Consumentenorganisatie Testaankoop en gelijkekansencentrum Unia hebben de NMBS een ultimatum gesteld om haar tariefbeleid aan te passen. De organisaties merken op dat sommige vervoersbewijzen goedkoper zijn als reizigers deze via de app kopen, wat volgens hen neerkomt op een verborgen vorm van discriminatie. “Niet iedereen heeft toegang tot een smartphone”, klinkt het. Als de NMBS geen actie onderneemt, overwegen de organisaties naar de rechtbank te stappen.
Wie via de app van de NMBS een vervoersbewijs koopt, betaalt soms minder dan wie hetzelfde ticket via een fysiek verkooppunt aanschaft. Testaankoop en Unia zijn hier niet over te spreken.
“De Standard Multi, de 10-rittenkaart, wordt via de digitale applicatie 3 euro goedkoper aangeboden dan via de loketten en verkoopautomaten,” verduidelijkt Testaankoop. “Bij de Youth Multi, het equivalent voor personen jonger dan 26, bedraagt het prijsverschil 2 euro.”
Daarnaast worden sommige tickets uitsluitend via digitale kanalen aangeboden. Testaankoop verwijst specifiek naar het Flex-abonnement, waarmee reizigers 2 tot 3 keer per week op hetzelfde traject kunnen reizen. “Reizigers zonder smartphone hebben geen toegang tot dit voordelig vervoerbewijs”, zegt de organisatie.
Verborgen discriminatie
Testaankoop en Unia spreken van een verborgen vorm van discriminatie. “Sommige reizigers beschikken niet over de financiële middelen om een smartphone aan te schaffen en te gebruiken”, zegt Unia. “Daarnaast zijn er mensen die omwille van hun leeftijd, gezondheidstoestand of handicap niet in staat zijn om met een smartphone te werken.”
De inkorting van de loketopeningsuren vanaf 1 maart 2024 zal volgens Unia de reizigers nog meer naar digitale oplossingen drijven, wat de discriminatie verder versterkt.
NMBS verdedigt zijn beleid
De NMBS stelt dat haar beheerscontract het toelaat om een prijsvoordeel te hanteren voor digitale producten. Het spoorbedrijf benadrukt dat het slechts om een beperkt aantal vervoerbewijzen gaat en dat het prijsverschil miniem is. Bovendien zouden digitale producten fraude beperken, minder discussies uitlokken met treinbegeleiders en het gebruiksgemak bevorderen.
Testaankoop en Unia vinden deze argumenten echter niet overtuigend. Ze wijzen erop dat de NMBS zich heeft aangesloten bij het DigitAll-platform, dat digitale inclusie bepleit. “Zo’n engagement mag zich niet beperken tot een oproep aan de overheden om de digitale vaardigheden van de eindgebruiker te verbeteren via training en vorming. Er zullen altijd mensen zijn die niet digitaal kunnen of willen gebruikmaken van het aanbod”, stellen de organisaties.
Ultimatum voor de NMBS
Testaankoop en Unia stellen de NMBS daarom voor een ultimatum. Het overheidsbedrijf heeft tot en met 31 augustus 2024 de tijd om te bevestigen dat het niet langer digitale voordeeltarieven en exclusief digitaal aanbod zal hanteren. Als de NMBS tegen het einde van de zomer niet van koers verandert, zullen de twee organisaties naar de rechtbank trekken om deze vorm van digitale discriminatie aan te vechten.