Een opvallend fenomeen: voor de kust van Spanje en Portugal, van Galicië tot Gibraltar, plegen orka’s in groep georganiseerde aanvallen op zeilboten. Wetenschappers zijn er nog niet uit wat hen bezielt, maar vast staat dat verschillende boten al ernstig beschadigd raakten.

De verhalen zijn om van in je broek te doen. De jongste twee maanden hebben twee zeilboten al delen van hun roer verloren. Tenminste één bemanningslid liep verwondingen op toen een boot werd geramd en heel wat boten raakten ernstig beschadigd.

De daders zijn orka’s, ook bekend als zwaardwalvissen. Dat zijn de grootste zwart-wit gekleurde leden van de dolfijnenfamilie. Deze dieren hebben reusachtige afmetingen. De mannetjes kunnen 8 meter lang worden en 10.000 kilo wegen. Ze zijn zeer intelligent en jagen normaal in teamverband op zeeleeuwen, zeehonden en andere zoogdieren in zee.

(Iets meer biodiversiteit in België sinds 1990 maar vooral sprake van winnaars en verliezers.)

Boot van 11 meter

De laatste bekende aanval vond afgelopen vrijdag plaats voor Coruna, aan de noord-westkust van Spanje. De boot Halcyon Yachts van zo’n 11 meter lang was passagiers aan het vervoeren richting het de Britse eiland. Maar dat liep grondig fout toen een orka besloot om het achterschip meer dan vijftien keer te rammen.

“De boot raakte stuurloos en moest terug naar de haven in Spanje worden gesleept”, zegt de eigenaar van Halcyon Yachts, Pete Green, in de Britse krant The Guardian.

(Bedreigde paardensoort voor het eerst gekloond: wetenschappers optimistisch voor bedreigde diersoorten.)

Nieuwsgierige aard

Diezelfde dag waarschuwden de plaatselijke kust- en zeevaartautoriteiten nog voor groepen orka’s voor de kust van de Spaanse stad Vigo. Daar hadden zich onlangs nog twee incidenten voorgedaan met orka’s. Op 30 augustus contacteerde een Franse zeilboot de Spaanse kustwacht nadat die aangevallen was door orka’s.

Niet veel later raakte een het Spaanse jacht Mirfak een deel van zijn roer kwijt door een botsing met zwaardwalvissen. Biologen, die een kleine groep orka’s in de Straat van Gibraltar tussen Spanje en Marokko volgen, stellen in The Guardian dat de dieren erg nieuwsgierig van aard zijn. Daardoor zijn ze geneigd om boten van erg dichtbij te volgen en kunnen ze het soms niet laten om het roerblad aan te raken. Dat gebeurde in het verleden echter nooit met zoveel kracht en energie als bij de laatste incidenten.

(Kolibries hebben opvallend nachtleven: dagelijkse “mini-winterslaap”.)

Dezelfde groep aanvallers

De Spaanse kustwacht maant zeilschepen aan om “afstand te bewaren” van de dieren. Toch is dat niet gemakkelijk, omdat de orka’s volgens de wetenschappers “op een uiterst ongebruikelijke manier” boten achtervolgden bij de incidenten van de laatste maanden. De experts speculeren dan ook dat de orka’s stress ervaren, omdat ze vrezen dat hun bestaan als groep wordt bedreigd.

Zeebioloog Ruth Esteban gaat ervan uit dat het om één en dezelfde groep aanvallende orka’s gaat. “De kans is klein dat twee groepen orka’s dit hoogst ongebruikelijke gedrag vertonen”, klinkt het.

(Alarmerend WWF-rapport: 68 procent van onderzochte dieren verdwenen sinds 1970.)

Georganiseerde aanval

De ervaringen van de aangevallen bemanningsleden spreken boekdelen over de ernst van de situatie. Op 29 juli werd een boot van 14 meter lang omsingeld door maar liefst 9 orka’s. Een uur lang ramden ze de romp van het schip, waardoor de boot uiteindelijk 180 graden draaide en het roer afbrak. Tijdens de aanval hoorden de bemanningsleden “luide fluitgeluiden”. “Het voelde als een georganiseerde aanval”, stelt Morris.

Een week eerder had de bemanning van een andere boot vlakbij een vergelijkbare ervaring. Daarbij duurde de omsingeling zo’n 50 minuten. De boot werd zo hard geramd dat “de schouder van de roerganger bijna uit de kom schoot”, liet de kapitein weten.

(Planckendael verwelkomt 5 nieuwe bonobovrouwtjes: ruzie, seks en bijten!)

Gigantische jacht opgetild

Een nacht voordien voelden pleziervaarders Beverley Harris en Kevin Large dat hun 12 meter lange jacht “werd opgetild”. Het duo was aan het varen, maar toen kwam de boot plots tot stilstand en werd die een paar keer rondgedraaid.

Vlakbij maakte ene Nick Giles hetzelfde mee met zijn jacht Moody. “Ik hoorde plots een enorme klap”, verklaart Giles. Ook zijn boot draaide 180 graden rond en werd daarna opgetild. Na een kwartier werd het weer rustig, maar het besturingssysteem van de boot raakte wel beschadigd.