Het Parlement is geen omgeving voor doetjes. Week na week herhaalt zich hetzelfde ritueel ondertussen: de premier moet door de gehaktmolen van de oppositie. Dat negen partijen ooit de steun gaven aan deze regering, lijkt toch een ver verleden. Ondertussen leed het minderheidskabinet ook een ferme nederlaag rond het pensioen van de mijnwerkers.

In het nieuws: Premier Sophie Wilmès (MR) zelf blikte vooruit naar wat de volgende Nationale Veiligheidsraad moet regelen.

De details: Eerder dan in de modderpoel van de Kamer te fel in debat te gaan, wil de premier hoop geven. Maar of dat echt lukte?

• “We hopen op 18 mei een pak meer versoepelingen te kunnen toelaten: zo willen we regelingen voor de markten, voor de contactberoepen zoals kappers en schoonheidsdeskundigen, musea, ook sporten voor jongeren moet weer mogelijk worden, maar ook belangrijke momenten in mensen hun leven zoals de huwelijken en begrafenissen gaan we dan regelen”, zo stelde premier Wilmès in de Kamer tijdens het vragenuurtje in de plenaire zitting.
• Daarmee richtte ze de blik op de volgende sessie van het de facto hoogste beleidsorgaan op dit moment: de Nationale Veiligheidsraad. Wilmès koos ervoor om die raden uit te smeren over verschillende sessies, week na week. Daardoor blijft de spanningsboog: wat zal er volgende keer weer mogelijk worden?
• Maar tegelijk leidt die aanpak ook tot ergernis: kan heel het proces niet wat sneller? “Waarom kunnen de buurlanden wél een veel breder kader in één keer schetsen en gaat het bij ons zo ellendig traag? Het antwoord zit hem bij de premier, die misschien toch wat te veel op alle details wil zitten, en haar eigen ministers niet vertrouwt”, zo stelt een insider.
• In de wandelgangen bevestigt men hoe dan ook wat de premier ook al hintte: normaal gezien wordt er volgende week op de Veiligheidsraad een pak meer geregeld. Tegen 18 mei gaan zo de scholen opnieuw open, maar zal meteen ook een hele golf aan activiteiten weer mogelijk worden. Daarbij wijst men erop dat de plannen klaarliggen, maar dat men absoluut niet meer opnieuw “te veel in één keer” wil regelen. Dat was de analyse na de slechte persconferentie vorige keer: de agenda moest lichter. Maar zo lopen bepaalde beslissingen vertraging op.
• Onder meer een uitgebreid plan voor sporten, dat de deelstaten regelen en onderling hadden uitgewerkt, was al klaar voor de vorige Veiligheidsraad. Het is daar waar Wilmès naar verwees, toen ze het in de Kamer had over “jongeren” die mogen sporten. Zo is het plan om kinderen onder de 12 jaar alle sportactiviteiten toe te laten, zonder beperkingen: een sociale maatregel met enorme impact. Maar daarop is het dus nog een week wachten.

De essentie: Oppositie en meerderheid zouden niet meer bestaan in coronatijden. Niets is minder waar. Week na week wacht Wilmès een vuurpeloton in het halfrond, waarbij pijnlijk zichtbaar is dat de huidige minderheidsregering echt maar een minderheid is.

De details: Zo verliep het debat gisteren:

