“Ik verafschuw wat u zegt, maar ik zal uw recht om het te zeggen met mijn leven verdedigen.” Het is de bekendste quote van de Franse filosoof Voltaire. Mark Zuckerberg (CEO Facebook) en Jack Dorsey (CEO Twitter) zijn een andere mening toegedaan.
In een opgemerkte tussenkomst bekritiseerde Angela Merkel maandag de beslissing van Twitter en Facebook om de Amerikaanse president Donald Trump de toegang tot hun sociale netwerken te ontzeggen. Ook de Russische oppositieleider Alexei Navalny is die mening toegedaan. Big Tech doet nu plots waar het al vier jaar lang de kans toe had. Zou dat zijn omdat de Democraten de verkiezingen wonnen?
Merkel raadt de Verenigde Staten aan het Duitse pad te volgen en de bestaande wetgeving met betrekking tot haatboodschappen na te leven, eerder dan de sociale media hun eigen wetten te laten opstellen. Ook Navalny toont zich in een reeks tweets verbolgen over de operatie die de Amerikaanse president het zwijgen moet opleggen. Trump is door de Amerikaanse kiezer weggestemd, maar diezelfde kiezer kan de CEO’s van de socialemediaplatforms niet wegstemmen.
“Ik krijg al jarenlang elke dag doodsbedreigingen en Twitter bant niemand”
“Zeg me niet dat Trump werd verbannen omdat hij de Twitter-regelgeving overtrad. Ik krijg al jarenlang elke dag doodsbedreigingen en Twitter bant niemand”, schrijft Navany in een tweet.
Dat Twitter en Facebook privé-bedrijven zijn, begrijpt Navalny. Maar ook “dat er in Rusland en China verschillende voorbeelden zijn van privé-bedrijven die in opdracht van de overheid censuur toepassen”.
Vraag is in welke mate Twitter zich met die actie zich in de eigen voet heeft geschoten. De ononderbroken nieuwsflow die Trump met zijn 88 miljoen volgers genereerde, nam een groot deel van de totale Twittertrafiek voor zijn rekening. Op 24 uur ging de waarde van het bedrijf maandag 10 procent lager.
Het opportunisme druipt van Twitters beslissing af
Maar vooral het tijdstip waarop Trump buitenspel wordt gezet is verdacht. Al jarenlang overtreedt de Amerikaanse president de regels van het Twitterspel. Maar zijn passage in Washington heeft Big Tech geen windeieren gelegd. De vennootschapsbelasting daalde van 35 procent naar 21 procent en ook de belastingen op overzeese winsten verdween. Dat verhoogde de marges. De regelgeving bleef verwaarloosbaar en de aandelen bereikten recordhoogtes. Maar nu er straks in Washington een Democraat in het Witte Huis zit en ook het Congres blauw kleurt, veranderen Zuckerberg en Dorsey plots het geweer van schouder. Het opportunisme druipt van die beslissing af. Zolang Trump het voor het zeggen had, volstonden voor Big Tech een paar schijnmanoeuvres. Na jarenlang het probleem te hebben ontkend, grijpt men nu naar ad hoc-oplossingen en is censuur niet veraf. Ondertussen blijven duizenden minder bekende haatzaaiers gewoon hun boodschappen verder verspreiden. Voor hen gelden blijkbaar andere regels.
Meer opgekropte frustratie zal enkel tot meer radicalisering leiden
Donald Trump haalde op 3 november 74 miljoen stemmen. Dat zijn er 8 miljoen meer dan Barack Obama in 2012. Een paar miljoen van die mensen hebben na de gebeurtenissen van vorige week waarschijnlijk hun opinie over Trump herzien. Maar een grote meerderheid onder hen zal niet van mening veranderen, omdat enkele miljardair-CEO’s zich nu tegen hen keren. Integendeel, meer opgekropte frustratie zal enkel tot meer radicalisering leiden.
Trumpisme zal ook overeind blijven nadat Joe Biden volgende week zijn intrek in het Witte Huis neemt. Democratieën zullen populisten niet klein krijgen door ze van hun favoriete communicatiekanalen te verbannen.
GAFA hier, daar en overal
Eerst hebben onze democratieën hun economische soevereiniteit aan de GAFA’s (Google – Amazon – Facebook – Apple) afgestaan. We hebben ze toegelaten gebruik te maken van uiterst agressieve belastingontwijkingsstrategieën. Het zijn de GAFA’s die tot nog toe beslisten waar en hoeveel belastingen ze bereid waren te betalen.
Nu bepalen diezelfde bedrijven dus wat we nog wel en wat we niet meer mogen zeggen en denken. Al in 2019 zei de Franse chirurg en business-angel Laurent Alexandre dat “Mark Zuckerberg (en nu Jack Dorsey) even veel macht hebben als de paus in het jaar 450”.
Facebook en Twitter dus in de rol van scheidsrechter van waarheid en fatsoen voor een kleine 3 miljard mensen. Geen mens heeft ooit in die positie verkeerd. En geen mens die dit tot een goed einde kan brengen.