De wereldwijde landdegradatie door menselijke activiteiten neemt snel toe. Inmiddels moet al bijna 40 procent van het landoppervlak op aarde als gedegradeerd gebied worden gedefinieerd. De helft van de wereldbevolking lijdt onder de gevolgen van die evoluties. Dat blijkt uit een onderzoek van de United Nations Convention to Combat Desertification.

Het rapport benadrukt dat het vermogen van de wereld om zijn groeiende bevolking te voeden, door de toenemende landdegradatie in het gedrang komt. “Het grootste deel van die schade moet aan de voedselproductie worden toegeschreven”, luidt het.

“Vooral vrouwen in ontwikkelingslanden worden zwaar getroffen, omdat ze vaak geen wettelijke eigendomsrechten op de terreinen hebben en gemakkelijk kunnen worden verdreven wanneer de omstandigheden moeilijker worden.”

Wereldwijd

“Overal op de planeet wordt landdegradatie vastgesteld”, zeggen de onderzoekers. “Het fenomeen wordt vaak in verband gebracht met dorre woestijnen, de vernietiging van regenwouden of een stedelijke wildgroei. Maar ook ogenschijnlijk groene gebieden die intensief worden bebouwd of van hun natuurlijke vegetatie zijn ontdaan, horen in deze categorie thuis.”

“Op gedegradeerd land wordt het steeds moeilijker om voedsel te verbouwen. De bodem en de watervoorraden raken immers steeds meer uitgeput. Degradatie draagt ook bij tot het verlies aan biodiversiteit.”

“Bovendien kan het fenomeen de klimaatcrisis verergeren, aangezien er sprake is van een aantasting van het vermogen van de planeet om koolstofdioxide te absorberen en op te slaan. De grootste schade door landdegradatie moet aan de voedselproductie worden toegeschreven, maar ook de consumptie van andere goederen, zoals textiel, levert een bijdrage.”

Landdegradatie is het duidelijkst zichtbaar in ontwikkelingslanden, maar de hoofdoorzaak van de overconsumptie is vooral geconcentreerd in de rijke wereld, die de consumptie van vlees en fast fashion stimuleert.

“Zonder dringende maatregelen zal het probleem zich verder verspreiden”, waarschuwt het rapport. “Tegen het midden van deze eeuw zal met het huidige tempo aan landdegradatie een bijkomend gebied met de omvang van Zuid-Amerika aan degradatie ten prooi zijn gevallen.”

Ibrahim Thiaw, secretaris van de Convention to Combat Desertification, benadrukte dat het herstel van aangetast land soms met eenvoudige methoden kan worden gerealiseerd, maar hij waarschuwde dat veel boeren deze stappen niet nemen. “Daarbij moet worden gewezen op productiedruk, een gebrek aan kennis, een slecht lokaal bestuur of een gebrek aan toegang tot hulpbronnen”, voert Thiaw aan.

Winst

Elke dollar die echter aan de restauratie van gedegradeerd land wordt besteed, zou volgens de Verenigde Naties nochtans een meerwaarde tussen 7 dollar en 30 dollar aan verhoogde productie en andere voordelen opleveren.

Thiaw heeft het beleid en het bedrijfsleven opgeroepen om de volgende tien jaar 1,6 biljoen dollar te investeren om ongeveer een miljard hectare aangetast land – een gebied met ongeveer de omvang van de Verenigde Staten of China – weer gezond te maken.

“Dit budget zou slechts een klein deel vertegenwoordigen van de 700 miljard dollar die jaarlijks aan subsidies voor landbouw en fossiele brandstoffen wordt uitgegeven, maar zou wel de bodem, de watervoorraden en de vruchtbaarheid van de planeet beschermen”, beklemtoonde Thiaw. 

“De moderne landbouw heeft het aanzien van de planeet veranderd, meer dan enige andere menselijke activiteit”, zei Thiaw. “We moeten dringend onze wereldwijde voedselsystemen – die verantwoordelijk zijn voor 80 procent van de ontbossing en 70 procent van het zoetwatergebruik en de grootste oorzaak zijn van het verlies aan biodiversiteit – heroverwegen.”

Volgens het rapport wordt jaarlijks 44 biljoen dollar – ongeveer de helft van de wereldwijde economische productie – door landdegradatie in gevaar gebracht.

Maar het economische voordeel van het herstel van gedegradeerd land zou tussen 125 biljoen dollar en 140 biljoen dollar per jaar kunnen bedragen. Dat zou ongeveer 50 procent meer zijn dan het wereldwijde bruto binnenlands product van 93 biljoen dollar dat vorig jaar werd opgetekend.

(lb)