• Wilmès zelf kon niet ontevreden zijn na haar laatste persmoment: met wat humor en zelfrelativering (“wees gerust, er komt geen powerpoint”), maar ook met betere, heldere communicatie rond een ‘contract’ tussen overheid en burgers, had ze gescoord. Die aanpak, van af en toe met zichzelf te lachen, probeerde ze in de Kamer verder te zetten: “Er is een nieuw woord in het Nederlands nu, een ‘wandeltje‘”, zo hintte ze zelf naar het neologisme dat ze een dag eerder gecreëerd had tijdens haar persmoment, toen ze mensen aanmaande regelmatig een wandeling te maken.
• Maar die positievere vibe vertaalde zich allerminst in de Kamer. Daar kreeg ze opnieuw nauwelijks medestanders voor haar beleid. Het enige winstpunt: de ‘eigen’ kleine kern regeringspartijen steunde haar deze keer. Waar vorige week zowel CD&V, via Nawal Farih, als Open Vld, via Christian Leysen, kritisch waren tussengekomen en ‘heldere communicatie’ en ‘sterker leiderschap’ hadden geëist, waren het nu de fractieleiders Servais Verherstraeten (CD&V) en Egbert Lachaert (Open Vld), die ‘hun’ premier te hulp kwamen.
• “Uw prestatie was ‘power‘ en het was ‘to the point‘”, zo lanceerde Lachaert. Opvallend, want in de coulissen is bij de Vlaamse liberalen wel degelijk veel kritiek op de premier te horen. Op de bühne was daar alvast dus geen sprake van. Bij CD&V, misschien nog opvallender, ging Verherstraeten vol in de verdediging van de eerste minister: “Er mogen er hier in De Kamer en daarbuiten zijn, die op elke slak zout zullen leggen. Maar er is een veel grotere meerderheid, die dankzij hun verantwoordelijkheid opnieuw vrijheid zullen herwinnen. Pas à pas on va loin!”
• CD&V vond die steun nodig, nadat zowat elke fractie zich gretig op de premier had gestort. Meest opvallend was misschien opnieuw de aanval van de PS, de partij die toch week na week met Elio Di Rupo (PS) als Waals minister-president samenwerkt met de premier, en die ondertussen blijkbaar toch een behoorlijke samenwerking hebben opgebouwd. Zeker de ‘sociale maatregel’ om elk gezin toe te laten vier mensen te zien, kwam er op uitdrukkelijke vraag van de PS om hun ‘humane’ flank af te dekken.
• Maar in de Kamer niets van die ‘samenwerking’ tussen PS en MR. Patrick Prévot (PS) hakte op de premier in over de mondmaskers, die er nog steeds niet zijn, en waarbij ondertussen de verantwoordelijkheid bij een hele reeks ministers zit. De premier was zichtbaar geërgerd en schoot terug. Ze herinnerde Prévot er streng aan “dat de deelstaten in deze materie ook hun verantwoordelijkheid hebben”. Het blijft symbolisch: de grootste Franstalige partij, zit die nu mee in bad of niet?
• De houding van N-VA, de grootste aan Vlaamse kant, is daarbij opvallend anders dan de PS: terwijl de Franstalige socialisten zich week na week assertief en scherp tonen, laat Peter De Roover (N-VA) rustig begaan, en houdt hij zich doelbewust ‘mild’. “Wij zijn blij dat de essentiële verplaatsing wordt vervangen door gezond verstand, de politiecontrole door burgerzin en de Wetstraat door de samenleving”, stelde De Roover. Over de mondmaskers had hij enkel een grap, uit de tijd van de Sovjet-Unie: “De federale overheid heeft goed en slecht nieuws. Goed nieuws: de mondmaskers zijn gratis. Slecht nieuws: er zijn geen mondmaskers.”
• Dat de PS zo scherp blijft in de Kamer, heeft veel te maken met de PTB/PVDA. De communisten wegen, met week na week Raoul Hedebouw en Peter Mertens die inhakken op de premier, stevig op het debat. Zeker in Franstalig België. “We hebben zes ministers voor mondmaskers. Crazy. Moeten we nog een zevende hebben voor de elastiekskes misschien? En het ergste van al? Ze zijn er gewoon niet, die mondmaskers. Een schande”, zo wierp Hedebouw de eerste minister voor de voeten.
• Aan Vlaamse kant is er op rechts de tandem tussen Vlaams Belang en Jean-Marie Dedecker (onafhankelijk), die week na week blijven Wilmès op de huid zitten. Dat verloopt niet bepaald subtiel. Zo fulmineerde Dedecker deze week: “Ik zie de reden niet waarom we tweedeverblijvers zouden blijven verbieden te komen naar de kust. Een virologische reden is er niet. Je lacht in het gezicht van de vele handelaars aan de kust die nu blij moeten zijn met een dode mus.”
• Maar evengoed blijven partijen als sp.a en cdH week na week kritisch. Met hun specialisten in Volksgezondheid, zoals Karin Jiroflée (sp.a) en Catherine Fonck (cdH), is er veel kennis aanwezig over de medische aanpak, en die loopt gewoon niet zoals velen het zouden hopen.
• Opvallend tenslotte: de groenen zijn de enige die vanuit oppositie graag toch de illusie van een ‘brede’ regering willen handhaven. Groen-fractieleider Kristof Calvo had opvallende lof voor de premier: “Ik heb zelf genoten van uw humor en zelfrelativering tijdens de persconferentie”. De groenen hoopten via de brede constructie van een ‘superkern’ toch straks tot aan volwaardige regeringsdeelname te komen. Maar dat scenario loopt niet zo vlot: anders dan Calvo in de Kamer zijn voorzitters Meyrem Almaci (Groen) en Jean-Marc Nollet (Ecolo) taaie klanten voor de premier in de superkern.
• Overigens: de premier blijft soepelheid missen in dergelijke parlementaire oefeningen. Met de voorzetten van Lachaert, of zelfs die van Calvo, had ze makkelijk veel kunnen doen. Maar spontaniteit zit er niet in: grapjes kunnen, maar eerder als ze op voorhand al ingecalculeerd zijn. Op die manier is het moeilijk de overhand te halen op de bloeddorstige oppositie.

