25 jaar na het Tiananmendrama: 8 dingen die je moet weten

door Redactie
gepubliceerd op woensdag 04 juni 2014 om 06:41 •
5 min lezen

Het is de 25ste verjaardag van het Tiananmanprotest, helaas best bekend om zijn bloedige einde toen de communistische partij genoeg had van de vraag om democratie en gewapende militairen inzette tegen zo goed als ongewapende studenten. Acht dingen die je moet weten.

1. Tiananmen betekent ‘Hemelse Vrede’

Het gigantische plein ligt in de Chinese Peking, stamt uit 1415, is 440.000 vierkante meter groot en was de plek voor vele belangrijke gebeurtenissen in de Chinese geschiedenis. De betekenis van het plein is wrang na de bloedige en brutale gevechten op 4 juni 1989.

2. Het Tianmenprotest draaide om democratie en vrijheid

Het Tiananmenprotest begon als uitloper van een rouwproces om voormalig generaal-secretaris Hu Yaobang die op 15 april 1989 stierf aan een hartaanval. Toespraken over hem en bespreking van sociale problemen leidde tot een studentenbeweging die meer democratie, vrijheid, openheid en minder censuur vroeg.

June 3, 1989 – Students camped in Tiananmen Square, on the final day before the crackdown pic.twitter.com/rKickX3OEL
— Patrick Chovanec (@prchovanec) June 3, 2014

3. De benaming van Het Tianmenprotest is misleidend

Er vonden niet enkel protestacties plaats op Tiananmen en zelfs niet enkel in Peking. In alle grote Chinese steden waren er demonstraties, zoals in Shanghai en Hong Kong. Chinezen in her buitenland kwamen ook samen en protesteerden. In China staat het Tiananmenprotest daarom bekend als het ‘June Fourth Incident’ of ’89 Democratic Movement’.

4. De communistische partij raakte diep verdeeld over Het Tianmenprotest

Net als zijn voorgang Hu Yaobang, die in 1986 moest opstappen omdat hij gelijkaardige democratische protesten ’te soft’ aanpakte, pleitte Zhao Ziyang voor dialoog met de studenten. Hij kon premier Li Peng en militair voorzitten Deng Xiaoping een tijdje in bedwang houden, maar na een bezoek aan het plein op 19 mei werkte Deng hem de partij uit.

5. De hel brak los op 4 juni

Na het uitroepen van de krijgswet op 20 mei, waardoor andere wetten gelden en het leger naziet op de toeleving van wetten, werden in totaal 250.000 militairen opgeroepen naar Peking te komen. De dagen voor die vierde juni kwam het leger steeds dichterbij, met schermutselingen tot gevolg: sommige soldaten werden in elkaar geslagen en ontwapend. Op de avond van de 3e juni vuurde het leger al schoten af op de massa, verschillende mensen kwamen om door verdwaalde kogels. Maar het was in de voormiddag van 4 juni dat er massaal geweld werd ingezet op de grotendeels ongewapende studenten, met vele doden en gewonden tot gevolg.

June 4, 1989, 10:15am – People flee machine-gun fire along Chang'an Ave, in front of Beijing Hotel pic.twitter.com/Hvwe8Oj5xl
— Patrick Chovanec (@prchovanec) June 4, 2014

6. Het Tianmendrama vond eigenlijk niet plaats op het Tiananmenplein

Maar wel buiten het plein, ter hoogte van het metrostration Muxidi. De Chinese overheid zei dan ook van in het begin dat ‘niemand’ stierf op het plein zelf. Wellicht zijn er wel enkele doden gevallen, maar de meerderheid van de slachtoffers viel inderdaad naast het plein.

7. Het is niet bekend hoeveel doden er zijn gevallen

Officiële Chinese cijfers spreken van ‘200 à 300’, zowel militairen, professoren, studenten, gepensioneerden, leerlingen. De jongste dode zou 9 jaar oud zijn. Onofficiële schattingen liggen veel hoger: van verschillende honderen tot 2.600 (schatting van het Chinese Rode Kruis). Aangenomen wordt dat het zeker om enkele honderden gaat, maar sowieso meer dan de Chinese overheid wil toegeven.

Een groep die zich de Tiananmenmoeders noemt werkt zich uit de naad om de doden te identificeren, de familie van de slachtoffers te localiseren en informatie te verzamelen, vaak met tegenkanting van de overheid. Tot nu toe is dat bij 202 doden gelukt.

8. De herdenking en zelfs bespreking van de gebeurtenissen toen is verboden in China

Een van de belangrijkste opmerkingen in verband met de 25ste verjaardag van ‘Het incident van 4 juni’ is dat er niks van te merken is in Peking. Er zijn geen herdenkingsdiensten, geen nieuwe protesten, geen bloemen, geen kaarsen, niets.

Dat komt natuurlijk omdat de gebeurtenis niet mag besproken worden, laat staan herdacht worden maar het is toch opvallend. Bij de tiende verjaardag van Het Tiananmenprotest (en ‘Het incident’) werd wél herdacht. Ook is er opvallend veel politie aanwezig op het plein.

De familie van de overleden demonstranten rouwt waarschijnlijk in hun hart verder, terwijl de jonge generatie hoogstwaarschijnlijk van niets weet. Wat ons leidt tot deze conclusie: