“De verloren gelopen dochter zal terugkeren bij haar vader”: zo spreekt Islamitische Staat over Al Andalus, zoals het Spanje noemt. Op sociale media is het stilaan een obsessie aan het worden bij een aantal notoire IS-aanhangers, Spanje. En Spanje heeft ondertussen binnen de eigen grenzen een groot probleem met jihadisten. Wist je bijvoorbeeld dat Barcelona Europa’s grootste bolwerk van jihadisme is?
Wanneer Islamisten spreken over Spanje, hebben ze het over Al Andalus, zoals Spanje werd genoemd toen het behoorde tot de kalifaten in de Middeleeuwen. Er zijn steeds meer IS-strijders die, zoals de eerste de beste toerist, mooie foto’s posten van het Alhambra in Granada en de Mesquite in Cordoba, vergezeld van gedichten en religieuze profesieën. Spanje, zo redeneren ze bij IS, “is van ons”.
Spanje is overigens het enige land dat ooit in handen was van moslims, maar waar die door de pre-Islamitische bevolking weer compleet buitengezet werden. De moslims kwamen in 711 en ze werden pas in 1492 door Ferdinand en Isabella verslagen – en eigenlijk werden de laatste moslims pas in 1614 verdreven.
Spanje trekt aan de alarmbel
Dat steekt, of, in IS-taal, “we zullen met bloed de grote monumenten van onze voorvaderen reinigen”. Het kan makkelijk afgedaan worden als stoere praat – de kans dat IS een invasie doet zoals de moslims in 711 (hoewel, die waren toen ook maar met een invasieleger van 1.700), is, zelfs nu ze een stevige voet aan de grond krijgen in Libië, uiteraard klein. We hebben ondertussen de Navo, en Spanje heeft een professioneel leger van om en bij de 125.000 militairen.
Alleen: IS kan wel een hoop miserie veroorzaken in Spanje. En daar zijn een paar redenen voor. Spanje trok vorige week aan de alarmbel omdat het “het probleem van radicaliserende jongeren” niet meer onder controle heeft. Terwijl het bij ons voornamelijk een kwestie is van Syriëstrijders die willen vertrekken of terugkomen, ligt dat in Spanje anders.
Cueta: een jihadistische vrijstaat in een vrijhaven
Om te beginnen heeft het een enclave in Marokko, Cueta. Ceuta is een vrijhaven. Als Spaans grondgebied is het wel lid van de Europese Unie, maar uitgezonderd van de Europese belastingwetgeving. Jaarlijks komen naar schatting 1 miljoen toeristen naar Ceuta om belastingvrij te winkelen. Cueta is ook de ongekroonde hoofdstad van de jihad in Europa. Van de ongeveer 80.000 inwoners van Cueta wonen er 12.000 in de wijk El Príncipe.
El Príncipe is een vrijstaat binnen een vrijhaven – de hoofdzakelijk islamitische bewoners van de wijk zijn voor 80 procent illegalen. De werkloosheid bedraagt er een hallucinante 90 procent. De plak wordt er gezwaaid door misdaadbendes die voornamelijk bezig zijn met drugs- en mensensmokkel. Je koopt er een geweer voor amper 200 euro op straat. De Spaanse politie gaf onlangs zelf toe dat het niet langer durft patrouilleren in de wijk.
“Ons Syrië ligt aan de ander kant van de zee”
El Príncipe is ook een broeihaard van jihadisme. De Spaanse zender Antena 3 TV waagde zich onlangs in de buurt en kwam terug met een reportage die niet alleen toonde dat het merendeel van de jonge moslims in Cueta gewonnen waren voor de strijd van IS, ze bracht ook iets anders aan het licht, namelijk dat hun ambitie niet meteen lag om de strijd te gaan voeren in Irak of Libië, maar: “Waarom? We voeren jihad in Cueta. Ons Syrië ligt aan de andere kant van de zee”. Al Andalus met andere woorden.
Maar Catalonië is de grootste zorg
De Spaanse antiterreurpolitie, die vorige week nog vier jihadisten met een spectaculaire operatie in Cueta arresteerde, zegt dat die “op het punt stonden aanslagen te gaan plegen in Europa”. Ze hadden een flinke voorraad wapens aangelegd. En “ze waren klaar om zichzelf op te offeren.” Melilla, nog zo’n Spaanse enclave is ook een hot spot. Maar, en dit is toch enigszins verrassend, het grootste probleem is blijkbaar Catalonië. De Fuerzas de Seguridad geven toe dat de jongste jaren het grootste deel van haar resources daar ingezet moeten worden, en dat Catalonië beschouwd als een broeihaard van extreem Islamisten.
