“Een familieprobleem”, zo lijkt PS-voorzitter Paul Magnette de aanhoudende rebelse houding van Georges-Louis Bouchez (MR) ten opzichte van de Vivaldi-ploeg te bestempelen. Immers, de MR-voorzitter blijft aandringen op een andere, mogelijk soepelere aanpak van de coronacrisis, tot frustratie van velen in de regering. En nu kaatst hij de bal naar Open Vld, de zusterpartij die “één en ondeelbaar” was met de MR bij de regeringsonderhandelingen. “Ik verwacht van Lachaert dat hij een direct en eerlijk gesprek heeft met Bouchez”, zo stelt Magnette in Knack.

In het nieuws: De grootste partij van Vivaldi trekt aan de alarmbel.

De details: Open Vld moet blijkbaar ‘orde op zaken stellen’ van de PS.

• Het rommelt nu al dagen, weken zelfs, over de aanpak van de coronacrisis. Zeker in Franstalige België ligt de strenge methode, met maatregelen rond kerst en Nieuwjaar die sociaal gezien strikter zijn dan in gelijk wel buurland, bijzonder gevoelig.
• Daarbij is het een publiek geheim dat een tandem de zaak trekt: premier Alexander De Croo (Open Vld) in duo met z’n minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit). Dat leidt bij anderen tot wat frustratie: het is een show waarbij zij nauwelijks aan de bak komen.
• Zeker de aankondiging dat er tot midden januari geen Overlegcomité meer kwam, én het feit dat minister Vandenbroucke sprak over “de blok erop leggen” en een “schokeffect creëren”, met de sluiting van de niet-essentiële winkels, gaf een negatieve reactie: de MR, maar ook de PS begon zachtjes te duwen om toch opnieuw over versoepeling te praten.
• In La Libre maakt men vandaag een interessante analyse, over “waarom de vraag om versoepeling altijd van bij de Franstalige partijen komt”. Daar komen drie constateringen uit:
  • “De mama versus de professor“: Het is het model van premier Sophie Wilmès (MR), die alles heel voorzichtig en didactisch uitlegde, de ‘mama’ dus, versus de strenge en strikte ‘professor’ Vandenbroucke, die veel meer doceert. Het ene model zou veel meer aanslaan in Franstalig België, het andere meer in Vlaanderen, zo weet de krant.
  • De “afwezigheid van Open Vld” in het debat: de liberalen zijn duidelijk verdeeld, constateert La Libre. Want terwijl de MR dus aan de kar trekt, en graag een versoepeling zou zien, zijn hun Vlaamse tegenhangers doodstil, zo merkt men bij de MR op. Dat heeft dan weer te maken met de rol van de premier: wie de Zestien levert, moet de kerk in het midden houden, en kan zich niet profileren, zo stelt men.
  • Tenslotte meent La Libre ook nog te weten dat er een zeker Franstalig “realisme” is: “De Franstalige beleidsmakers zijn gewoon meer realistisch. Zij beseffen dat velen de maatregelen niet meer volgen, dat ze niet meer mee zijn. Het is beter dat 80 procent van de bevolking nog mee is, met soepelere regels, dan dat we strikte regels opleggen die nog 10 procent volgt”, zo citeert de krant een Franstalige beleidsmaker.
• Wat de krant niet vermeldt: telkens opnieuw in de crisis kijkt Franstalig België naar L’Elysée, het hart van de Franse politiek, van waaruit president Emmanuel Macron wikt en beschikt. Doordat men in Franstalig België zo sterk de Franse media volgt en zich tot één cultuurgroep rekent, is de invloed zeer groot. Verstrengt men in Frankrijk, dan is de roep aan Franstalige kant groot om strenger te gaan. Dat gebeurde onder meer bij de eerste golf in het voorjaar voor het onderwijs. Versoepelt men in Parijs, dan moet ook Brussel volgen, zoals nu het geval is.
• Komt daarbij dat het publieke debat ook behoorlijk anders loopt. In Vlaanderen is er een bijzonder dominante aanwezigheid van steeds dezelfde schare ‘experten’, die telkens hun zelfde boodschap herhalen. “Het zwaarste moet nog komen”, zo orakelt Marc Van Ranst vandaag in De Morgen. Of het nu Het Huis is of Studio Brussel, of de vaste Afspraak: de BV-virologen of acolieten zoals Erika Vlieghe en Geert Molenbergs, ze zijn overal aanwezig op de VRT, telkens luidt dezelfde klok. Franstalig België heeft geen vergelijkbare figuren, die met dezelfde kracht prediken.
• De zelfmoord van een jonge kapster uit Luik, die geen uitweg meer zag in de crisis, heeft de gemoederen flink beroerd aan Franstalige kant: het zette de focus compleet op de contactberoepen, die al maanden dicht moeten. Dat het daar echt kommer en kwel is, met een golf aan komende faillissementen, is in Franstalig België veel meer een thema, dat tot bij media en politiek is geraakt.

