Een oude discussie bij de socialisten barst los: die van nieuwkomers. De huidige voorzitter John Crombez volgt daar de ‘flinkse’ lijn, hij steunt z’n Nederlandse collega Diederik Samsom, die vluchtelingen terug wil sturen naar Turkije. Crombez kiest duidelijk een kamp in de vluchtelingencrisis, en dat komt hard aan bij de ‘progressieve’ vleugel van de partij.
En zeggen dat Crombez bij de voorzittersverkiezingen tegen Bruno Tobback vorig jaar toch wel eerder de ‘progressieve’ kandidaat was, de man van de linkervleugel. Terwijl Tobback zich met moeite socialist noemde, eerder sociaal-democraat, bespeelde Crombez de vakbonden maar ook de stadssocialisten, de hipsters, en stelde hij overal kartels met de groenen in het vooruitzicht.
Maar in de huidige asielcrisis die over Europa trekt, kiest Crombez voor een heel andere lijn. Hij steunt de zogenaamde ‘push backs’, het idee om vluchtelingen terug te sturen per veerboot of vliegtuig. Uitgerekend vanmorgen pakt staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) daarmee uit: op Zaventem vertrok een chartervlucht, vol uitgeprocedeerde Irakezen. “Europese primeur”, tweette Francken trots.
De bocht van de Nederlanders
Dat terugsturen van vluchtelingen is een cruciaal element in het plan van de Nederlanders, die de eerste zes maanden van 2016 de Europese Unie leiden. Het paarse kabinet van de liberaal Mark Rutte (VVD) heeft zo’n plan voor Europa op tafel gelegd: veel strengere grenscontroles én een plafond van het aantal vluchtelingen. Z’n coalitiepartner, de Nederlandse PvdA-leider Diederik Samsom, was daarbij heel concreet: per veerboot naar Turkije terug. Met maximum nog 250.000 vluchtelingen per jaar die Europa binnen mogen.
John Crombez sluit zich nu bij Samsom aan. Dat is op z’n minst een breuk met de lijn die een aantal van z’n eigen kopstukken tot nu toe bewandelden. Onder meer Dirk Van der Maelen in de Kamer en Kathleen Van Brempt in het Europees Parlement vielen de regering en de Europese Commissie al aan, omdat zo’n beleid in strijd is met Europese en internationale wetgeving.
De erfenis van Elchardus
Hoe met nieuwkomers omgaan: het is een oude discussie bij de socialisten. Onder impuls van invloedrijke denker en VUB-professor Mark Elchardus koos de partij jaren geleden al voor een veel fermere houding tegen migranten. De prijs van migratie, met alle negatieve effecten, wordt vooral betaald door de zwakken, door diegenen die nu al aan de onderkant zitten. Het is immers in de volkswijken dat plots golven nieuwkomers opduiken, dat de samenlevingsproblemen het grootst zijn, was Elchardus z’n redenering. De socialisten kunnen die problematiek niet negeren, en enkel ‘solidariteit’ prediken. Ze moeten een stevig beleid ontwikkelen, en durven voor ‘integratie’ kiezen.
Die ferme houding botst met de ‘progressieve’ vleugel, diegenen die smalend door tegenstanders de ‘loftsocialisten’ genoemd worden. Zij voelen zich veel meer verwant met de groenen. Niet toevallig haalde Groen gisteren snoeihard uit naar de sp.a. “Het is niet door de N-VA rechts voorbij te steken dat progressieven het draagvlak vergroten voor opvang van oorlogsvluchtelingen”, zo reageert Wouter De Vriendt (Groen) op Crombez. De groenen ruiken een unieke kans om zich in oppositie te distantiëren van de socialisten.
Kritiek uit … Leuven
Dat Crombez, die eerder ook al in de strijd tegen terreur en radicalisering van moslims zeer scherpe standpunten innam, steviger dan de centrumrechtse regering, nu ook in de vluchtelingencrisis kiest voor de harde lijn, is toch wat verrassend. En minstens even verrassend: de Leuvense burgemeester Louis Tobback, die daar als enige openlijk kritiek op heeft. “Ik kan daar alleen over zeggen dat het plan-Samsom totaal in strijd is met alle uitspraken van Europese instanties, inclusief de rechtspraak”, zo zegt Tobback in De Morgen. Laat Tobback nu uitgerekend diegene zijn die jaren de exponent van die ‘flinke’ lijn was, erg geloofwaardig is die kritiek dus niet. De strijd Crombez-Tobback jr. is duidelijk nog niet verteerd.
Hoe dan ook, Crombez heeft de Europese sociaal-democraten aan z’n kant. Onder meer in de Europese Commissie, met Frans Timmermans. Maar ook onder meer in Oostenrijk, waar een regering met socialisten een plafond van het aantal asielzoekers invoerde. Dat is in strijd met de Conventie van Genève, die nu dus met zo’n quotasysteem deels genegeerd zou worden.
Europese primeur, chartervlucht vol vrijwillige terugkeerders. Bestemming: Bagdad. pic.twitter.com/J1RwMuv8Fu
— Theo Francken (@FranckenTheo) February 1, 2016