“450.000 moslims en 20 % toont tekenen van radicalisering”
In Catalonië wonen ongeveer 450.000 moslims. Volgens Jofre Montoto, “investigador experto en terrorismo islamista”, en analist aan het Centro de Estudios Estratégicos de Catalunya, vertoont 20 procent van die moslimbevolking “tekenen van radicalisering”, een cijfer dat veel hoger ligt dan in de rest van Europa. Uit het onderzoek dat hij deed voor de overheid blijkt dat 10 procent van de moslims in Catalonië “een gevaar vormt”. Volgens Montoto zijn zij al overtuigd dat er een jihad moet gevoerd worden op Spaanse bodem.
“Barcelona, het Europese hart van het salafisme”
Manuel Torres, van de Universidad Pablo Slavide, deed onderzoek naar hoe moslims in Catalonië zich online gedragen, en zijn conclusie is dat er minstens 2.500 echt gevaarlijke gevallen zijn in de regio. Met Islamitische Staat is radicalisering in het nieuws, maar eigenlijk is het wat Catalonië betreft niet nieuw.
Uit de Wikileaks bijvoorbeeld bleek al in januari 2007 dat Westerse inlichtingendiensten Barcelona als het “Europese hart van het salafisme” beschouwden. De Amerikanen waarschuwden de Spanjaarden al vanaf 2004 dat in de regio Barcelona verschillende radicale groeperingen actief waren die volop jihadisten ronselden.
Kafir en Takfir
Volgens Óscar Pérez Ventura, een prof die onder meer werkt voor de CISDE (Campus Internacional para la Seguridad y Defensa), profiteerde voornamelijk Takfir wal-Hijra van anti-Amerikaanse en anti-Spaanse gevoelens bij de Catalaanse moslimbevolking, veroorzaakt door de deelneming van het land aan de operatie in Irak in de nasleep van 9/11.
Takfir wal-Hijra is een islamistische organisatie met terroristisch oogmerk, die in verschillende landen in Europa en het Midden-Oosten actief is. De naam betekent zoiets als “Excommunicatie en Emigratie”. Centraal staat het begrip takfir. Takfir betekent het tot kafir (ongelovige) verklaren van een persoon of een groep personen. Zowel niet-moslims als moslims die zich (in de ogen van de groep) schuldig maken aan geloofsafval kunnen tot kafir bestempeld worden. Volgens de zeer strenge definities van de groep is verreweg het grootste deel van de moslims een kafir.
Het woord hijra in de naam van de groep slaat op de Hijra die Mohammed en zijn volgelingen maakten in 622 toen zij hun gemeenschap van Mekka naar Medina verplaatsten. Het wil in deze betekenis zeggen dat je de puurheid van de islam opzoekt en je afzondert van de rest van de maatschappij. De ideologie van de groep is ontwikkeld door Abu Muhammad Asem al-Maqdisi, een Palestijn die in 1994 in Jordanië gearresteerd werd. Hij is weer beïnvloed door het salafisme en het wahabisme.
“Ze bezoeken bordelen, worden dronken, snuiven cocaïne. Ze eten gewoon varkensvlees, en slaan zelfs bezoek aan de moskee over.”
Die ontdekking van professor Ventura is erg belangrijk, want ze verklaart voor een groot stuk waarom Spanje met de handen in het haar zit en de jongste tijd steeds meer aan de alarmbel trekt: het beseft niet alleen dat het grote gevaar van binnenuit komt enerzijds, maar stelt anderzijds vast dat het steeds moeilijker wordt om de gevaarlijke gevallen te identificeren.
Takfir wal-Hijra verkondigt immers dat het oké is om je als vrome moslim Westerse gewoonten aan te meten om het uiteindelijke doel, “het vernietigen van de Westerse maatschappij”, te bereiken. Volgers mogen daarom hun baard scheren, alcohol drinken, naar topless bars gaan, …
En de Spaanse Fuerzas de Seguridad stellen vast dat ze dat ook met overgave doen. Van de 162 islamitische terroristen die ze sinds 2004 in Spanje konden ontmaskerden, “leefde het merendeel ogenschijnlijk als Spanjaarden. Ze bezoeken bordelen, worden dronken, snuiven cocaïne. Ze zitten vaak in de drugsbusiness. Ze eten gewoon varkensvlees, en slaan zelfs bezoek aan de moskee over.”