De cijfers: Een stagnatie van de besmettingen, en vooral de ziekenhuisopnames die stijgen, wijst op een aanpak die begint te haperen.

• Vervelend nieuws ondertussen: de cijfers dalen niet meer. Het aantal besmettingen zit nog ruim boven de 2.000 en lijkt op een plateau terechtgekomen. En dat terwijl het op 800 moet liggen om over ‘versoepeling’ te kunnen spreken.
• En nog lastiger: het aantal ziekenhuisopnames stijgt opnieuw heel licht op dagbasis, gisteren zat het opnieuw op 144 personen. Tegelijk verlieten maar 65 personen het hospitaal: de bezetting van de ziekenhuisbedden stijgt dus verder.
• Erg lange opnames van patiënten, die ook gemiddeld dubbel zoveel “handen aan het bed” nodig hebben in de zorg, leiden tot nipte toestanden in de ziekenhuizen.
• Dat heeft grote consequenties. Verschillende modellen spreken nu van de noodzaak om de maatregelen tot zelfs februari te moeten aanhouden.
• Het aandringen van de MR, om toch maar een Overlegcomité samen te roepen en de maatregelen, onder meer voor de kappers, te herbekijken, werd al beantwoord door de ‘strenge school’ binnen de regering: “Goed, dan kunnen we de stagnerende cijfers bespreken.” Met andere woorden, van een versoepeling kan geen sprake zijn.
• Maar Bouchez, die als enige het standpunt inneemt “dat een versoepeling voor sommige zaken bespreekbaar moet zijn”, haalt zo wel een ongemakkelijke waarheid over de stagnerende cijfers aan. Misschien zijn immers grote delen van de bevolking niet meer helemaal “mee”. De toename aan lockdownfeestjes is daar minstens een indicator van.
• Een initieel authentieke uitspraak van de premier over “de ploeg van 11 miljoen Belgen” werd en cours de route een artificiële poging om er meer van te maken dan het was. Wie langs Vlaamse wegen trekt, komt nergens de posters tegen aan de ramen. Behalve dus een financieel steuntje aan de krantensector in de vorm van paginagrote advertenties, heeft het netto niet veel opgeleverd. Integendeel: het wringt voor sommigen om telkens opnieuw in ‘spontane solidariteit’ geduwd te worden. Zeker als ondertussen een eigen zaak op de fles dreigt te gaan.
• Dat België ondertussen de internationale pers haalt met regels zoals “wel op bezoek gaan in de tuin, maar niet naar de wc gaan”, helpt ook niet: wie werkelijk gelooft dat die regels door de bevolking gevolgd worden, is de voeling met de realiteit verloren.

De politieke fall-out: De Open Vld krijgt nu, van de PS, de boemerang van de MR in het gezicht.

