Een Syrische familie wil via de rechtbank van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) een positieve asielaanvraag afdwingen. De rechter volgt die eis, “wegens onmenselijke behandeling in Aleppo, waar de familie zit”. Met een dwangsom van 4.000 euro per dag is er grote druk op Francken. Maar over de familie zijn toch grote vragen te stellen: want telkens duikt de vader op in Istanbul en in Beirut op het Belgisch consulaat. Het is onwaarschijnlijk dat hij werkelijk in Aleppo woont.

Een Belgische rechtbank dreigt héél het asielsysteem van Europa overhoop te gooien. Want die rechtbank oordeelt dat Francken een visumaanvraag om ‘humanitaire redenen” moet goedkeuren van een familie die beweert vast te zitten in de belegerde stad Aleppo. Wat bijzonder is aan de aanvraag is dat die is ingediend op het consulaat in Beirut, in Libanon, en niet in België zelf, waarbij Francken uiteindelijk weigerde.

Dat is voor de Belgische administratie, net zoals voor alle andere Europese landen, een gevoelige kwestie. Zo’n visumaanvraag kan niet zomaar op eender welk consulaat, in het buitenland, waarbij het automatisch wordt goedgekeurd. Als dat het geval zou zijn, zouden miljoenen mensen in consulaten in Ankara, Amman, Istanbul of Beirut meteen een aanvraag kunnen indienen en legaal toegang krijgen tot Europa. Dat precedent wil Francken ten alle prijzen vermijden.

Het gaat om een Syrische familie die vriendschapsbanden heeft met een familie uit Wallonië. Die familie wil op haar landgoed het Syrische gezin opvangen, advocaten van Progress Lawyers Network stapten voor de familie naar de rechtbank. Dat zijn dezelfde advocaten die onder meer samen met de PVDA de Turteltaks voor de rechtbank bestreden en ook de vernielers van het genetisch gemanipuleerd aardappelveld in Wetteren verdedigden.

Voor de rechtbank haalden de advocaten hun slag thuis: de rechter legt België een dwangsom op van 4.000 euro per dag dat toegang tot Europa geweigerd wordt. Francken gaat in beroep: het is een precedent dat hij niet kan en wil aanvaarden, anders zouden plots miljoenen mensen gaan aankloppen op de Belgische ambassades en consulaten, zo zegt hij.

Dochter van de barones leerde de familie kennen… in Istanbul

Maar ook over het dossier ten gronde van de Syrische familie zijn bij dienst Vreemdelingenzaken grote twijfels. Ze hebben verschillende aanwijzingen die “erop duiden dat een actueel verblijf van de familie in Aleppo twijfelachtig is”, zo is in de wandelgangen te horen. Want drie keer kwam de vader van de familie in Beirut de aanvraag voor een visum indienen, waarvoor een elektronische vingerafdruk nodig is. Dat gebeurde in oktober en december 2015 en nog een keer in augustus 2016. Dat maakte Francken openbaar in de Kamer tijdens een debat over de zaak.

Minstens de vader en mogelijk de familie waren dus op drie tijdstippen niet in Aleppo maar in Beirut. Bovendien stelt de rijke Belgische familie die de Syriërs wil opvangen dat hun jongste dochter de Syrische familie leerde kennen tijdens haar studies in Istanbul. Experts van Vreemdelingenzaken wijzen erop dat het heel onwaarschijnlijk is dat de familie drie keer de gevaarlijke reis van Aleppo naar Beirut zou ondernomen hebben, en telkens naar Aleppo zou terugkeren. Want in Libanon zijn er vluchtelingenkampen van de VN voor Syriërs, en ook in Turkije kunnen ze terecht, met een verblijfsstatuut, arbeidskaart en bijhorende sociale rechten.

Ofwel is het dus enkel de vader die drie keer de gevaarlijke reis ondernam, terwijl z’n familie in Aleppo bleef, wat erg onwaarschijnlijk is. Ofwel verblijft de familie al die tijd gewoon wettig in Turkije, zoals miljoenen Syriërs vandaag doen. Vaak gaan ze dan in Beirut hun visum aanvragen, omdat daar de slaagkansen hoger liggen en het makkelijk reizen is tussen Turkije en Libanon. Een laatste mogelijkheid is dat de familie gewoon in Libanon verblijft. Hoe dan ook is er geen enkel bewijs dat de familie effectief in Aleppo zit.

De zaak belooft nog een juridische procedureslag te worden. Want de Belgische staat wil absoluut vermijden dat het precedent ontstaat. Maar tegelijk is 4.000 euro per dag een financiële molensteen rond de nek van de overheid. En de advocaten van Progress Lawyers Network zullen zich na de eerste overwinning niet zo makkelijk gewonnen geven.