De Nationale Veiligheidsraad trekt automatisch de federale premier Sophie Wilmès (MR) dichter bij de Vlaamse en Waalse minister-presidenten, Jan Jambon (N-VA) en Elio Di Rupo (PS). Maar die laatsten spelen weinig meer dan een figurantenrol, terwijl hun partijen, de twee grootste van het land, zich opmaken voor een oppositierol.

In het nieuws: De Nationale Veiligheidsraad zoog, geheel zoals verwacht, alle aandacht naar zich gisteren. Dat orgaan is het nieuwe politieke zwaartepunt van het land, tot frustratie van de twee grootste partijen, die er eigenlijk als voornaamste toeschouwers worden uitgenodigd.

De coulissen van de Veiligheidsraad: Wat viel er op?

• Het was de grote Sophie Wilmès-show op de persconferentie achteraf, ook al werd er lang vergaderd met wetenschappers en dus zowel Jambon als Di Rupo. Die laatste kreeg nog een interview op Terzake, zodat hij toch ook even aan het woord was.
• Stond niet op de foto: Jan Jambon (N-VA), net als bij de ondertussen al legendarische voorpagina ‘Niets dan lof voor België’, waar Jambon in geen velden of wegen te bespeuren was, raakt de minister-president er maar moeilijk door om zijn rol als ‘oplosser’, als ‘fixer’ van deze crisis te claimen.
• Die raad functioneert ondertussen wel als het de facto bewind van het land: te horen is dat het overleg tussen Wilmès, Di Rupo en Jambon ook vlot loopt. Zo waren de maatregelen die verlengd zijn een perfect compromis: tot 19 april, en daarna verlengbaar tot 3 mei. Di Rupo wilde eerder vier weken, Jambon wil dat de economie terug opstart, en dus kozen ze de 2+2 formule: het compromis.
• Zo blijft ook die Veiligheidsraad natuurlijk een beetje een tapijtenmarkt: telkens refereren de politici naar ‘de experten’, maar daarbij rijzen toch wat problemen:
  • Die zijn het vaak onderling niet eens en wisselen van mening en cours de route.
  • De politiek moet ook andere parameters in het oog houden, met name de houdbaarheid van de toestand op menselijk en economisch vlak.
• Een logische evolutie: naarmate de crisis vordert, zal de politiek opnieuw de overhand nemen, en zal het dus meer en meer een ‘politieke‘ Veiligheidsraad worden, net zoals dat bij de aanslagen van 22 maart gebeurde.
• Wie toch wel in het stof beet: Pieter De Crem (CD&V). De minister van Binnenlandse Zaken was al stoutmoedig op de stoelen van tv-studio’s geklommen, lang voor de beslissing van de Veiligheidsraad bekend was, om hard op tafel te kloppen: “De speeltijd was voorbij”, zo liet Crembo weten. Er zou een verscherping komen van wat precies nog mag en vooral niet meer mag, zo stelde De Crem live in de journaals.
• Uit een portret dat De Standaard dit weekend publiceerde, blijkt opnieuw hoezeer De Crem op die strengere koers zat. Zo wilde hij alle lokale politie onder z’n bevel. En vooral duidelijkheid over hoe ver de burger van z’n huis mocht gaan. “Er kan geen enkele nonchalance of soepelheid zijn”, zegt De Crem op woensdag.
• Maar kijk, vrijdag is daar geen spoor meer van. De Nationale Veiligheidsraad ging niet mee met het idee van de ‘lokale sheriff‘: allerlei extra regels die de politie plots zou moeten gaan opleggen. Het bleef, na een lange discussie, eigenlijk bij dezelfde situatie als nu. Het enige wat is veranderd: er komen een soort GAS-boetes, maar dan nationaal, om snel mensen te kunnen beboeten die in overtreding zouden zijn.
• Wilmès deed wel een oproep om niet te blijven zitten op bepaalde plekken buiten, maar enkel je sportactiviteit te doen, en daarna terug te vertrekken.

In de wandelgangen: Het is zoeken voor de twee grote partijen naar een nieuwe rol.