• Dat er, door het bovenstaande, spanning zit op de liberale lijn, kan niemand ontgaan zijn. Gisterenavond nog verscheen Karel De Gucht (Open Vld) op De Afspraak, om Georges-Louis Bouchez helemaal af te branden: “Ik ken hem niet en mis hem niet. Ik vind niet dat hij zeer verstandige dingen zegt.” Hij noemde de uitspraken van Bouchez “populisme”. “Laat die regering haar werk doen, laat die partijvoorzitters daar best zo weinig mogelijk tussenkomen. Georges-Louis Bouchez, ik ben tot hier toe niet overtuigd van zijn wijsheid.”
• Straffe taal dus, van een oud-partijvoorzitter die zelf ooit een regeringscrisis uitlokte met z’n eigen premier, omdat hij niet wilde plooien rond het migrantenstemrecht in 2003, waarna de Vlaamse liberalen nooit meer herstelden van de electorale schade door het openlijke interne conflict.
• Gisterenavond al reageerde Bouchez zelf, via Twitter: “De karikaturen die sommigen over de standpunten van de MR maken, tonen dat die mensen echte populisten zijn. We willen twee zaken: een regelmatige evaluatie en objectivering. Volksgezondheid is onze prioriteit. Mentale gezondheid hoort daar ook bij.” Vanmorgen ging hij verder met dat standpunt nog eens “te verduidelijken”, waarbij één ding zeker is: de jonge MR-voorzitter laat zich niet muilkorven.
• Alsof de duivel ermee gemoeid was, verscheen vanmorgen in Knack nu een interview met Paul Magnette (PS), die de bal ferm in het liberale kamp legt, over de ruis op de lijn. Want de grootste stoorzender voor premier Alexander De Croo (Open Vld) en diens ‘strikte’ lijn, is z’n eigen liberale geestesgenoot.
• In het gesprek is Magnette scherp over de MR: “Natuurlijk zijn er veel mensen die hun vrijheid opnieuw willen. Dan is het makkelijk om samen met hen te praten over versoepelingen. Het is veel moeilijker om te antwoorden: ‘Nee, helaas gaan we niet versoepelen’.”
• En hij voegt er, gevraagd naar Bouchez, expliciet aan toe: “Ik veronderstel dat er contacten zijn tussen Georges-Louis Bouchez en Egbert Lachaert, de voorzitter van zijn zusterpartij Open Vld, de partijen die één en ondeelbaar zijn. Ik verwacht van Lachaert dat hij een direct en eerlijk gesprek heeft met Bouchez.”
• Dat is een ferme verwijzing naar deze zomer, toen Open Vld en MR samen de paars-gele plannen van PS en N-VA torpedeerden en zich aan elkaar vastlijmden in een één-en-ondeelbare blauwe familie. Zowel Bart De Wever (N-VA) als Paul Magnette (PS) drongen toen immers aan op een coalitie mét Open Vld, maar zonder MR.
• Ook nadien, tijdens de Vivaldi-onderhandelingen, scheelde het niet veel of de MR van Bouchez werd te elfder ure uit de coalitie gezet, en vervangen door het cdH. Ook dat manoeuvre ging uiteindelijk niet door, en Open Vld wist de MR aan boord te houden.
• Nu krijgt Lachaert dat dus terug op z’n bord, van Magnette: “MR, het is uw probleem.” Het is maar de vraag of men op de Melsensstraat 34, het Open Vld-hoofdkwartier, enige greep heeft op de MR-voorzitter. Tijdens de onderhandelingen, heel het voorjaar en de zomer van 2020, bleek dat alvast zeer beperkt.
• Bij de PS sust men overigens over het interview: “Het was niet de bedoeling om dat op de spits te drijven. Het is allemaal relativerend gezegd.” Maar tegelijk steekt men de ergernis over de “particip–opposition“, wel in de meerderheid, maar toch tegelijk wat oppositie voeren, die de MR praktiseert, niet onder stoelen of banken. “Je kan niet doodleuk in dat Overlegcomité zitten, en het tegelijk afschieten de volgende dagen.”

Gezien: Premier Alexander De Croo (Open Vld) trollt de Britse eerste minister Boris Johnson op Twitter.

• Met veel hoepla kondigt de Britse premier Boris Johnson vandaag de start van hun vaccincampagne tegen corona aan. Dat is erg politiek-symbolisch: de UK, en met name de conservatieve regering, wilde aantonen dat er wel degelijk voordelen zijn aan de brexit. Met name dus: nog voor de EU, “met al haar regeltjes”, al kunnen beginnen met de vaccins.
• Vandaar dus de triomfantelijke tweet van Johnson: “Vandaag de eerste vaccins in de UK tegen COVID-19“.
• Premier De Croo kon het niet laten daar een antwoord op te tweeten: “Made in Europe“, met het vlagje van de EU erbij.
• Achter de schermen is te horen dat Johnson erg veel risico’s neemt, door nu al te beginnen, en niet de nodige procedures helemaal te doorlopen. “Een zwaar risico, puur voor pr“, zo is het commentaar op de Zestien.
• Niet enkel in het dossier van de vaccins overigens: ook bij heel de saga over de onderhandelingen rond de brexit blijft de zaak maar aanslepen, omdat het ook gaat over het imago van de Britse premier. Die heeft nu met de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, beslist om deze week, tijdens de Europese top, zelf alsnog naar Brussel af te reizen, om ultiem een brexitakkoord te onderhandelen.
• Vraag is of die zet-van-het-allerlaatste-moment veel kan opleveren: aan Europese kant is er bij de regeringsleiders een grote moeheid over het gedrag van Johnson. De bereidheid om het tot een harde brexit te laten komen, met vooral aan Britse kant enorme economische schade, is niet min.

