CD&V had een heel indrukwekkende waslijst aan mogelijke maatregelen, ze wilden absoluut dat vermogens ook écht gingen bijdragen. Dagenlang beukte Kris Peeters (CD&V) op N-VA en Open Vld. Maar Jan Jambon (N-VA) en Alexander De Croo (Open Vld) eisten pasmunt. “Jullie willen symbolen? Wij dan ook.” En dat kon Peeters niet geven, de werkloosheidsuitkering moest onbeperkt blijven in de tijd. Het gevolg was dat een groot pakket vermogenswinstbelastingen door de vingers van CD&V glipte.
“De horrorlijst van Kris”, het werd een begrip, de afgelopen dagen op Hertoginnedal. Daar had de top van de regering zich de afgelopen week teruggetrokken. Met kleine delegaties: Jan Jambon en Johan Van Overtveldt voor N-VA, Kris Peeters en Koen Geens voor CD&V, Alexander De Croo en Maggie De Block voor Open Vld en Didier Reynders en Hervé Jamar voor MR. Met premier Charles Michel als enige die alle details kende: de afgelopen dagen presenteerde elke partij via bilaterales z’n ultieme verlanglijstje aan de eerste minister.
“Een pure PS-lijst”
En daarbij liepen er koude rillingen over de ruggen van de N-VA- en Open Vld-delegaties. Want ze wisten dat er sprake was van die lange lijst, al snel gedoopt tot de horrorlijst. Maar het duurde bijzonder lang voor ze die in detail kenden, en dan nog kregen ze hem nooit helemaal onder ogen. Maar zowel N-VA als Open Vld plakten de stukken en brokken bijeen (een onderhandelaar vond een kladversie) en trokken grote ogen, want dit zat er volgens hen allemaal in:
- Er was sprake van een tijdelijke solidariteitsbijdrage
- Meer dan 1 miljard in pure btw-maatregelen: een heel pak verhogingen van het tarief van 6 procent naar 21 procent
- Belasting op meerwaarden van portefeuillewinsten
- Belasting op meerwaarden van verzekeringsproducten (tak 21)
- Interne meerwaardenbelasting (voor onder meer zelfstandigen, …)
- Verhoging van de beurstaks
- Fiscale uitgaven buiten eigen woning niet meer toelaten
- Inperken pensioensparen en lange termijnsparen
- Indexsprong voor de huurprijzen
- Speculatiebelasting: termijn van 1 jaar
- Spaarboekjes: de fiscale vrijstelling halveren, en ook de roerende voorheffing als bronheffing en dan nadien via de aangifte de korting…
“Het was echt hallucinant. Dit was echt een pure PS-lijst. Het spel is bijzonder hard gespeeld”, zo licht een betrokkene toe. “Wij doopten dat meteen ‘economische waanzin’. En door zo expliciet met de fanfare op kop het bos in te stappen, had CD&V het zichzelf wel zeer moeilijk gemaakt.”
In de kringen van Kris Peeters is te horen dat de lijst klopt. “De lijst stemt overeen met onze ideologie. Daar de titel ‘horror’ op kleven is voor de rekening van anderen. Ons predicaat is rechtvaardigheid en competitiviteit. Er waren ook andere lijstjes, maar we vinden het niet correct of wijs om daarover publiek te communiceren”, klinkt het.
De pasmunt: de werkloosheid beperken in de tijd
Alle betrokkenen wijzen erop dat premier Michel wel degelijk bereid was om een heel eind mee te gaan met de eisen van CD&V. Maar zowel Jambon als De Croo wezen “heel het circus” snoeihard af. “Het is bij momenten zeer heftig gegaan. Maar opvallend, N-VA en Open Vld speelden het slim: ze zeiden niet ‘neen’, maar eisten in ruil ook toegevingen.”
Heel concreet legden zowel De Croo als Jambon één heel specifieke vraag op tafel voor Peeters: “Kijk naar je eigen departement en zie of je in de hervormingen daar verder kan gaan.” Of om het even scherper te stellen: “Als jij je symbooldossier wil, dan eisen wij ook een symbool”. Daarbij ging het over een van de laatste heilige huisjes in ons land: de werkloosheidsuitkeringen die niet beperkt zijn in de tijd. In de meeste andere vergelijkbare landen is zo’n uitkering eindig, zodat je niet eeuwig in dat stelsel blijft zitten. Maar CD&V maakte daar tijdens de verkiezingen al een strijdpunt van, en ook bij de totstandkoming van het regeerakkoord bleef dit voor CD&V een conditio sine qua non.
“Heel lang heeft er een hele korf meerwaardebelasting op tafel gelegen. We waren al in detail aan het praten over hoe die gemoduleerd te krijgen, het zo te krijgen dat het iets was dat voor iedereen aanvaardbaar was. Maar ze zijn bij CD&V nooit over de brug gekomen met een serieus antwoord op onze vraag om dan ook die werkloosheidsuitkeringen aan te pakken”, zegt een betrokkene. Een bron uit een andere regeringspartij bevestigt stellig: “Peeters heeft z’n hand serieus overspeeld. Door daaraan vast te houden en niets in de plaats te geven, verdween plots zijn grote trofee. Hij had het nochtans zo goed als binnen.”
“Heel die vermogensbazaar ging plots van tafel”
En zo werd de tax shift plots veel bescheidener. Zonder die beperking van de duur van de werkloosheid in de tijd, verdween plots een heel pakket ‘vermogensmaatregelen’. Wat overblijft, is wat extra fiscale regularisatie, een stukje extra Kaaimantax, een kleine speculatietax en een hogere roerende voorheffing tot 27 procent: veel te weinig voor wat CD&V beloofde als “grote stap richting een rechtvaardige fiscaliteit”.
“We legden de bal heel duidelijk in het kamp van Peeters: kom maar met voorstellen. Behalve wat marginale aanpassingen kwam hij niet over de brug.” En nog een bron: “Plots werd het een scenario waarbij men mekaar geen pijn meer zou doen. De lastigste maatregelen kwamen niet op tafel van de kant van CD&V. Heel die vermogensbazaar is zo plots ook van tafel gevallen.” Of samengevat: “CD&V kwam met flutvoorstellen voor de arbeidsmarkt. En zo speelden ze hun eigen parel kwijt.”
Qua besparingen zitten er nochtans wel grote brokken in: zo is er die ‘redesign van de overheid’ voor 550 miljoen, moeten de mutualiteiten een stevige inspanning doen van 100 miljoen, op het apparaat van de gezondheidszorg wordt flink bespaard.
“Er zijn veel lange stiltes gevallen die laatste nacht. Maar op een bepaald moment hebben Jan en Alexander doorgeduwd. ‘Dit zal het zijn. Je kan altijd de tafel verlaten.’ En toen was het voorbij.”