• Deze week kwam Paul Magnette (PS) voor het eerst terug boven water, met een radio-optreden op Bel RTL. Dat was er niet naast, Magnette ging eigenlijk meteen in oppositiemodus:
  • Voor al diegenen die ‘nog werken’, vooral in sectoren die hoe dan ook niet vet betaald zijn, zoals de zorgsector, de retail, transport of bewaking, eiste hij niet zomaar een premie, maar gewoon loonsverhoging.
  • Over de regering, en meer bepaald minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld), was hij snoeihard: onder de socialisten waren de voorraden mondmaskers aangelegd, maar door de besparingen onder De Block was het misgegaan.
  • Opvallend blijft overigens hoezeer De Block in Franstalig België aangevallen geweest is in de pers over de mondmaskers, terwijl in Vlaanderen daar nauwelijks een spoor van terug te vinden is.
• Ook Bart De Wever (N-VA) kwam buiten, en zat, net voor de Veiligheidsraad begon, op het nieuws van VTM.
  • Daar gaf hij flink tegengas over de reglementitis: “We moeten onze menselijkheid bewaren: laat mensen met gezond verstand oordelen. Stop met de kleinste dingen te reguleren, of dat draagvlak bij de bevolking gaat afkalven.”
  • En ook over de communicatie van De Crem en De Block was hij scherp: “Gelieve geen tegenstrijdige boodschappen af te vuren. Een minister die zegt dat je niet meer mag gaan fietsen, een andere minister die zegt dat dat wel mag, een viroloog die zegt dat er geen medische grondslag voor is: gelieve dat niet te doen.”
  • De uitsmijter zat hem in een dodelijke opmerking over huisdieren: “Ik hoor nu net dat je je hond op anderhalve meter moet houden. Kan u mij eens uitleggen hoe je dat doet? Ik snap het allemaal wel, maar een beetje gezond verstand is nodig. En voor je communiceert, ook nadenken wat je communiceert.”
• Beide partijen, N-VA en PS delen zo een wat vreemd, mistroostig lot:
  • Nadat Magnette een deal om samen de crisis in handen te nemen niet kon honoreren, liet hij de sleutels aan de MR, die royaal bedeeld samen met Open Vld nu de crisis in handen neemt. CD&V wordt daarbij overigens niet altijd zo nauw betrokken: zo was men niet op de hoogte dat Philippe De Backer (Open Vld) plots ‘crisismanager’ van de mondmaskers en testen was geworden.
  • Maar terwijl Magnette en De Wever natuurlijkerwijze nu in oppositiemodus moeten gaan, en aan de zijlijn van het crisismanagement kritisch staan kijken, zitten hun partijgenoten Jambon en Di Rupo wel ‘in bad’, en willen zij er wel als ‘beleidsfiguren’ uit komen.
  • Dat leidt voorspelbaar tot interne spanning: die tegengestelde belangen komen als open zenuwen bloot te liggen. Zeker naarmate de crisis vordert, zullen zowel N-VA als PS meer en meer die oppositie willen opzoeken vanuit het partijhoofdkwartier. De grote vraag is hoe de leiders van de Vlaamse en Waalse regering daar dan mee zullen moeten omgaan.
  • Zo delen beide partijen een manifeste ergernis over hoe De Block de zaken aanpakt, maar beide maken ook dezelfde analyse: het is nog niet het moment om in ‘volle oppositiemodus’ te gaan. Alleen, de dag dat dat gebeurt, wordt de job van Jambon, met ook liberalen in z’n eigen Vlaamse regering, en die van Di Rupo, met de MR daar ook naast hem, er niet evidenter op.
  • Als burgemeesters van grote steden merken zowel De Wever als Magnette overigens snel waar het misloopt. Zo is de verdeling van de mondmaskers nog steeds een probleem: die komen allemaal toe in Peutie, vanwaar ze doorverzonden worden, met de nodige foute leveringen tot gevolg. “Waarom kan dat niet op provinciaal niveau gebeuren, daar kent men tenminste de instellingen”, zo klinkt de kritiek.
• Vanmorgen op Radio 1 kreeg Peter De Roover (N-VA) overigens die vraag, “of de N-VA nu in oppositie of de meerderheid zit”, voor de voeten geworpen: “Wij zijn een partij die wat de aanpak van corona betreft, kiest voor de volle samenwerking. Maar daarnaast zullen wij de oppositie ten volle waarnemen”, begon De Roover z’n uitgesponnen uitleg. Hij werd, symbolisch, onderbroken door de radioreclame, die eraan zat te komen. Of hoe toch pijnlijk duidelijk is dat de N-VA het voorlopig ook maar moeilijk uitgelegd krijgt.

Straks nog een superkern: Vandaag komt opnieuw een brede groep samen in de Wetstraat.

• Dat zijn de federale eerste minister Wilmès, de drie vicepremiers Alexander De Croo (Open Vld), David Clarinval (MR) en Koen Geens (CD&V), aangevuld met de partijvoorzitters van de tien partijen die de minderheidsregering steunen met hun volmachten.
• Het is de tweede keer dat de groep bijeenkomt, telefonische meetings niet meegerekend. Maar nu al wordt het nut van die bijeenkomsten scherp in vraag gesteld: in het Parlement is evengoed een speciale commissie opgericht, die op het niveau waar het hoort (de Kamer) de zaak opvolgt.
• Het is een publiek geheim dat de ‘superkern’ er vooral is om een aantal partijvoorzitters de kans te geven om als een pauw ook nog eens te verschijnen en “mee de crisis aan te pakken”. Vul gerust zelf in welke partijvoorzitters die kans willen grijpen.
• In De Afspraak verdedigde Gwendolyn Rutten (Open Vld) overigens nog eens het idee dat er ook zo’n superkern is, met de voorzitters. “De reden waarom we dat met partijvoorzitters doen, is dat ze snel kunnen beslissen, dat ze met niemand hoeven terug te koppelen.”
• Een pijnlijke quote voor Open Vld, waar men sinds gisteren een politiek ‘no man’s land‘ is binnengegaan: het mandaat van het partijbureau, dat nochtans de voorzitter moet controleren als het ‘parlement’ van een partij, is afgelopen. Maar datzelfde partijbureau koos ervoor om de verkiezingen voor een nieuwe voorzitter én nieuw partijbureau uit te stellen met twee maanden. Technisch gezien heeft Rutten voor zichzelf dus zeker een punt: met wie zou ze nog moeten terugkoppelen?