Gelezen: De Raad van State neemt de kleren van de keizer weg, voor de effectentaks.

• Slaan en zalven, dat doet de Raad van State voor de nieuwe effectentaks van de Vivaldi-regering. Het goede nieuws: de taks, die ook al door de Zweedse regering werd ingevoerd, maar werd gekelderd door de Raad van State omdat ze het gelijkheidsbeginsel schond, overleeft deze keer wel de kritische toets.
• Het slechte nieuws: de Raad van State heeft in haar advies nu wel wat opmerkingen. Om te beginnen kan de taks maar beter geen ‘rijkentaks’ heten, zoals dat door de Vivaldi-ploeg zelf wel gelabeld is. Immers: nu zou de taks enkel van toepassing zijn op effectenrekeningen van boven de 1 miljoen euro. De regering noemt dat “draagkracht” in de wettekst, een verwijzing naar “de sterkste schouders”, die de taks moeten dragen. Maar dat vindt de Raad van State al glad ijs: dan moet de regering beter uitleggen waarom er precies dan dat ‘plafond’ van 1 miljoen euro is.
• Een ander pr-aspect aan de taks: de regering zou de opbrengst gaan gebruiken “om de sociale zekerheid te financieren”. Met andere woorden: “Een rijkentaks om de coronacrisis te betalen“, zoals het handig verpakt werd door enkele Vivaldi-woordvoerders. Maar ook daar staat de Raad van State huiverachtig tegenover. Als het echt is om de sociale zekerheid te financieren, moeten diegenen die niet van die sociale zekerheid profiteren (omdat ze bijvoorbeeld als EU-onderdanen elders in Europa hun sociale zekerheid hebben) maar wél een effectenrekening hebben, ook niet betalen.
• Lastig dus, de taks lijkt zo ontdaan van alle opsmuk en fraaie kleding: de Vivaldi-regering kan er mee verder, maar moet de ornamenten van de taks alvast in de wettekst laten vallen, en er gewoon een ordinaire verhoging van taksen van maken. Anders dreigt de eerste de beste fiscale advocaat naar het Grondwettelijk Hof te stappen, met die argumentatie van de Raad van State in de aanslag.

Money, money, money: Hoeveel keer kan je Europees COVID-geld uitgeven?

• Dat er miljarden klaarliggen aan Europees relancegeld, dat weet ondertussen iedereen in de EU. Daarbij hoopt iedereen op een deel van de koek. En ook dat wordt een fikse Belgische discussie. Want in totaal is er 5,1 miljard euro te verdelen in België, maar de vraag is wie wat krijgt.
• In Franstalige België hoopt men alvast een oud zeer op te lossen: de chronische onderfinanciering van het onderwijs. De minister van Budget van de Franse gemeenschap, Frédéric Daerden (PS), hoopt op liefst 1,269 miljard uit de Europese pot, om eindelijk de Franstalige scholen te (her)bouwen en andere zaken te financieren.
• De schoolgebouwen zijn over de taalgrens vaak aftands, in die mate dat men nu dus een plan klaar heeft om na twintig jaar aan stilstand in scholenbouw eindelijk de inhaalbeweging te doen. In totaal zou er voor 725 miljoen euro naar nieuwe gebouwen gaan.
• Tegelijk onderhandelt men bij de Franse Gemeenschap ook voor een lening van 600 miljoen euro bij de Europese Investeringsbank.
• Het Franstalige onderwijs hinkt al jaren achterop, financieel. Dat heeft zeker in Brussel een grote impact: veel Franstalige ouders, zeker de beter gegoeden, stuurden de afgelopen decennia hun kinderen naar Nederlandstalig onderwijs in Brussel, dat een hoger niveau haalt.