In hoeverre hebben N-VA en Vlaams Belang het recht om de Vivaldi-ploeg van Alexander De Croo (Open Vld) als “illegitiem” te bestempelen, het “niet onze regering” te noemen? Met de dramatische rellen in het parlement van de Verenigde Staten als achtergrond, toonde de regering De Croo I, een ploeg van paars, groen en CD&V, zich voor het eerst erg assertief naar de Vlaamse oppositie toe. “Laat ons wegblijven van de retoriek dat de verkiezingen gestolen zijn, of dat de meerderheid een illegitieme meerderheid is”, zo stelde premier Alexander De Croo. “Nu hebben ze het gevonden bij Vivaldi: Trump is een slechte verliezer, de Vlaamse oppositie ook”, reageert Bart De Wever (N-VA).

In het nieuws: Als het stormt in het Capitool van Washington DC, druppelt het in de Kamer, in Brussel.

De details: Een welgemikt offensief van Vivaldi duwt N-VA en Vlaams Belang in het verweer.

• Vannacht krabbelde de afscheidnemende Amerikaanse president Donald Trump dan toch terug: hij kondigde een vlotte machtsoverdracht aan Joe Biden, de winnaar van de verkiezingen, aan en veroordeelde eindelijk de gewelddadige manifestanten in felle woorden.
• De speech van Trump was deze keer stevig gescript en van een teleprompter afgelezen. De vraag is hoelang de president, die nog twaalf dagen in het Witte Huis zit, op deze nieuwe ‘gematigde’ koers blijft: soms duurt het minder dan 24 uur voor een nieuwe tweetstorm losbarst. Al is dat deze dagen moeilijk: hij is grotendeels gebannen van Twitter en Facebook.
• Maar het gedrag van Trump, die z’n achterban oppookte tot het brandpunt, waarbij die het Amerikaanse parlement overrompelde, kreeg gisteren een stevig staartje in het Belgische publieke debat. In de Kamer nam de ene na de andere partij het woord, om de relschoppers te veroordelen, maar er meteen ook politieke conclusies uit te trekken én lessen toe te passen op eigen land.
• Daarbij viel op dat premier Alexander De Croo (Open Vld) fel in het offensief ging. “Diegenen die zich de voorbije jaren zorgen hebben gemaakt, onder wie velen hier in dit halfrond, jullie waren niet hysterisch, niet verblind door een afkeer. De vragen die gesteld werden, waren terecht”, zo feliciteerde De Croo z’n eigen coalitiepartners.
• “Laat ons ook hier toch wegblijven van een bepaalde retoriek. Een retoriek dat verkiezingen zouden gestolen zijn, dat een bepaalde meerderheid een ‘illegitieme meerderheid’ zou zijn“, zo sprak hij Vlaams Belang en N-VA rechtstreeks aan. Die wijzen er systematisch op dat deze regering geen meerderheid aan Vlaamse kant heeft, de twee grootste partijen aan de kant staan en dat de premier uit de zevende partij komt.
• “Trump zei: ‘Ze pakken uw job af. Ze pakken uw land af. Ze pakken uw verkiezing af.’ Wat gebeurd is, is het rechtstreekse gevolg van dat soort retoriek. Angela Merkel zei: ‘Let op uw taalgebruik, want taal is de voorloper van het handelen‘”, zo stelde De Croo verder.
• Meteen kondigde de premier, opnieuw, aan dat er een strijd komt tegen ‘fake news’, tegen wat verspreid wordt aan foute info. In het regeerakkoord werd dat al beloofd, de vorige regering Michel, waarin De Croo minister van Digitalisering was, had het ook aangekondigd. “We moeten ons verdedigen tegen zij die de angst aanblazen en zij die verdelen. We moeten voorzichtig zijn, de democratie mag zich niet laten muilkorven, maar we moeten vechten tegen desinformatie.”
• Zowel bij de eigen Open Vld als bij Groen haalde men aan dat het nu tijd is om artikel 150 van de Grondwet aan te passen. Dat stelt dat politieke en vooral drukpersmisdrijven voor assisen moeten komen: een zodanig stevige procedure dat ze quasi nooit wordt toegepast. De meerderheid wil die aanpassen, zodat vervolging sneller kan.

De essentie: De coalitie opent een nieuw front in de richting van N-VA en Vlaams Belang, kan bepaald woordgebruik nog?