Opvallend om te volgen: In de Kamer stonden de liberalen gisteren moederziel alleen in een erg symbolische stemming. Waterloo volgde.

• Ze leveren dan wel de premier, én met Daniel Bacquelaine (MR) hebben ze de minister van Pensioenen én met David Clarinval (MR) de minister van Begroting, maar in het dossier van de pensioenen van de mijnwerkers lijden de Franstalige liberalen een pijnlijke nederlaag.
• De enigen die hen steunden in het verzet tegen een voorstel van Groen om de mijnwerkers elk zo’n 25.000 euro achterstallig pensioen retroactief uit te keren, waren de Vlaamse liberalen. Egbert Lachaert (Open Vld) en co probeerden uit alle macht om dat wetsvoorstel, dat zo’n 190 miljoen euro extra uit de staatskas gaat kosten, tegen te houden.
• Opvallend: CD&V, dat nochtans in de regering zit, en zich al jaren opwerkt als de partij van het rentmeesterschap, stemde wel vrolijk mee met die forse meeruitgaven. Maar de ‘Limburgse’ invloed in de partij liet zich gelden: lokaal is dit in belangrijk dossier.
• De steun voor de mijnwerkers was wel zeer breed. Niet alleen was het opvallend dat ook Vlaams Belang daar met de linkse partijen meestemde, maar ook N-VA meestapte in de logica. Jan Spooren (N-VA) stelde dat er inderdaad destijds te weinig betaald is, en het akkoord met de mijnwerkers niet loyaal is uitgevoerd door de overheid, maar dat vandaag dan weer te veel zou betaald worden. Dat resulteerde in een halfslachtige houding: N-VA zou zich onthouden, maar de Limburgse N-VA stemde wel voor. “De Volksunie stond destijds mee op de barricaden voor dit dossier”, zo stelde Spooren in Villa Politica.
• Maar het was vooral de weigering van N-VA om de vraag van Open Vld om naar de Raad van State te gaan te steunen, die finaal het licht op groen zette: de Vlaams-nationalisten hadden genoeg zetels om minstens heel de zaak on hold te zetten. Maar dat wilden ze niet. “De N-VA sluit zich aan bij een links front, de Vlaming betaalt“, zo sneerde Lachaert.
• Zo ontstond een pijnlijk gehakketak tussen Open Vld en N-VA: “Als Open Vld bij de stemming in de commissie aanwezig was geweest, had ze kunnen tussenkomen in de afspraak om een tweede lezing te organiseren in plaats van die vraag voor de Raad van State. Afwezig in de commissie en nu het hoge woord voeren … niet onze stijl”, zo reageerde fractieleider De Roover. Wat meteen weer een tegenreactie uitlokte: Lachaert liet weten wél aanwezig te zijn, via video. En de partijwoordvoerder van Open Vld had het over “een kinderlijk excuus om dit niet te steunen”.
• Feit is: het Parlement doet nu helemaal waar het zin in heeft. Een feitelijke meerderheid om het land te besturen, is er niet meer. Ad hoc vinden zich coalities rond dossiers. Maar daarbij lijkt de rekening voor niemand: nog eens 190 miljoen euro op een al compleet ontsporende begroting, wie biedt straks meer? Het was de MR die destijds zo enthousiast was om opnieuw het afscheidnemend kabinet te installeren: vandaag moeten zij de scherven dan rapen.

Hard tegen onzacht: Het blijft knetteren tussen minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) en de medische sector.

• Een nieuwe petitie, ondertussen al door meer dan 10.000 mensen ondertekend, roept de eerste minister Sophie Wilmès (MR) én de negen ministers van Volksgezondheid die dit land rijk is op om beter voor de zorgsector te zorgen: Take Care of Care, is het Franstalige initiatief, al is de brief ook in het Nederlands vertaald.
• De brief is behoorlijk hard:
  • “De tests zijn nog steeds ontoereikend en de aanpak voor het gebruik van serologische testen werd nog niet vastgelegd.”
  • En verder: “Maskers van goede kwaliteit ontbreken nog overal.”
  • Vervolgens: “De opeenvolging van de versoepelingsfasen is voorzien zonder overleg met de betrokken zorgprofessionals binnen en buiten de ziekenhuizen.”
  • En ook: “We raden aan om de bevolking niet te infantiliseren en om ze op een duidelijke en objectieve manier te informeren. We pleiten voor een gezamenlijke verantwoordelijkheid van alle actoren in het veld.”
• Ze eisen nu onder meer dat mondmaskers verplicht worden in alle openbare ruimtes.
• Op Twitter deelde Jacques de Toeuf, de oud-voorzitter van ABSym, de Belgische vereniging van Artsensyndicaten, de oproep aan de eerste minister en aan De Block.
• Die laatste reageerde zeer fel: “U was tientallen jaren mee aan de leiding om onze gezondheidszorg mee te besturen. U hebt hier een gedeelde verantwoordelijkheid. Zeker voor deze versnippering.”

