Amerikaanse onderzoekers staan op het punt de eerste proeven te doen met een vaccin tegen de meest agressieve en dodelijke vorm van borstkanker, de zogenaamde triple-negatieve borstkanker. Het inenten van een doeltreffend vaccin tegen deze vorm van kanker zou een belangrijke overwinning zijn voor onderzoekers, maar ook, en belangrijker, voor vrouwen – en mannen – over de hele wereld.

Met meer dan 2,2 miljoen gevallen in 2020 is borstkanker de meest voorkomende vorm van kanker ter wereld. Het is ook de belangrijkste doodsoorzaak door kanker bij vrouwen, volgens de WHO, ondanks de vooruitgang in de behandeling (vroegtijdige opsporing, chirurgie, radiotherapie en behandeling met geneesmiddelen). Er worden regelmatig nieuwe behandelingsmogelijkheden onderzocht om borstkanker te genezen, waaronder aspirine, maar ook om het risico op borstkanker te verminderen. Dit is met name het geval bij de Cleveland Clinic, die een vaccin tegen borstkanker heeft ontwikkeld.

De kliniek bereidt zich voor op de eerste proeven met haar vaccin op mensen. Dit is een wereldprimeur, want terwijl verschillende andere studies in het laboratorium een vaccin tegen deze vorm van kanker hebben ontwikkeld, is het vaccin van de Cleveland Clinic het eerste dat van de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) de goedkeuring heeft gekregen om hun product op mensen te testen.

Triple-negatieve borstkanker

In hun eerste proeven zullen de onderzoekers hun vaccin toedienen aan overlevenden van triple-negatieve kanker die een hoog risico lopen op herval. Dit is de meest agressieve en dodelijke vorm van borstkanker, omdat deze niet reageert op hormoon- of medicijnbehandelingen. Deze vorm kan alleen worden bestreden door mastectomie – als het in een vroeg stadium wordt ontdekt, maar het opnieuw opduiken ervan kan niet worden uitgesloten.

Triple-negatieve borstkanker komt voor in 12-15 procent van de borstkankers en doodt bijna een kwart van de getroffenen.

In de tweede fase van hun tests hopen de onderzoekers hun vaccin in te spuiten bij gezonde mensen die nog steeds het risico lopen dit soort kanker te ontwikkelen, omdat zij mutaties in het BRC1-gen hebben die het risico op borstkanker verhogen.

Gericht op een eiwit

Mensen met deze vorm van kanker hebben vaak het eiwit alpha-lactalbumine, dat normaal alleen voorkomt tijdens de fase dat borstvoeding gegeven wordt. Het vaccin dat door onderzoekers van de Cleveland Clinic is ontwikkeld, is gericht tegen dit eiwit. Het zet het immuunsysteem van de patiënt ertoe aan te reageren wanneer alpha-lactalbumine verschijnt, en valt de de tumor aan die het verschijnen van het eiwit veroorzaakt.

Aanvankelijk zullen de onderzoekers drie doses vaccin injecteren, met een tussenpoos van twee weken. De injectie gebeurt bij gezonde patiënten tussen 18 en 24 jaar, die in de afgelopen drie jaar zijn behandeld voor triple-negatieve borstkanker in een vroeg stadium. Dit om de juiste dosis van het vaccin te bepalen om in te enten. Daarna kunnen zij de effecten van hun vaccin op het immuunsysteem onderzoeken en de dosis aanpassen.

De studie, die wordt gefinancierd door het Amerikaanse ministerie van Defensie, zal naar verwachting in 2022 aflopen. Indien dit succesvol is, zouden andere vaccins tegen bepaalde soorten kanker kunnen worden ontwikkeld.

(lb/lp)