De krasse filmknarren achter de camera blijven het goed doen: van Steven Spielberg (74) komt nog voor het einde van het jaar West Side Story in de zalen, Martin Scorsese (78) is voor AppleTV+ volop bezig met Killers Of The Flower Moon en hoewel Ridley Scott (83) stevig zijn best doet, kan hij niet tippen aan Clint Eastwood (91) die met Cry Macho op zijn gezegende leeftijd net weer een film heeft afgewerkt die hij zelf geregisseerd heeft én waar hij zelf ook de hoofdrol in speelt. Die is voor in november, maar de laatste worp van Ridley Scott is nu al te bekijken.

Ridley Scott is nog steeds aan een stevig tempo aan het filmen. Zijn House Of Gucci – met onder andere Adam Driver en Lady Gaga – is net afgewerkt (releasedatum: 24 november) en onder andere een Alien-prequel en een Gladiator-sequel staan in de steigers. Dat is allemaal toekomstmuziek, maar The Last Duel is voor nu.

Die film speelt zich af in het Frankrijk van de 13de eeuw en als de makers van films als Gladiator en vooral ook Kingdom Of Heaven met iets ridderachtig afkomt, zijn we al snel geneigd te denken dat we dit al een keer gezien hebben. Dat klopt echter niet helemaal. Scott heeft immers een film gemaakt die helemaal met zijn tijd mee is, hoewel hij volloopt met ridders en jonkheren.

Damon en Affleck opnieuw samen aan de schrijftafel

Dat komt omdat Scott hier het perspectief van de vrouw in rekening brengt, een gezichtspunt dat in andere ridderfilms nagenoeg onzichtbaar is. Matt Damon – met hilarisch New Kids-achtig kapsel – speelt Jean de Carrouges, een krijgsheer die bij de terugkeer van één van zijn militaire expedities te horen krijgt dat zijn vrouw Marguerite (Jodie Comer) verkracht is door jonkheer Jacques Le Gris (Adam Driver). Jean twijfelt niet en daagt de jonkheer uit tot een duel waarin hij de eer van zijn vrouw zal verdedigen en dat meteen ook de waarheid zal vastleggen: als Jean het duel wint, wil dat zeggen dat Marguerite de waarheid sprak. Sterft Jean, dan is dat een teken van de Heer dat de dame gelogen heeft en zal ze – naakt, geschoren en geketend – op de brandstapel belanden.

Matt Damon en Ben Affleck engageerden zich niet alleen voor een rol in deze film, maar schreven ook het script. Het was de eerste keer sinds Good Will Hunting dat de vrienden weer samen aan de schrijftafel gingen zitten, maar goed wetend hoe belangrijk het was dat ze dit juist deden, haalden ze ook Nicole Holofcener aan boord om het vrouwelijke perspectief in het script beter uit te werken.

Jodie Comer schittert

Dat is alvast goed gelukt, want het is de schitterende Jodie Comer die met de film aan de haal gaat. Als Marguerite wordt ze uitgehuwelijkt aan Jean de Carrouges, een wat kleurloze man, maar wel eentje die vastbesloten is om goed voor haar te zorgen. Wanneer ze net seks hebben gehad vraagt hij zelfs altijd of zij ook tot een hoogtepunt gekomen is, want dat blijkt belangrijk te zijn om een nageslacht te kunnen verwekken. Dat gezegd zijnde is het wel hij, de man des huizes, die bepaalt wanneer er gesekst wordt. Marguerite ondergaat, geniet op geen enkel moment. En hoe ‘goed’ Jean dan wel mag zijn voor haar voor een man van zijn tijd: wanneer Marguerite niet meteen zwanger wordt zegt hij “dat dat wel lukte bij zijn vorige vrouw” en wanneer hij hoort dat Marguerite verkracht is, dwingt hij haar meteen weer tot seks, want het kan toch niet zijn dat Le Gris de laatste man is die zijn vrouw bereden heeft?

Heel de film lang voelen we hoe eenzaam Marguerite staat met haar pijn en het is dan ook moeilijk om te zien hoe ze zelfs geen steun krijgt van de andere vrouwen in haar omgeving. Van haar schoonmoeder (Harriet Walter) krijgt ze te horen dat zij ook ooit jong en mooi is geweest en ook verkracht is geweest (“dat is gewoon hoe het gaat”) en haar beste vriendin Marie (Tallulah Haddon) meent dat wat Marguerite bestempelt als verkrachting wel seks met wederzijdse instemming moet geweest zijn, want “je zei toch ooit dat je ‘m aantrekkelijk vond?”

Drie perspectieven

Ridley Scott heeft z’n film in drieën verdeeld en vertelt telkens hetzelfde verhaal uit het perspectief van één van de drie hoofdpersonages. Dat is een interessante manier van werken omdat we zien hoe de waarheid telkens anders ingekleurd wordt, alleen komt zijn film wel heel erg traag op gang en hadden we het eerste halfuur best kunnen missen.

Een stevige 600 jaar later zijn er gelukkig al enkele dingen anders. Zo zijn we opgelucht dat de verkrachting van een vrouw nu wel degelijk een misdaad jegens die vrouw is en geen misdaad tegenover de man en diens bezit en vermogen. Tegelijkertijd – en dat is natuurlijk wat Scott en de zijnen met The Last Duel wilden duidelijk maken – is er ook nog heel veel hetzelfde. Het blijft moeilijk om als slachtoffer van seksueel misbruik (in welke vorm dan ook) naar buiten te komen omdat je nog steeds niet altijd geloofd wordt, nog steeds te horen krijgt dat je ’t wel uitgelokt zal hebben en nog steeds niet zeker bent van een veroordeling van de dader. Als een ridderfilm zijn kijkers daar over kan doen nadenken, is het een goeie film.

Score: 8/10