Oorlog aan de kust: Het zat er onvermijdelijk aan te komen. Het ego van de gouverneur komt dat van de burgemeesters aan de zee tegen.

• In deze coronacrisis zijn al een paar politici opgestaan, die zich stevig hebben kunnen profileren. In het lijstje zijn er een paar die op eenzame hoogte boven de rest uit zweven, wij noemen enkele namen: Carl Decaluwé (CD&V), de West-Vlaamse gouverneur die vlot de pers haalt, of Bart Tommelein (Open Vld) die nauwelijks van het scherm is weg te branden, en uiteraard Jean-Marie Dedecker (LDD) die zichzelf blijft in de kijker spelen.
• Dit trio gaat nu naar een clash. Immers, de kustburgemeesters zijn behoorlijk in hun wiek geschoten over het feit dat hun tweedeverblijvers maar niet terug naar de kust mogen. Daar waar onder meer Tommelein bij het begin van de crisis absoluut niet zat te wachten op die bewoners, heeft hij nu z’n aanpak 180 graden gedraaid.
• Tommelein kondigde al aan dat het onmogelijk is om de handhaving van die maatregelen nog te gaan voeren, want bezoeken aan vier personen mag nu, per familie, maar naar het eigen appartement aan zee gaan dus niet? Dedecker was nog feller. In de Kamer kondigde hij aan “vanaf 18 mei geen enkele controle meer te laten uitvoeren door zijn politieagenten“. “En ik hou mij meestal aan wat ik zeg, u mag de federale politie op mij af sturen, als u dat wil”, zo maakte Dedecker zich sterk in het Parlement, ten opzichte van premier Sophie Wilmès.
• Maar daar komt Decaluwé nu opzetten. “Zij hebben niet te beslissen. Ze moeten de regels volgen of we zullen hen dwingen”, zo spreekt hij stoere taal in Het Nieuwsblad. “Er is geen tijd voor kluchtjes, hé.”
• De gouverneur, die zichzelf “vertegenwoordiger van de federale overheid” noemt, is vast van plan op te treden: “We zitten in een federaal crisisplan, de situatie is ernstig. De opdracht van de lokale politiezones is te controleren of de maatregelen opgevolgd worden. Als ik zie dat dit manifest niet gebeurt, kan ik ingrijpen. Door het beleid bij te sturen, of door afspraken te maken met de federale politie.”
• De grote clash komt maandag. Dan zitten sheriff Decaluwé en de burgemeesters samen met Zuhal Demir (N-VA), de Vlaamse minister van Toerisme. Dat wordt vast een gezellige meeting.

Nieuwe bazen, nieuwe wetten: Conner Rousseau, de nieuwe partijleider van sp.a, denkt na over een naamsverandering.

• ‘Sterf, gij oude vormen en gedachten’, zingen de socialisten niet voor niets in hun Internationale. Af en toe moeten concepten op de schop. Zoals misschien de partijnaam? Conner Rousseau (sp.a) is grondig bezig z’n partij te vernieuwen, en sluit daarbij een metamorfose van het merk zelf, van die ‘sp.a’, niet uit.
• “Het is nooit een doel op zich geweest. Maar het kan wel de kers op de taart zijn van een vernieuwingsproces”, zo zegt Rousseau over een mogelijke aanpassing van de naam in De Morgen. “Maar misschien is mijn gezicht al voldoende als nieuw uithangbord?”
• Het was marketeer Patrick Janssens, voorzitter van de partij begin deze eeuw, die van de SP, de ‘socialistische partij’, iets anders maakte, letterlijk, met sp.a, ofwel ‘socialistische partij anders’. Het was deel van een grotere operatie, die uiteindelijk van Steve Stevaert de grote ster maakte die de socialisten naar electorale winst leidde.
• Maar de naam veranderen, kan ook tot fiasco’s leiden. In 2009 werd de naam aangepast naar ‘socialisten en progressieven anders’, om Bert Anciaux en zijn restje Vl.Pro ter wille te zijn, een overblijfsel van de linkervleugel van de Volksunie en later Spirit. Onder meer sp.a-burgemeester van Leuven Louis Tobback reageerde woest. De naamsverandering werd toen teruggedraaid.
• Bij de sp.a vandaag is het deel van een grotere operatie van interne herorganisatie. Zo verhuist de partij van de Grasmarkt naar de Keizerlaan, om bij de PS in te trekken. Niet zozeer om ideologische redenen, maar uit financiële noodzaak: het levert een fikse besparing op.
• Verder zet Rousseau ook steviger in op een backoffice van de studiedienst, en een veel grotere cel om social media te doen. De provinciale afdelingen worden heftig getrimd: er komt dus meer macht centraal te liggen bij de sp.a.