Niets om trots op te zijn: Een nieuwe, striemende open brief van medisch personeel verschijnt in Le Soir.

• Het gaat om het medisch personeel van het CHU-ziekenhuis in Luik, die met 6.000 zijn. Ze richten zich rechtstreeks tot Wilmès, de eerste minister.
• “Wij worden plots bekeken als helden. Maar in realiteit zijn we meer de helden van een gigantische crashtest, waarbij we zonder wapens moeten strijden. Het personeel doet dapper verder met wat er is.”
• “Op het moment dat een superette in Knokke 4.000 maskers geleverd krijgt, heeft het CHU in Luik in totaal 1.038 maskers gekregen van de federale overheid. De solidariteit van de bedrijven en particulieren (BEDANKT!) is het cement van onze menselijkheid, maar ze kan de politieke aanpak niet vervangen.”
• “Wij zijn geen helden, maar mensen die onderworpen zijn aan de genade van budgettaire restricties, genomen door opeenvolgende regeringen. Als er morgen niet meteen ingegrepen wordt, concreet, zullen er geen zorgverleners meer zijn, maar enkel doden.”
• Het is het zoveelste signaal van woede uit Franstalig België, waar de publieke opinie toch duidelijk kritischer staat tegenover de aanpak van de regering.

Interessant om lezen: Een paar opgemerkte quotes dit weekend:

• Zo geeft De Crem in De Standaard aan dat hij helemaal klaar is om z’n carrière te verlengen. Eerder had hij al op LN24 de deur naar Vivaldi ook opvallend een stukje open gezet. Nu komt daarbij dat hij een terugkeer niet uitsluit. De man die dat mogelijk moet maken: voorzitter Joachim Coens (CD&V). En die “doet het goed”, volgens De Crem.
• “Na deze crisis zal het hele naoorlogse sociaal-economische weefsel moeten worden herdacht. Daar moeten wij absoluut een belangrijke rol in spelen. Ik ben bereid om mijn schouders onder zo’n project te zetten.”
• Koen Geens (CD&V) laat in Het Laatste Nieuws dan weer uitschijnen dat hij z’n roeping als kassier in een supermarkt gemist heeft: “Ik zou een hele strenge caissière zijn, als u begrijpt wat ik bedoel. Ik kan zeer gênante opmerkingen maken. Ik zou klanten beleefd maar in niet mis te verstane bewoordingen wijzen op hun burgerplicht.” Geens dus, die hamsteren op zijn manier wil te lijf gaan.
• In De Morgen praat sp.a-voorzitter Conner Rousseau openhartig over de band met z’n broer:
  • “Die is alleen maar beter is geworden door de job die ik nu uitoefen. Voorzitter zijn is nu eenmaal een vrij eenzame functie; niet iedereen heeft het altijd goed met je voor. Ik weet dat ik Steve altijd kan bellen als ik ergens mee zit. Hij is mijn klankbord.”
  • En ook: “Partijvoorzitter worden wanneer je nog maar drie maanden in de politiek zit, is echt een vuurdoop. Een jaar geleden trok ik het me veel meer aan wat er over mij gezegd en geschreven werd, maar nu raakt dat me niet meer.”

Om over na te denken: De dagelijkse desinformatie met statistieken uit China, Rusland, Iran, …

• Groot nieuws gisteren: de VS is nu de ‘nummer één’ van coronapatiënten, zo stelden heel wat mediaorganisaties.
• Vraag is of dit allemaal wel klopt: de betrouwbaarheid van de Chinese cijfers is met een grote korrel zout te nemen. Zo publiceert de Financial Times een stuk vanuit China waar een hele reeks onderzoekers en medici aan bod komen, anoniem, die wijzen op grove onderbelichting vanwege de Chinese staat.
• Zo spreekt een onderzoeker in Beijing over een hele reeks “anomalieën” als doodsoorzaak, die niet als ‘corona’ worden aangegeven, maar die wel degelijk wijzen op het virus.
• Het persagentschap Bloomberg kwam gisteren met een ander verhaal, dat uit de Chinese pers zelf kwam: de familie van overledenen in Wuhan mochten de afgelopen dagen de assen van hun overleden familieleden gaan ophalen in urnen. De rij die daar stond, was tot 3.500 urnen lang. Op één plek. Terwijl het officieel aantal doden door corona in heel Wuhan volgens de Chinese overheid op 2.535 ligt.
• In Rusland was er tot nog toe bijzonder weinig over corona te horen, en claimde men dat er bijna geen infecties waren. Wel was er een opvallende toename aan ‘longontstekingen’. Ondertussen keerde president Poetin z’n kar, in een donkere speech aan de natie. Maar ook daar, net als in Iran, kan men er onmogelijk vanuit gaan dat de officiële cijfers, die onder meer in tv-journaals vaak worden overgenomen, de waarheid bevatten.