• Daarbij haalde Groen-fractieleider Kristof Calvo stevig uit naar N-VA: “Het is Theo Francken (N-VA) die gezegd heeft: ‘Trump is subliem in z’n eenvoud, hij doet op een slimme manier aan politiek‘. Het is de voormalige Kamervoorzitter (Siegfried Bracke, red.) die zei: ‘Het is goed dat Trump het systeem eens goed overhoophaalt.'”
• Kamerlid Els Van Hoof (CD&V) herinnerde eraan dat Francken tweette na de VS-verkiezingen: “‘Door in te spelen op grote emoties, zoals wraak, kan mijn partij er volgende keer weer staan. De retoriek kan een copy-paste worden van wat Trump nu ook al doet.’ Onverantwoord“, zo stelde ze.
• Ook CD&V-boegbeeld Annelies Verlinden, minister van Binnenlandse Zaken in de regering De Croo, keek ferm naar de oppositie: “Men moet zeer voorzichtig zijn met dat soort bewoordingen. Het woord illegitiem gebruiken, dat is niet gepast. Er is wel degelijk een meerderheid. (…) Voor mij is dat erover, dat woordgebruik, ik zou dat niet doen, dan betreed je een hellend vlak”, zo stelde ze bij Villa Politica.
• “Er zijn zelfs parlementsleden die zelfs vandaag nog, terwijl we die beelden zien, die boodschap verspreiden, herhalen, tweeten, en dat ook doelbewust doen. We hebben gezien hoe gevaarlijk het is jarenlang verdeeldheid, haat en populisme te verspreiden. De VS komen na een reis van vier jaar nu op dat punt. Wij zijn zo ver niet, maar die reis is wel al ingezet”, zo stelde Melissa Depraetere (Vooruit). Daarbij verwees ze naar Dries Van Langenhove, parlementslid van Vlaams Belang.
• “De trieste taferelen in de VS zijn exact wat het establishment wil en waar het al maanden op aanstuurt. Het establishment doet alles om ervoor te zorgen dat enkele rechtse activisten geweld zouden gebruiken, om een excuus te hebben om ze allemaal te vervolgen en op te sluiten”, zo stelde die op Twitter. Niemand van z’n partij corrigeerde hem.
• Vlaams Belang was de enige partij die niet tussenkwam in het halfrond, Peter De Roover (N-VA) deed dat wel en veroordeelde de rellen fel. Voor de camera’s van Villa Politica kwam Barbara Pas, de Vlaams Belang-fractieleider, wel haar zaak verdedigen.
• Daar klonk toch een ander verhaal dan de verklaringen van Van Langenhove, niet de eerste keer overigens dat die een veel feller, aangebrand standpunt inneemt dan zijn partij. “Wij hebben geen enkele sympathie met Vlaams Belang voor wat er gebeurd is. We veroordelen elke vorm van geweld”, stelde Pas. “Maar er zijn 74 miljoen kiezers in de VS die voor Trump stemden, dat zijn niet allemaal mensen die met hoorntjes op hun hoofd het Capitool bestormen.”

The big picture: Welke retoriek gaat dan te ver bij oppositievoeren? Voor N-VA is het duidelijk.

• Het is de eerste keer dat Vivaldi zo fel terugduwt, op taalgebruik en de manier van oppositievoeren van bij N-VA en Vlaams Belang. Daarbij is de argumentatie dat de term “illegitiem” best niet gebruikt kan worden een nieuwe stap.
• Daarbij stelde onder meer Linda De Win op Villa Politica de vraag aan De Roover, de N-VA-fractieleider, of die niet “het wantrouwen in de regering aanwakkert”. “Ja, natuurlijk wakker ik het wantrouwen aan tegen deze regering. Ik zit in oppositie!”, stelde die spontaan.
• N-VA-voorzitter Bart De Wever reageert alvast erg scherp: “Nu hebben ze het gevonden bij Vivaldi hoor: ‘Trump is een slechte verliezer, dus de Vlaamse oppositie dan ook maar’. Dat is intellectueel allemaal zo flinterdun, zo weinig verdedigbaar. Ongetwijfeld gaat Vivaldi hun gelijk krijgen van de commentaarschrijvers van De Standaard en De Morgen, maar ik vrees dat de rest van het land dat toch makkelijk zal doorprikken.”
• “In mijn democratie hebben die regeringspartijen geen meerderheid. In technische termen zou je dat kunnen een meerderheid noemen, grondwettelijk is dat zo. Maar als je mij morgen een land in Europa, of zelfs een democratie in de wereld kan geven waar de twee grootste partijen niet in de regering zitten, en de zevende partij de premier levert, wel, bel mij dan eens terug“, zo blijft De Wever op z’n lijn.
• “Wat mij het meeste stoort, is dat de logica die men hanteert telkens moet aangepast worden naargelang het scenario dat hen het best uitkomt. Ofwel ben je één nationale fractie in de Kamer, en ben je ‘tous ensemble‘, maar dan heb je ook één vicepremier en één dergelijk kabinet. Dan kan Groen haar vicepremier teruggeven. Hetzelfde met pariteit in de regering, of met bijzondere wetten: dat geldt blijkbaar dan wel nog altijd? Ofwel ben je altijd Belg, maar dan altijd, for better or worse, maar niet alleen als het goed uitkomt. Denk maar aan de artsenquota of de taalwetgeving in Brussel. Of wanneer de vier rusthuizen die eerst vaccins zouden krijgen toevallig Vlaams zijn, ja dan is ‘tous ensemble‘ rap gedaan.”

In de marge: De campagne van ’11 miljoen Belgen, één ploeg’ loopt nog steeds.

• Als we stellen dat het niet de meest succesvolle campagne uit de geschiedenis van de reclame is, dan zouden een aantal reclamemakers ons vermoedelijk bijtreden: de ‘motivatiecampagne’ van de federale overheid rond COVID loopt nog steeds.
• Deze week werden in drie grootsteden metersgrote spandoeken geleverd van ’11 miljoen Belgen, één team’: in Brussel, Antwerpen en Charleroi. Kwestie van de campagne, uitgedacht door het bureau Happiness, en betaald door de federale overheid, nog een extra ‘boost’ te geven?
• Alvast op de stadhuizen van Antwerpen, maar ook Charleroi, is er wel opvallend weinig animo voor het initiatief. “Wie heeft dat nu bedacht, dat moet zo toch wat de domste manier zijn om de ‘Belgische zaak’ te gaan bepleiten“, klinkt het in de wandelgangen in Henegouwen.
• In Antwerpen reageert De Wever op z’n gekende cynische manier: “Ik ben ongelofelijk blij met dat spandoek. Na het onwaarschijnlijke succes van de krantenaffiches, kon dit niet ontbreken. Want elke woning die ik passeer, hangen er die krantenaffiches voor de ramen.” Om er nog een bedenking aan toe te voegen: “Misschien hadden ze toch eerder een campagne kunnen voeren om het vertrouwen in vaccins op te bouwen, wie weet?”

Genoteerd: Theo Francken (N-VA) is straks kandidaat-ondervoorzitter bij N-VA.

• Soms zegt lichaamstaal alles. Gevraagd naar of het N-VA-boegbeeld Theo Francken kandidaat is om straks ondervoorzitter van N-VA te worden, kon hij toch wel héél moeilijk z’n ambities verhullen. Eerder al lekte nieuws daarover richting De Standaard.
• Bij Villa Politica wilde Francken zich nog niet uitspreken, “de procedure is immers nog niet geopend”, maar het is duidelijk: hij wil die job. “De casting voor de partij moet helemaal goed zitten”, zo stelde hij.
• Dat is slecht nieuws voor Lorin Parys (N-VA), het Vlaams Parlementslid dat zichzelf tijdens de onderhandelingen af en toe in de kijker kon spelen door als ondervoorzitter te communiceren. Parys is ook van Vlaams-Brabant, de kans dat hij kan aanblijven is dus klein.
• Het goede nieuws is dat er twee plekken zijn, er zijn bij N-VA immers twee ondervoorzitters. Voor ieder wat wils dus. En Cieltje Van Achter (N-VA), de andere huidige ondervoorzitter, kan statutair niet meer kandideren. Ze is nu fractieleider in Brussel. Logischerwijze is het uitkijken naar een vrouw, naast Francken dan. De naam van Valerie Van Peel (N-VA) valt.
• Meteen kan zo een ’tweestrijd’ binnen de N-VA vermeden worden, omdat dan naast hardliner Francken plaats is voor een meer ‘soft’ profiel, dat de andere flank van N-VA dan kan afdekken.
• Maar de plek van ondervoorzitter is om andere reden ook gegeerd: voorzitter De Wever blijft maar voortdoen, al komt er vroeg of laat ook een einde aan diens rijk. En dan is het ondervoorzitterschap meteen een springplank. Francken had vorig jaar al ambities om een gooi te doen naar het voorzitterschap, maar paste daarvoor toen bleek dat De Wever zelf opnieuw kandidaat was.

Vandaag op de agenda: Het Overlegcomité.

• De boodschap is duidelijk, ook vandaag verwacht niemand versoepelingen van de overheid. Het gaat goed met de cijfers, alle dalingen die ingezet zijn, houden aan, maar niets wijzigt qua beperkingen en verboden.
• De regering probeert nu het beeld te verkopen van een ‘Gallisch dorpje, omringd door rode zones’, omdat op dit moment de cijfers in België veel beter zijn dan in de buurlanden. Veel heeft te maken met het feit dat de situatie hier veel sneller dramatisch werd, waardoor sneller maatregelen genomen werden.
• Maar de beleidsmakers kijken nu veel meer naar de ziekenhuisopnames en bezetting van de bedden, dan de besmettingen zelf. En die zijn nog niet van die orde dat een versoepeling blijkbaar al kan. Zeker niet omdat patiënten nu gemiddeld langer behandeld worden, en er ook meer 80-plussers in het ziekenhuis liggen. Men is dus ‘beter’ geworden in de behandeling, maar dat weegt op het systeem.
• Dat betekent dat een heel pak groepen, onder meer de amateursporters vanaf 13 jaar, maar ook de contactberoepen, opnieuw in de kou blijven staan. Enkel voor de rijscholen zou er een uitzondering gemaakt worden.
• Opvallend: in Franstalig België is men toch al meer bereid na te denken over het idee om te versoepelen. Daar drong de MR nog op aan, en ook Yves Coppieters, professor aan de ULB, stelde vanmorgen “dat voor hem wel aan versoepelingen kan worden gedacht”. Aan Vlaamse kant durft niemand dat nog te zeggen, daar is de publieke discussie het monopolie van hetzelfde kransje specialisten.