urban division” en enerzijds is hij trots omdat hij als zwarte man nu zijn plaats heeft veroverd tussen een select clubje dat uitsluitend blank is, – zijn overwinning is een overwinning voor de gehele zwarte gemeenschap – anderzijds worstelt hij het met het gevoel dat het toch ook weer typisch is dat ze een zwarte man het label “urban” hebben opgekleefd.

Tegelijkertijd ziet hij de zwarte identiteit uit zijn gezin wegsijpelen. Ze groeien namelijk op in een goeie overwegend blanke buurt, wonen in een groot huis en gaan naar een overwegend blanke school. Heel veel van de episodes starten dan ook met de verontwaardiging van Dre – die het altijd goed bedoelt – over iets dat zijn kinderen niet meer lijken te kennen of te doen, maar dat zo eigen is aan de zwarte gemeenschap. Zijn kinderen zijn als de Kinder Surprises: zwart vanbuiten, wit vanbinnen. En dat wil Dre veranderen.

3 personages om te zien

1. Andre ‘Dre’ Johnson (Anthony Anderson)

De spilfiguur. Hij zit vol verontwaardiging en begrijpt niet hoe het zover is kunnen komen met zijn gezin. Hoe komt het in godsnaam dat ze elke voeling met hun identiteit verloren zijn? Hoe komt het dat ze het onderlinge knikje van erkenning tussen zwarten niet meer kennen? En zijn zijn kinderen niet te verwend? En waarom wil zijn zoon in godsnaam hockey gaan spelen, zo een blanke sport? En waarom heeft hij geen zwarte vrienden?

Dre is een zorgzame vader die van zichzelf vindt dat hij een nieuwe moderne man is. Hij neemt een selfie van zichzelf uit pure onvervalste trots als hij een keer de afwasmachine heeft ingeladen en is vervolgens verontwaardigd wanneer blijkt dat zijn vrouw Bow niet dezelfde trots voelt. En als hij de kinderen één keer naar school brengt samen met een lading (in de winkel gekochte) cupcakes wordt hij op handen gedragen door de kinderen én is hij verontwaardigd dat dat effect niet blijft duren.

Dre is ook de vader die met zijn seksueel ontluikende zoon – die hij eens betrapt heeft op masturberen – wil praten over seks en seksualiteit (“the talk) omdat dat iets is tussen vader en zoon, maar dat eigenlijk wil doen zonder het over seks te hebben én hij heeft een lesbische zus die hij nooit als dusdanig heeft durven erkennen.

Hij lijkt voortdurend in overdrive te staan en zit vol verontwaardiging waardoor hij ook wel eens vermoeiend kan zijn voor zijn omgeving. Gelukkig heeft hij nog één zwarte mannelijke collega op het werk die hem meestal wel begrijpt als het Dre weer eens te veel is geworden.

2. Jack & Diane Johnson (Miles Brown & Marsai Martin)

De schattige tweeling is genoemd naar het gelijknamige liedje van John Mellencamp uit 1982.

Jack en Diane zijn veel slimmer dan goed is voor Dre en Bow. Soms zijn ze aandoenlijk onschuldig, zoals die keer dat ze zich een hele dag op hun kamer hebben schuilgehouden met de deur dicht omdat ze oprecht geloofden dat dat de reden was waarom Junior een speciaal gesprek kreeg met – en dus extra aandacht van – hun vader.

Op heel veel andere momenten zijn ze slim en weten ze hun talenten te misbruiken. Vooral de kleine Jack is zich er heel erg van bewust dat hij er schattig uitziet en dat hij daardoor dingen gedaan kan krijgen. Kindacteurs zijn heel vaak irritant, Jack en Diane daarentegen zijn supercute.

3. Zoey Johnson (Yara Shahidi)

De tienerdochter van het gezin. Ze is te vergelijken met Haley uit Modern Family, maar ze is wel slimmer. Zoey is erg modebewust en vaak met haar uiterlijk bezig, staat op school in het middelpunt van de belangstelling en schaamt zich voor haar broer Junior die zo nerdy is en zo onbeholpen is als het op meisjes aankomt dat haar reputatie op het spel komt te staan.

Zoey is vergroeid met haar telefoon en meet haar succes af aan materiële dingen. Toch weet ze ook wat hard werken is. Wanneer blijkt dat ze een vlog heeft over make-up met bijna 100.000 volgers neemt Dre haar mee naar het reclamebureau waar ze bijna moeiteloos drie goeie insteken voor een pitch uitwerkt. Dre ziet haar dan ook als zijn gedoodverfde opvolger.

Zoey weet dat ze er goed uitziet, Dre weet dat ook, maar wil niet erkennen dat daar op een gegeven moment ook vriendjes en relaties bij komen kijken. Komt daar nog eens bij dat het eerste vriendje van Zoey een blanke Fransman is.

Waarom kijken?

In de eerste plaats moet je kijken omdat Black-ish grappig is. We moeten er meermaals om lachen in één aflevering en staan soms verteld van de creativiteit van de beeldtaal. De afleveringen worden verteld vanuit het perspectief van Dre en soms kruipen we dan ook in zijn hoofd, zien we de dingen hoe hij de dingen ziet, of krijgen we denkbeeldige montages te zien van uitvergrote clichés.

Maar Black-ish doet meer, want de serie heeft ook een sociale en een politieke component. Ook blanken worden zachtjes met de vinger gewezen over hun omgang met zwarten. Zo is het niet aan blanken om een zwarte “bro” te noemen en heeft Dre een collega die hem steevast “Dr. Dre” noemt. Goedbedoeld, maar Dre ergert zich er dood aan. In een andere aflevering wordt de origine en het gebruik van het woord “nigger” uitgespit. Wie mag het gebruiken en vooral: wie niet?

De serie vraagt zich openlijk af in hoeverre huidskleur nog een rol speelt op de werkvloer en in de samenleving en in hoeverre huidskleur nog een rol zou mogen spelen. Zo kunnen we de promotie van Dre op het reclamebureau (tot vice-president van de Urban Division) als racistisch bestempelen. De voice-over van Dre vraagt zich in de pilootaflevering af “Did they just put me in charge of black stuff?”

De sterkste episode op dit vlak is Hope die heel direct over politiegeweld en de Black Lives Matter-protesten gaat. In de discussie die volgt in het gezin na het zien van een nieuwsreportage, worden echte namen van slachtoffers gebruikt. Evenzeer wordt er in deze aflevering gepraat over het belang van protest en discussie, ten voordele van geweld.

Het derde seizoen van Black-ish is nu lopende dus er is wat in te halen, maar wie eraan begint zal merken dat het een plezier is en een plezier blijft om te kijken.

We hebben een kleine rekensom gemaakt: 48 afleveringen die telkens 20 minuten duren, zijn 960 minuten of 16 uur. Perfect voor dit weekend.

De twee eerste seizoenen van Black-ish zijn te bekijken via Play More van Telenet.